خیابان سی تیر خیابان همیشه زنده و خوشمزه!
نامهای دیگر مکان
- خیابان مریض خانه
- خیابان قوام السلطنه
- خیابان ادیان
موقعیت جغرافیایی خیابان سی تیر
خیابان سی تیر که در منطقهی 12 کلانشهر تهران قرار دارد، بهعنوان یکی از قدیمیترین و مهمترین خیابانهای پایتخت به شمار میرود که نقش ویژهای در تاریخ معاصر ایران، مخصوصا از زمان انقلاب مشروطه به خود اختصاص داده است. این خیابان از محل تقاطع با خیابان امام خمینی (سپه) آغاز میشود و تا تقاطع خیابان جمهوری و در امتداد آن، میرزا کوچکخان (خیابان استالین سابق) ادامه دارد.
سیر تاریخی و فرهنگی خیابان سی تیر
خیابان سی تیر پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به دلیل سکونت احمد قوام از نخستوزیران دوران قاجار و پهلوی، خیابان قوامالسلطنه نام داشت، اما پس از انقلاب نام خیابان قوام به دلیل قیام 30 تیر سال 1331 خورشیدی، به نام سی تیر تغییر کرد.
احمد قوام در 8 دی 1256 در تهران زاده شد. از مهمترین و معروفترین سیاستمداران ایرانی بود که در دورهی قاجاریه و حکومت پهلوی پنج بار به نخستوزیری ایران رسید (دو بار در زمان حکومت احمدشاه قاجار و سه بار در زمان حکومت محمدرضا پهلوی). او در زمان قاجار لقب قوامالسلطنه را دریافت کرد و محمدرضا شاه به او لقب حضرت اشرف داد، البته پس از بروز اختلافنظر میان این دو، این لقب پس گرفتهشده و سپس دوباره اعطا شد. از لقبهای قدیمیتر وی میتوان منشی حضور، دبیر حضور و وزیر حضور را نام برد. قوام در 28 تیر 1334 در سن 77 سالگی به علت سکتهی مغزی از دنیا رفت.
قیام 30 تیر 1331 یک سال قبل از کودتای 28 مرداد صورت گرفت. در واقع این اولین کودتایی بود که علیه دولت دکتر محمد مصدق روی داد. این واقعه در زمان نخستوزیری احمد قوام یکی از نخستوزیرهای زمان محمدرضا شاه پهلوی انجام گرفت.
14 ماه از نخستوزیری دکتر مصدق گذشته بود که مصدق از شاه خواست تا وزیر جنگ را خود انتخاب کند. انتخاب وزیر جنگ و تمام مقامات عالی نظامی و پلیس تا قبل آن توسط محمدرضا پهلوی انجام میگرفت که این کار خلاف قانون بود. دکتر مصدق معتقد بود طبق قانون اساسی مشروطه، تعیین وزیر جنگ باید بر عهدهی نخستوزیر باشد نه شاه، تا نخستوزیر بتواند مستقیما بر اعمال وزیر نظارت کند. مصدق قصد داشت به دلیل مشکلاتی که نیروهای نظامی برای دولت ایجاد میکردند، وزارت جنگ را از زیر نفوذ دربار خارج سازد و تصمیمگیری در آن را به دولت بازگرداند. پس از سه ساعت مذاکره محمدرضا پهلوی درخواست قانونی دکتر مصدق را نپذیرفت و سرانجام مصدق در 25 تیر 1331 از نخستوزیری استعفا داد.
محمدرضا شاه استعفای دکتر محمد مصدق را پذیرفت. پس از استعفای محمد مصدق، احمد قوام و سید ضیاالدین طباطبایی نامزد این سمت شدند. مطابق اسناد منتشر شده محمدرضا پهلوی تا این زمان به برکناری دکتر مصدق و نخستوزیری قوام یا طباطبایی که انگلیسیها و آمریکاییها پیشنهاد میکردند، مایل نبود و تمایل داشت کار نفت به دست مصدق حلوفصل شود. این حمایت نسبی شاه از دکتر مصدق از روی علاقه و موافقت با او نبود، بلکه شاه میدانست که مصدق در بین مردم محبوبیت زیادی دارد. دلیل دیگر هم این بود که محمدرضا پهلوی به قوام و طباطبایی اطمینان نداشت.
