نام های دیگر مکان

• بازار ۱۵خرداد

موقعیت جغرافیایی بازار بزرگ تهران

بازار بزرگ تهران در منطقه‌ی 12 واقع شده و از سمت جنوب به مولوی، از غرب به گلوبندک، از شمال به پامنار و از شرق به آبمنگول و کوثر محدود ‌می‌شود.

سیر تاریخی و فرهنگی بازار بزرگ تهران

در رابطه با تاریخ ساخت بازار بزرگ تهران اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای ناصرالدین شاه را بانی آن می‌دانند و برخی به شاه طهماسب صفوی نسبت می‌دهند. به نظر می‌رسد در دوره‌ی صفویه ابتدا بازار به صورت روباز احداث شده سپس در زمان ناصرالدین شاه مسقف گردیده است. زمانی که شاه طهماسب، قزوین را به عنوان پایتخت انتخاب کرد، رفت و آمدهای او به شهر ری برای زیارت حضرت شاه عبدالعظیم (ع) باعث شد با شهر تهران آشنا شود. او دستور داد حصاری به طول 6000 قدم دور شهر ساخته شود که در نتیجه‌ی آن 4 محله‌ی تهران در داخل حصار طهماسبی قرار گرفت که یکی از این محله‌ها «بازار» نام داشت و چندین حجره و دکه در آن فعالیت داشتند.

در دوره‌ی قاجار پایتخت به تهران منتقل شد و به دستور آقا محمد خان حجره‌‌ها، دالان‌‌ها و کاروانسراها بازسازی شدند و بازار رونق پیدا کرد. بعدها فتحعلی‌شاه مسجد جامع سلطانی را در نزدیکی بازار احداث کرد و بر اهمیت آن افزود. طبق گفته‌های طنیع‌الدوله، چهارسوی بزرگ و کوچک این بازار در دوران فتحعلی‌شاه بنا نهاده شد و کل مجموعه‌ی بازار گسترش پیدا کرد تا جایی که به سمت ارگ و مسجد جامع هم کشیده شد و فاصله‌ی بین این دو مکان به پررونق‌ترین و معروف‌ترین بخش‌های بازار تبدیل شد. محمدشاه قاجار نیز با احداث بازار بین‌الحرمین باز هم بر وسعت آن افزود.

ناصرالدین‌شاه ورودی اصلی بازار را به نام «بازار بزرگ» احداث کرد و ورودی‌های دیگر نیز سازماندهی شدند. این دوره را باید دوره‌ی طلایی بازار تهران دانست. زیرا در این دوره ساخت و سازهای بسیاری تحت عنوان بازار، بازارچه‌ها و تیمچه‌ها انجام گرفت که می‌توان به سرای امیر، بازار کفاش‌ها، بازارچه معیر و قوام‌الدوله (بازارچه‌ی دو قلو)، بازار زرگرها، بازار کربلایی عباس‌علی کمرگچی و... اشاره کرد. برخی از این بازارها تنها نام و خاطره آن به‌جا مانده است.

بازار همواره در دوران‌ قاجار و پهلوی در تحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نقش به‌سزایی داشت. بازاری‌ها با حضور پررنگ خود در دوره‌ی مشروطیت علیه دولت ایستادگی کردند و با مردم همراه شدند. در دوره‌ی پهلوی با ظهور مدرنیته و ساخت بازارچه‌ها، کارکرد سنتی بازار در مسایل فرهنگی و اجتماعی تا حدودی افت کرد.

بعد از گذشت سال‌ها و توسعه‌ی زندگی شهرنشینی قسمت‌های زیادی از این مجموعه‌ی تاریخی دچار تغییرات اساسی شدند. امروزه قسمت‌هایی مانند بازار امیر، سردر سبزه میدان، چهارسوق بزرگ و مسجد جامع از آثار به‌جامانده‌ی آن دوران محسوب ‌می‌شوند. بازار بزرگ تهران در تاریخ 2 آبان 1356 با شماره‌ی 1540 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.

معماری بازار بزرگ تهران

قسمت‌های قدیمی بازار بزرگ تهران، دارای معماری طاقی و گنبدی شکل است و نور داخل آن از طریق سوراخ‌ها و روزنه‌های موجود در آجرها تامین می‌شود. جزئیات ساختار بازار بزرگ نشان‌‌دهنده‌ی آن است که معماری و طراحی بازار بر عهده‌ی معماران خارجی یا استادکاران ماهر داخلی بوده است و شکل‌گیری آن به دوره‌های مختلف بر می‌گردد. به همین دلیل دارای معماری خاص و پیچیده‌ای است که کلیت آن سنتی اما اجزای اصلی آن کاملا مدرن است. از زیبایی‌های معماری سنتی و مدرن، راه‌روهای پیچ در پیچ، طاق‌های ضربی و هواکش‌های سنتی هستند که در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.

