نام های دیگر مکان

• عمارت کاظمی
• سرای کاظمی
• خانه موزه تهران قدیم

موقعیت جغرافیایی خانه کاظمی

خانه کاظمی در همسایگی امامزاده یحیی در محله چاله میدان قدیم، در خیابان 15 خرداد در کوچه ابوالقاسم شیرازی در شهر تهران قرار دارد. این خانه تاریخی، با ارزشی استثنایی در منطقه 12 تهران واقع است.

سیر تاریخی و فرهنگی 

خانه کاظمی قدمتی در حدود 100 سال دارد که به وسیله میرزا سید کاظم؛ پسر سید میرزا هدایت الله تفرشی که وزیر دواب (مسیول و مدیر امور مربوط به قاطرخانه و شترخانه) در دوران ناصرالدین شاه بود، ساخته شد. طرح و بنای خانه کاظمی در اواخر دوران قاجار شکل گرفت و در دوران پهلوی اول تکمیل شد. این بنا در سال 1386 خورشیدی بر طبق سفارش معاونت فنی عمرانی منطقه 12 مورد مرمت قرار گرفت. این عمارت که نام جدید آن خانه موزه تهران قدیم است در حال حاضر در قالب موزه مردم شناسی مورد استفاده قرار می گیرد که توسط ماکت ها و عروسک ها، مشاغل و آداب و رسوم مردم تهران طی 150 سال گذشته را به نمایش می گذارد و به صورت مجموعه ای فرهنگی فعالیت دایمی دارد.

معماری خانه کاظمی

بنای خانه کاظمی با طرحی مشابه با طرح متداول خانه های ایرانی و متناسب با شان و شخصیت و موقعیت اجتماعی صاحب آن ساخته شده است. این بنا مطابق با خانه های سنتی ایرانی شامل بخش های مختلف بیرونی، اندرونی، آب انبار، مطبخ و اصطبل است. این گونه به نظر می رسد که این خانه بخشی از یک مجموعه بزرگتر بوده که از آن جدا شده است. 

قسمت اصلی این عمارت شاه نشین است که در دو طبقه زیر و رو ساخته شده است. بنای فعلی دو حیاط دارد. حیاط جنوبی در بخش بیرونی و در سمت غربی عمارت و حیاط شمالی در بخش اندرونی قرار دارد. ساختمان اصلی در حدود 1/5متر از سطح حیاط بالاتر است و دو تالار در مرکز آن قرار دارد. در طرفین تالارها گوشواره ها قرار دارند که راهروها در اطراف گوشواره ها واقع گردیده اند. همچنین در بخش زیرین، زیرزمینی با آجر کاری خوش نقش و نفیسی ساخته شده است. زیر زمین طاق کلیلی دارد که یک نوع طاق با قوس کم است. تالارها با خرپاهای چوبی ساخته شده اند و شیروانی کاهگل اندودی سطح نمای آن را شکل می دهند. 

زیباترین قسمت خانه کاظمی ارسی های طرفین تالار است. این ارسی ها با انواع شیشه های رنگی که بازی رنگ و نور از پشت آن ها پیداست نمود زیبایی دارند و در سطوح خارجی با آلت چینی های مفصل و پرنقش و نگار تزیین شده اند. در فضای داخلی کار نیز لندن کاری (نقاشی پشت شیشه) به زیباترین شکل آن، به کار رفته است. بادگیرهای این عمارت نمونه‌ای از وسایل سرمایشی معماری سنتی تهران است. تزیینات بیرونی و نمای آجری و پنجره های ارسی از ویژگی های منحصر به فرد معماری این ساختمان به شمار می آید.

ارزش های خاص خانه کاظمی

عمارت کاظمی معماری منحصر به فردی دارد. همچنین بادگیرهای این عمارت نمونه‌ای از وسایل سرمایشی معماری سنتی تهران است. تزیینات این بنا و نمای آجری آن و پنجره های ارسی با بازی رنگ و نور از ویژگی های منحصر به فرد معماری این عمارت است. 

امکانات تفریحی و رفاهی اطراف خانه کاظمی

خانه کاظمی اکنون به عنوان موزه تهران قدیم در قالب موزه مردم شناسی فعالیت دارد. 

پیشنهاد برای دیدن خانه کاظمی

خانه کاظمی در کوچه پس کوچه های 40 تا 50 سال پیش قرار گرفته که حال و هوای تهران قدیم هنوز در این کوچه ها جریان دارد. این بنا در همسایگی امامزاده یحیی قرار دارد که تماشای آن با معماری منحصر به فردش خالی از لطف نیست.