برخی از اعضای خانوادهی شاه از جمله تاجالملوک (مادر شاه)، اشرف (خواهر شاه) و علیرضا (برادر شاه) و سید حسن امامی رییس مجلس از قوام حمایت میکردند، سفارت انگلیس و آمریکا نیز از او حمایت کردند. اما محمدرضا پهلوی برخلاف بقیه با صدارت او مخالف بود.
سرانجام محمدرضا پهلوی احمد قوام را بهعنوان نخستوزیر انتخاب کرد. قوام در 26 تیر 1331 خورشیدی از مجلس رای اعتماد گرفت.
قوام برخلاف مصدق حق کمپانی انگلیسی در مورد نفت را مشروع میدانست از اینرو، علاوه بر دربار، پشتوانهی دولت چرچیل در انگلستان و دولت هری ترومن در آمریکا را بهطور کامل دارا بود. احمد قوام اعلامیهای تند و گستاخانه نسبت به مردم منتشر کرد. قوام در بخش پایانی اعلامیه خود اینگونه نوشته بود: «کشتیبان را سیاستی دگر آمد.»
به دنبال این اعلامیه در آبادان و اصفهان و بسیاری از شهرهای ایران تظاهرات وسیعی روی داد. رفتهرفته کارخانهها و تجارتخانهها تعطیل شدند و در خیابانهای اصلی شهر تهران و میدان بهارستان نیز تظاهرات به راه افتاد، مردم شعار مرگ بر قوام و زندهباد مصدق سر دادند و عدهای زیادی هم در جریان اعتراضات کشته و زخمی شدند.
سرانجام قیام سی تیر پیروز شد و مصدق مجدد با نیروی مردم به نخستوزیری رسید. آمار دقیقی از شمار کشتهشدگان آن روز در دست نیست. شهربانی شمار کشتهشدگان درگیریها در تهران را 21 تن اعلام کرد و در اسناد دیگری 63 تن هم عنوانشده است. بیشتر آنان در قبرستان ابنبابویه در شهرری تهران به خاک سپرده شدند.
یک سال پساز این رویداد به دستور محمد مصدق روز 30 تیر تعطیل رسمی اعلام شد. همچنین مصدق از مجلس شورای ملی خواست برای کشتهشدگان آن روز عنوان «شهید راه وطن» را تصویب کنند که مجلس شورای ملی با آن موافقت کرد.
دکتر مصدق وصیت کرده بود که بعد از مرگ، جنازهاش را در محلی که شهدای 30 تیر مدفوناند، دفن نمایند. وصیتی که بعد از مرگ ایشان با مخالفت محمدرضا شاه پهلوی روبهرو شد. پیکر دکتر مصدق به امانت در اتاق پذیرایی قلعهی احمدآباد (خانه و محل تبعید دکتر مصدق) به خاک سپرده شد تا در شرایط مناسب در قبرستان ابنبابویه به خاک سپرده شود.
پس از انقلاب در یادبود کشتهشدگان 30 تیر، خیابان قوامالسلطنه در تهران به نام خیابان سی تیر نامگذاری شد.
قدمت خیابان سی تیر به قبل از دورهی پهلوی میرسد، از آنجایی که در گذشتههای دور مریضخانهای بزرگ (اولین بیمارستان تهران که بعدها به نام بیمارستان سینا شهرت یافت و هنوز هم پابرجاست) در این خیابان بود، از آن با نام خیابان مریضخانه یاد میکردند.
یکی از معروفترین فود استریتهای (غذاهای خیابانی) تهران در این خیابان قرار دارد. کافهها و رستورانهای متعددی در خیابان سی تیر قرارگرفته است. در این خیابان برای هر سلیقهای غذا و... هست. انواع نوشیدنیهای سرد و گرم، انواع غذاهای فست فود و پیتزا، غذاهای خانگی و محلی مانند کباب لقمه، سمبوسه، فلافل و ساندویچهای خانگی، انواع آبمیوههای طبیعی، کیک، دسر، چای، قهوه، بستنی و... در این خیابان وجود دارد. علاوه بر غذاهای ایرانی اگر دلتان غذای ملل خواست باید بگوییم انواع غذاهای ملل نیز در بعضی غرفههای این خیابان عرضه میشود.
