فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 5) فرهنگ غذایی اصفهان، مرکزی، تهران، البرز، قزوین و چهارمحال و بختیاری

همان‌طور که در مطالب گذشته در مورد فرهنگ غذایی مختلف در نواحی مختلف ایران دیدیم، ماه مبارک رمضان تنها یک ماه عبادی نیست و یک فرهنگ است. هر لحظه از این ماه با فرهنگ و زندگی مردم گره خورده است و در فرهنگ مردم، ماه رمضان نمود ویژه‌ای دارد. بسیاری از مردم از روزهای ابتدایی ماه رجب خود را برای بزرگداشت این ماه آماده می‌کنند و از نیمه‌ی ماه شعبان به پیشواز این ماه می‌روند. در گذشته در ماه رمضان بهترین و مرغوب‌ترین خوار و بار، با نازل‌ترین قیمت به دکان‌ها می‌آمد، قیمت اجناس کمتر می‌شد تا همه بتوانند مایحتاج خود را به آسانی خریداری کنند و با فراغ بال به عبادت مشغول شوند. در همین ماه هم بود که سنگ‌های کم‌وزن و ترازوهای معمولی در دکان‌ها جای خود را به سنگ‌های تمام وزن و ترازوهای دقیق می‌دادند و برکت به خانه‌ی مردم راه باز می‌کرد.

از آخرین روزهای شعبان، پیشواز شروع می‌شد. زن‌ها خانه را تمیز می‌کردند، آذوقه و خوار و بار می‌خریدند و مردها به غبار روبی مساجد می‌رفتند و از همان شبی که قرار بود ماه مبارک رمضان در آسمان تهران ظاهر شود خانواده‌های زیادی با آب و آیینه و سبزه راهی پشت‌بام می‌شدند تا هلال آغاز ماه را به چشم خود ببینند.

بخشی از این فرهنگ مربوط به ذایقه و نوع غذاهای مصرفی مردم در این ماه در نواحی مختلف کشور است که در این سلسله مطالب سعی بر آن داشتیم تا شما را با ذایقه و آداب و رسوم و فرهنگ غذایی بخش‌های مختلف مردم آشنا کنیم. این سلسه مطالب را می‌توانید در فرهنگ غذایی ماه رمضان در ایران- استان‌های شمالی، فرهنگ غذایی ماه رمضان در ایران- استان‌های شرقی، فرهنگ غذایی ماه رمضان در ایران- استان‌های غربی و فرهنگ غذایی ماه رمضان در ایران- استان‌های جنوبی بخوانید. این بخش، آخرین بخش این مطالب است که در آن به بررسی فرهنگ غذایی در استان‌های مرکزی ایران می‌پردازیم.

رمضان در اصفهان

از غذاهای سنتی اصفهان بر سر سفره‌ی افطار می‌توان به خاص‌ترین غذای این استان یعنی بریانی و همچنین آش شله‌قلمکار، حلیم بادمجان و شله‌زرد اشاره کرد. دیزی تنوری و خورش چغندر نیز از غذاهای رایج در سفره‌های سحر و افطار مردم کاشان است. حلیم بادمجان که یکی از غذاهای محبوب اصفهانی‌هاست شباهت زیادی به کشک و بادمجان دارد که به آن گوشت کوبیده هم اضافه می‌کنند.

رمضان در مرکزی

نان فطیر، آش بی‌بی سه شنبه، حلیم و ترحلوا را می‌توان از غذاهایی نامید که در ماه رمضان در استان مرکزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شهر اراک علاوه بر زولبیا و بامیه، گوشفیل خاصی دارد که به سبب نوع پخت و مواد اولیه‌ بسیار ترد است و این ویژگی گوشفیل اراک را به سوغات این شهر هم تبدیل کرده است که از همه‌ی نقاط کشور طرفداران بسیاری دارد. یکی از مراسمی که در ماه مبارک رمضان در استان مرکزی برگذار می‌شود رسم شب افطاری است که مشابه مراسم افطاری تازه عروسان در همدان است. شب افطاری عنوان رسمی است که در این رسم خانواده‌ی تازه‌داماد، غذای افطاری، طبقی شیرینی، زولبیا و بامیه و هدیه‌ی مخصوصی را برای نوعروس خود آماده می‌کند و به خانه‌ی نوعروس می‌فرستد.

