میدان توپخانه
نام های دیگر مکان
- میدان امام خمینی (ره)
- میدان سپه
موقعیت جغرافیایی میدان توپخانه
میدان امام خمینی (ره) که قبل از انقلاب اسلامی ایران با نامهای «میدان توپخانه» و «میدان سپه» شناخته میشد، نام میدانی تاریخی در مرکز شهر تهران؛ پایتخت ایران است. این میدان در محدودهی منطقهی 12 شهرداری تهران قرار دارد.
میدان توپخانه محل تقاطع خیابانهای اصلی و پر ازدحام شهر تهران است و از سمت شمال شرق به خیابان لالهزار، از سمت شمال غرب به خیابان فردوسی، از سمت غرب به خیابان امام خمینی (خیابان سپه)، از سمت شرق به خیابان امیرکبیر (چراغ برق)، از سمت جنوب غربی به خیابان باب همایون و از سمت جنوب شرقی به خیابان ناصرخسرو منتهی میشود.
سیر تاریخی و فرهنگی میدان توپخانه
این میدان در دوران سلطنت ناصرالدینشاه قاجار و در سال 1246 خورشیدی و به دستور امیرکبیر، در زمینی مستطیل شکل و در بیابان شمالی میدان توپخانه قدیم (میدان ارگ کنونی) بنا شد. گویا نام اولیهی میدان در زمان امیرکبیر بر روی آن گذاشته شده بود و علت آن هم به خاطر این بود که جایی برای ابزار و آلات جنگی بود. در دورهی رضاشاه پهلوی، نام میدان از توپخانه به میدان سپه تغییر کرد و همچنین تندیس او در وسط میدان نصب شد. چون وی زمانی لقب سردار سپه داشت. میدان توپخانه از همان بدو احداث، مرکزی برای تجمع، آتشبازی، مشق و رژهی نظامی و همچنین اعدام محکومان بود.
معمار میدان توپخانه؛ محمد ابراهیم خان آذربایجانی، دایی کامران میرزا؛ شاهزادهی قاجار و فرزند سوم ناصرالدینشاه بود. کار ساخت این میدان 10 سال به طول انجامید و نهایتا در سال 1256 خورشیدی به دستور محمدحسن خان اعتمادالسلطنه پایان یافت. برخی معتقدند که طراح این میدان در هنگام طراحی آن به میدان نقش جهان اصفهان نیز نگاهی داشته است.
این خیابان در اوایل حکومت رضاشاه پهلوی، به مناسبت ورود ملک فیصل اول پادشاه کشور عراق به تهران تمیز شد و آسفالت گردید. شروع آسفالت کردن از سردر الماسیه (ساختمان دارائی فعلی) یعنی انتهای خیابان باب همایون بود و خاتمهی آن میدان توپخانه و اطراف آن بود.
در گذر زمان ساختمانهای گوناگونی در این میدان ساخته شد که در جای خود از مهمترین مراکز دولتی محسوب میشدند.
در آغاز ساختمانهای دو طبقهای در چهارگوشهی میدان برای جای دادن ابزارهای جنگی و نیروهای وابسته به آن ساخته شده بود. پس از اینکه این بناهای یکنواخت و منظم اولیه تخریب شدند، در سمت غرب میدان، ساختمان نظمیه و در ضلع شرق آن ساختمان بانک شاهی ایران ساخته شد. سپس در ضلع شمال ساختمان ادارهی بلدیه (ساختمان شهرداری) برپا گردید و پس از آن ساختمان تلگرافخانه در جنوب میدان قد علم کرد. آنگاه دوباره نظمیه تغییر شکل داد و تجدید بنا گردید و در ضلع جنوبغربی میدان ادارهی عبور و مرور (راهنمایی و رانندگی) احداث شد. سپس بانک شاهی دستخوش تغییرات شد و به جای بنای نخستین، ساختمان جدید بانک بازرگانی (بانک تجارت کنونی) برپا گردید. از دیگر تغییرات اطراف میدان توپخانه میتوان تغییر ساختمان تلگرافخانه را نام برد که بهجای آن، ساختمان بلندمرتبهی وزارت پست و تلگراف و تلفن جایگزین شد. ساختمان بلدیه نیز که شهرداری نام گرفته بود، تخریب گردید و جای آن به پایانه اتوبوسرانی شرکت واحد سپرده شد که در سال 1395 دوباره ساخت بلدیه تهران با نام جدید خانه شهر آغاز گردید و پس از اینکه گودبرداری عظیم آن انجام گرفت، این پروژه 3 سال تعطیل شد. این ساختمان در مراحل پایانی قرار دارد. سرانجام به جای ادارهی راهنمایی و رانندگی، ایستگاه متروی امام خمینی (توپخانه) بنا شد.
شواهد تاریخی در تهران گواه این است که میدان توپخانه سه دورهی دگرگونی را پشت سر گذاشته است و در هر یک از این سه دوره، ساختمانها و بناهای آن تخریب و ساختمانهای تازهای جایگزین آنها شدهاند. با این وجود، تصویر تاریخی این میدان با بنای تلگرافخانه که معماری آن مشابه میدان حسنآباد تهران است، بیش از تصویر دیگر دورهها در یادها به یادگار مانده است.
در اوایل احداث میدان، چند عرادهی توپ غنیمتی شاهعباس صفوی از پرتغالیهای جزیرهی هرمز در آن قرار داده شده بود. شاهعباس این توپها را با خود به اصفهان برده بود که آن زمانها پایتختش بود. اما مشخص نیست چگونه این توپها به تهران رسیدند. همچنین توپی به نام توپ مروارید که از ساختههای دوران فتحعلیشاه بود در میدان به نمایش گذاشته شده بود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در آن زمانها زنان عقیده داشتند که توپ مروارید، زنان نازا را درمان میکند.