در خیابان سی تیر بیشتر کافه و رستوران درون دکههای کوچک یا فولکس واگنهای سیار قرار گرفتهاند. تعدادی از آنها در محل خود ثابت هستند و در طول سال جابهجا نمیشوند؛ اما برخی غذاخوریهای این خیابان در طول سال تغییر میکنند و جای خود را به کافه یا رستوران جدید دادهاند. برای صرف غذا در کنار دکهها و ماشینها میز و صندلی چیده شده ولی در روزهای شلوغ صف طولانی برای خرید غذا در این مکانها تشکیل میشود و این میز و صندلیها کفاف این شلوغی را نمیدهد.
اگر نمیدانید چه غذایی را انتخاب کنید باید بدانید بالای تمام دکههای این خیابان منوی کامل غذاهای هر غرفه به نمایش درآمده است. بهتر است قبل از انتخاب، گشتوگذاری کوتاه در طول این خیابان داشته باشید، در نهایت غذای مورد نظر خود را انتخاب کنید.
کافه گل رضاییه از قدیمیترین کافههای تهران هست که در خیابان سی تیر قرار دارد و از سال 1310 خورشیدی شروع به فعالیت کرده است. این کافه پاتوق مشاهیر بزرگی همچون صادق هدایت و فروغ فرخزاد بود. وقتی وارد این کافه میشوید در و دیوار پر از عکسهای بازیگران و خوانندگان قدیمی، شما را در جایتان میخکوب میکند. در کافهرستوران گل رضا رضاییه انواع صبحانه، پیشغذا، غذای اصلی و همچنین نوشیدنیهای مختلف مانند انواع قهوه، چای و آبمیوه قابل سفارش است. این کافه در سال 1397 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ایدهی ایجاد استریتفود در خیابان سی تیر از سال 1395 خورشیدی به بعد ایجاد شد. در سال 95 شهرداری تهران تصمیم به سنگفرش کردن خیابان و تبدیل آن به پیادهرو گرفت، کمکم این خیابان تاریخی تبدیل به استریتفودی شد و هر روز به بهویژه آخر هفتهها پذیرای مردم بود.
این ایده منتقدان زیادی نیز به همراه داشت. یکی از دلیل منتقدان این بود که این منطقه پراست از آثار تاریخی و استفاده استریت فودها از گاز برای پختوپز، یک غفلت کوچک از آنها باعث میشود این آثار تاریخی ارزشمند از بین بروند.
این خیابان پاتوق کارگردانان، بازیگران و... است. برخی از کارگردانها آنجا را لوکیشن فیلمهای خود انتخاب میکنند، مانند فیلم لاتاری به کارگردانی محمدحسین مهدویان و نویسندگی ابراهیم امینی و مهدویان که در سال 1396 منتشر شد.
همچنان در خیابان سی تیر چند موزه و ساختمان مذهبی و تاریخی با قدمت بیش از 100 سال وجود دارد که متعلق به پیروان ادیان مختلف است، به همین علت این خیابان به خیابان ادیان هم معروف است؛ کلیسای انجیلی (پطرس مقدس)، کنیسهی حییم، آتشکدهی آدریان، مسجد حضرت ابراهیم (ع)، موزهی ملی ایران، موزهی آبگینه (قسمتی از خانه قوام)، موزهی علوم و فناوری ایران (ساختمان سابق کتابخانهی ملی ایران)، هنرستان صنعتی تهران، بنیاد سینمایی فارابی (قسمتی از خانهی قوام)، دبیرستان فیروز بهرام، کلیسای حضرت مریم، موزهی آرداک مانوکیان و باشگاه افسران وزارت جنگ در خیابان سی تیر واقع است.