رمضان در تهران

تهرانی‌ها در قدیم رسم داشتند تا در ماه رمضان نان‌ها را با کنجد و سیاه‌دانه مزین و معطر کنند. در این ماه، نان تافتون، سنگک پنجه‌خورده، دوباره تنور، قهوه‌ای و بغل تنور طرفداران زیادی داشت و مردم اساسا از خوردن نان‌های حجیم دوری می‌کردند. همچنین در برخی آبادی‌های دماوند در روز 27ام ماه رمضان، نانی به اسم نان بیست و هفتمی می‌‌‌پزند و بین مردم پخش می‌کنند و اعتقاد دارند پختن و خوردن این نان باعث دفع شر و فزونی خیر و برکت می‌شود. شامی کباب، شامی لپه، چلوکباب، کوفته و کباب حسینی نیز از غذاهای مرسوم برای افطار است و پس از افطار در شب‌نشینی‌هایشان شب چره‌ای که شامل زولبیا و بامیه، پشمک، باقلوا و قطاب و میوه‌های فصل است را استفاده می‌کنند. خوردن کله پاچه و آجیل مراد در شب بیست و هفتم هم از سنت‌های دیگر ماه رمضان در تهران بوده است. آجیل مراد شامل خرما، پسته، فندق، نخودچی، بادام و شکر پنیر بوده که توسط افرادی که محمد، علی و فاطمه نام داشتند، تهیه می‌شد.

رمضان در البرز

در استان البرز هم مانند جاهای دیگر ایران غذا با فرهنگ پیوندی عمیق دارد. از آداب و رسوم مردم این استان در ماه رمضان می‌توان به هَمچه کاسه و آش و آشتی اشاره کرد. هَمچه کاسه رسمی است که در آن در طول ماه رمضان معمولا شیر برنج، فرنی، حلوا و آش را با همسایگان خود تقسیم می‌کنند. از طرفی اگر خانواده‌هایی از قبل با یکدیگر اختلاف داشتند قبل از رویت ماه رمضان با یک آش‌پزان با یکدیگر آشتی می‌کردند. مراسم پخت این آش به آش و آشتی معروف بوده است. طالقانی‌ها به رسم همچه‌کاسه هر سی روز ماه رمضان و قبل از افطار فرنی، آش، حلوا و شیربرنج می‌پزند و آن را درون کاسه‌ای می‌ریزند و به خانه‌های یکدیگر می‌فرستند. همچه کاسه یعنی کاسه‌ی همسایه که با نام‌های مختلف در بیشتر شهرهای ایران رواج دارد و میزان اهمیت حق همسایگی را برای ایرانی‌ها به خوبی نشان می‌دهد. 

رمضان در قزوین

سفره‌های مردم قزوین در ماه رمضان با انواع آش‌های محلی این شهر به همراه دیماج معروف قزوینی‌ها رنگین می‌شود. فرنی و شله زرد و شیربرنج هم پای ثابتی از سفرع‌های افطار قزوینی‌هاست. شیرینی‌هایی مانند نان چای و نان قندی هم در بیشتر سفره‌های افطار پیدا می‌شود. خوردن عدس پلو با شیره‌ی انگور یکی از غذاهای سنتی قزوین در ماه مبارک رمضان بوده. همچنین در سفره‌ی افطار قزوینی‌ها کله پاچه، حلیم، آش امام، آش دوغ و همچنین حلوا بسیار مرسوم است.

رمضان در چهارمحال و بختیاری

کالاجوش، آش اوماج و آش کاردین از مهم‌ترین غذاهایی است که در چهارمحال و بختیاری در ماه مبارک رمضان پخته می‌شوند. کاکولی پزون نیز یکی از آداب قدیمی این استان به‌ویژه فرخ شهر و بروجن است.  در بروجن نان کاکولی به نام کپچی معروف است. یکی دیگر از آداب مهم چهارمحالی‌ها در ماه مبارک رمضان جشن سر روزه‌ای است. در مراسم جشن سر روزه‌ای به مناسبت اولین ماه رمضان عروس و داماد خانواده‌ی داماد برای تازه‌عروس هدایایی به همراه نان کاکولی، آش و... می برند و این جشن گرفته می‌شود.

با یلدامدتور همراه باشید.

فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 5) - فرهنگ غذایی اصفهان، مرکزی، تهران، البرز، قزوین و چهارمحال و بختیاری فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 5) - فرهنگ غذایی اصفهان، مرکزی، تهران، البرز، قزوین و چهارمحال و بختیاری 2020-05-06 01:33:21+3:30 2022-05-09 20:11:25+3:30 ماه مبارک رمضان تنها یک ماه عبادی نیست و یک فرهنگ است. بخشی از این فرهنگ مربوط به ذایقه و نوع غذاهای مصرفی مردم در این ماه در نواحی مختلف کشور است که در این سلسله مطالب سعی بر آن داشتیم تا شما را با ذایقه و آداب و رسوم و فرهنگ غذایی بخش‌های مختلف مردم آشنا کنیم. این بخش آخرین بخش این مطالب است که در آن به بررسی فرهنگ غذایی در استان‌های مرکزی ایران می‌پردازیم ماه رمضان, سفره افطار, افطار, آداب غذا خوردن در ایران, غذا نگری, فرهنگ غذای ایرانی, فرهنگ غذایی, فرزانه قوام پور Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/452 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com