میدان توپخانه در دورهی مشروطه بارها به چشم، تجمع مخالفان مشروطه را دید و واقعهی میدان توپخانه در این مکان اتفاق افتاد. در سالهای ملی شدن صنعت نفت ایران نیز چندین راهپیمایی در این میدان صورت گرفت. در روزهای نزدیک به کودتای 28 مرداد سال 1332، میدان توپخانه صحنهی تظاهرات و جلسات نیروهای مخالف شاه و هواداران دکتر محمد مصدق بود. تندیس رضاشاه که در این میدان قرار داشت در 26 مرداد 1332 خورشیدی به پایین کشیده شد. میدان توپخانه این اتفاق را یکبار دیگر، زمانی که محمدرضا شاه پهلوی در جریان انقلاب 1357 خورشیدی از کشور خارج شد به نظاره نشسته بود، مخالفان، تندیس رضاشاه را برانداخته بودند؛ اما پایهی مجسمه با همان طراحی و نقوش (تقابل شهریار و شیر) پابرجا ماند و امروز نگهدارندهی نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران است.
از مهمترین اعدامهای میدان توپخانه میتوان اعدام شیخ فضلالله نوری، نایب حسین کاشی، صنیع حضرت، اصغر قاتل، پزشک احمدی و هوشنگ ورامینی را نام برد.
میدان توپخانه گذشته از اتفاقات ناخوشایندی که شاهدش بوده روزهای خوب و شاد را نیز گذرانده است.
میدان توپخانه از همان سالی که ساخته شد، محلی برای انجام آیینها و جشنها بود. هنگام تحویل سال، با شلیک توپ به استقبال سال نو میرفتند. آتشبازی و جشنهای رسمی کشور نیز در این میدان تاریخی انجام میگرفت.
معماری میدان توپخانه
این میدان که شکلی مستطیلی دارد، دارای حدود 110 متر عرض و حدود 220 متر طول است که دقیقا از تناسباتی که در دورهی رنسانس و باروک توصیه شده، تبعیت میکند.
ساختمانهای اطراف میدان توپخانه
- ساختمان بانک تجارت: از میان ساختمانهای قدیمی میدان توپخانه، تنها این ساختمان همچنان پابرجا مانده و بهعنوان اثری ملی باارزش ثبت شده است.
- ایستگاه مترو: در ضلع جنوب غربی میدان توپخانه ساختمان راهنمایی و رانندگی احداث شد که در دورهی بعد تخریب و ایستگاه مترو بهجای آن بنا شد.
- ساختمان مخابرات: در آغاز دورهی رضاشاه پهلوی، نخست ساختمان تلگرافخانه در جنوب میدان احداث شد. بعدها ساختمان 14 طبقهی پست و تلگراف و تلفن جایگزین آن شد و امروز بزرگترین ساختمان اطراف میدان توپخانه به شمار میرود.
- ساختمان خانه شهر: این ساختمان در زمینی به مساحت 4900 مترمربع و زیربنای 18000 مترمربع در چهار طبقه (دوطبقه زیرزمین و دوطبقه روی زمین) در حال احداث است.
- موزه استاد صنعتی (13 آبان و موزه هلال احمر): موزهی آثار استاد علیاکبر صنعتی در ضلع شمال غربی میدان توپخانه و ابتدای خیابان فردوسی قرار گرفته است.
- ساختمان آتشنشانی: تازهترین ساختمانی که در این میدان احداث شده و در کنار ایستگاه مترو قرار دارد، بنای ایستگاه آتشنشانی است.
میدان توپخانه بازار فروش انواع لوازم صوتی و تصویری و لوازم بازیهای کامپیوتری نیز هست. پاساژها و مغازههای فروش لوازم صوتی و تصویری در ضلع شمالی میدان توپخانه قرار دارند.
پیشنهاد برای دیدن میدان توپخانه
تهران بهعنوان یکی از مهمترین مقاصد گردشگری در ایران محسوب میشود که سالانه گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور از جاذبههای طبیعی و تاریخی فراوان آن دیدن میکنند.
اگر علاقهمند به مکانهای تاریخی هستید به شما پیشنهاد میکنیم به میدان توپخانه سری بزنید و به قدم زدن در این منطقه بپردازید. موزهی 13 آبان در نزدیکی میدان توپخانه قرار دارد که با قدم زدن میتوانید به این مکان برسید و از آن نیز بازدید نمایید.
باغ نگارستان، کاخ گلستان تهران، پل طبیعت، مجموعه کاخ سعدآباد، مجموعه کاخ نیاوران، سردر باغ ملی، عمارت مسعودیهی تهران، برج میلاد، بام تهران، دریاچهی چیتگر، مگامال، ایران مال و... از جاذبههای گردشگری تهران است که هر فرد در طول عمر خود حتما باید به بازدید آنها برود.
میدان توپخانه
میدان امام خمینی (ره) که قبل از انقلاب اسلامی ایران با نامهای «میدان توپخانه» و «میدان سپه» شناخته میشد، نام میدانی تاریخی در مرکز شهر تهران؛ پایتخت ایران است. این میدان در محدودهی منطقهی 12 شهرداری تهران قرار دارد. استان تهران- تهران +98 استان تهران- تهران استان تهران- تهران IR unknownکلمات کلیدی: میدان توپخانه، میدان توپخانه تهران، میدان امام خمینی، میدان امام خمینی تهران، میدان سپه، میدان سپه تهران،
مکانهای نزدیک
فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 5)
فرهنگ غذایی اصفهان، مرکزی، تهران، البرز، قزوین و چهارمحال و بختیاری2958
0
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.