پیشنهاد برای دیدن خیابان سی تیر
پیادهروی در خیابان سنگفرش شدهی سی تیر در کنار آنهمه عطر غذاهای خوشمزه در کنار بازدید از آثار تاریخی ارزشمند، حتما برای شما جذابیت زیادی به همراه خواهد داشت.
این خیابان معمولا از ساعت هشت شب شلوغ میشود ولی ساعت کاری مشخصی ندارد. اگر نمیخواهید به شلوغی بربخورید، باید قبل این ساعتها سری به خیابان سی تیر بزنید.
اگر هدف شما بازدید از بناهای تاریخی این خیابان است باید به ساعت کاری و روزهای کاری این مجموعهها دقت کنید. برخی از این ساختمانها فقط در روزها و ساعات مشخصی پذیرای گردشگران هستند.
از آنجاییکه این منطقه در محدودهی طرح ترافیک تهران قرار دارد و خیابانهای اطراف آن بسیار شلوغ و پرتردد هستند. حتیالامکان از رفتن به این منطقه با وسیلهی نقلیهی شخصی خودداری کنید، برای پارک کردن خودرو ممکن است به مشکل بربخورید. اگر از مترو برای رسیدن به خط سی تیر استفاده میکنید ایستگاههای متروی امام خمینی و حسنآباد، نزدیکترین ایستگاهها به خیابان سی تیر هستند و باکمی پیادهروی به این خیابان میرسید. ایستگاه اتوبوس سی تیر نیز در خیابان امام خمینی و مقابل ورودی خیابان سی تیر قرارگرفته است. بسیاری از مسیرهای اتوبوس از میدان امام خمینی در این ایستگاه توقف دارند.
اگر در شب به خیابان سی تیر میروید، بهتر است وسیلهی نقلیهی خود را در خیابانهای اطراف پارک کنید. عبور و مرور با خودروی شخصی در این خیابان مجاز است؛ اما اجازه توقف در خیابان سی تیر را نخواهید داشت. در ضمن از آنجاییکه سی تیر همواره شلوغ است و گاهی اوقات جای سوزن انداختن نیست، ورود با وسیلهی نقلیهی شخصی به این خیابان چندان مناسب نیست.
بهجز جاذبههای تاریخی که به آنها اشاره شد و در خیابان سی تیر قرار دارند. میدان حسنآباد، میدان مشق، سر در باغ ملی، پارک شهر، موزهی ارتباطات و موزهی عبرت از جمله جاذبههای گردشگری هستند که در اطراف خیابان سی تیر قرار دارند و دیدن آنها نیز خالی از لطف نیست.
در این بازدید خوشمزه مراقب سلامتی خود و همراهانتان باشید. قبل از سفارش غذا چرخی در میان دکهها بزنید و تمیزی وسایل و محیط کار، نحوهی آمادهسازی خوراکیها و... را ببینید.
بعد صرف نوشیدنی، غذا و... زبالهها را در سطل زباله بریزید و با زبالهها چهرهی این منطقه را زشت نکنید و همچنین باعث آلودگی آن نشوید.
خیابان سی تیر - خیابان همیشه زنده و خوشمزه!
خیابان سی تیر پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به دلیل سکونت احمد قوام از نخستوزیران دوران قاجار و پهلوی، خیابان قوامالسلطنه نام داشت، اما پس از انقلاب نام خیابان قوام به دلیل قیام 30 تیر سال 1331 خورشیدی، به نام سی تیر تغییر کرد. استان تهران- تهران- خیابان امام خمینی (ره)- بین میدان امام خمینی و میدان حسنآباد +98 استان تهران- تهران- خیابان امام خمینی (ره)- بین میدان امام خمینی و میدان حسنآباد استان تهران- تهران- خیابان امام خمینی (ره)- بین میدان امام خمینی و میدان حسنآباد IR unknownکلمات کلیدی: خیابان سی تیر، خیابان مریض خانه، خیابان قوام السلطنه، خیابان ادیان، زیست شبانه،
مکانهای نزدیک
فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 5)
فرهنگ غذایی اصفهان، مرکزی، تهران، البرز، قزوین و چهارمحال و بختیاری2976
0
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.