در زمان توسعه‌ی بازار قسمت‌هایی از آن به دلیل گرمای تابستان مسقف شدند و بعدها فضاهای دیگری هم‌چون قهوه‌خانه، زورخانه، حمام، مسجد، سقاخانه و حسینیه‌های بسیاری در آن شکل گرفتند. هم‌چنین راسته‌های بسیاری به آن‌ها اضافه شدند که هر یک به فروش کالای خاصی می‌پرداختند. این بخش‌ها هر کدام دارای تکیه، مسجد، حمام و برنامه‌های ویژه‌ی خود بودند و در اعیاد و عزاداری‌ها، در برگزاری مراسم برای جلب توجه مردم با دیگر راسته‌ها به رقابت می‌پرداختند. بازار بزرگ در طول زمان‌های مختلف گسترش پیدا کرده و تغییرات زیادی به خود دیده است که بعضا معماری قابل توجهی ندارند. این بازار مساحتی برابر با 105 هکتار دارد و ساختار اصلی آن به شرح زیر است:

• راسته یا گذرگاه: محل عبور اصلی و فرعی بازار که مسیری طولانی است و در دو طرف آن دکان‌ها قرار گرفته‌اند.
• سرا: یک حیاط میانی با حجره‌های به هم پیوسته در دور تا دور آن است و از نظر شکل زمین، تعداد طبقات، نوع ایوان، رواق و راه‌روها با هم متفاوت هستند. سراها شامل ابوتراب، امیرکبیر، بوعلی، تهرانچی، جواهریان، دلگشا، کرباسی، مصباح، نو قزوینی‌ها و... است. یکی از این سراها، سرای امیر است که بخش قدیمی بازار بزرگ تهران را تشکیل می‌دهد و از دوران امیر کبیر به یادگار مانده و به «سرای اتابکیه» نیز شهرت دارد و مختص فروش پارچه است. این بازارچه، در غرب بازار تهران در سال 1229 خورشیدی بنا شد و در حیاط اول آن مجسمه‌ی امیر کبیر گذاشته شده است.
• تیمچه: فضاهای سرپوشیده و کوچکی برای عرضه‌ی یک نوع کالای خاص هستند و تزئینات چشمگیری نسبت به سایر بخش‌های بازار در آن‌ها دیده می‌شود. تیمچه‌ها شامل حاجب‌الدوله، تیمچه ابوتراب و تیمچه باوفا و... است. تیمچه‌ی حاجب‌‌الدوله در کنار مسجد امام قرار دارد و یکی از بناهای قدیمی بازار تهران است و توسط حاج‌علی خان حاجب‌الدوله در دوره‌ی ناصرالدین‌شاه ساخته شد. محصولات عرضه شده در این بخش از بازار ظرف و محصولات دکوری هستند. تیمچه در سال 1356 خورشیدی به عنوان اثر ملی ثبت شده است. تیمچه‌ی مهدیه نیز به فروش ترمه اختصاص دارد و در سبزه میدان در شمال بازار واقع شده است و به ‌نوعی نقطه‌ی آغاز بدنه‌ی اصلی بازار به حساب می‌آید. قدمت سبزه میدان به اوایل عصر صفوی برمی‌گردد. اما در سال 1268 قمری به دستور امیر کبیر تغییرات گسترده‌ای در این محدوده انجام گرفت که منجر به شکل‌گیری سبزه‌میدان شد. جالب است بدانید نامگذای سبزه‌میدان به این دلیل بود که در دوره‌ی زندیه و قاجار در این منطقه به کاشت سبزی خوردن می‌پرداختند.
• چارسوق یا چهارسو یا چهارسوق: به محل تقاطع دو راسته‌ی اصلی گفته می‌شود که معماری متفاوت و تزئینات داخلی مفصلی دارد. بازار چهار سوق در سال 1185 خورشیدی ساخته شده و در نزدیکی مسجد جامع و در خیابان پانزده خرداد قرار دارد. بازار دارای یک مکان هشت ضلعی با یک سقف کوتاه است و گچ بری‌های متعدد و زیبایی دارد. این بازار در تاریخ 2 آبان سال 1356 با شماره‌ی 1541 جزو فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

بازار تهران علاوه بر قسمت‌های فوق از بازار و بازارچه، پاساژ و مراکز خرید، رستوران، مسجد و تکیه نیز تشکیل شده است. که در ادامه به توضیح این بخش‌ها می‌پردازیم.

• بازار و بازارچه: از بازارهای مهم بازار تهران می‌توان به بازار امیر، بازار بزرگ، بازار بین‌الحرمین، بازار خیاط‌ها، بازار زرگرها، بازار رضا، بازار مسگرها، بازار، بازار لوازم‌التحریر، بازار نجارها و... اشاره کرد.
• پاساژ و مراکز خرید: از جمله پاساژهای بازار می‌توان فرد حسینی، قادری، قیصریه، خیام، حافظ و... را نام برد. پاساژ رضای تهران دارای 5 طبقه و 600 واحد تجاری است که انواع پوشاک زنانه و مردانه، کیف و کفش، بدلیجات، انواع لوازم ورزشی، لوازم خانگی، لوازم بهداشتی و آرایشی و... را ارائه می‌دهد و پاساژ چهارسوق که در میان چهارسوق کوچک و بزرگ در خیابان مسگر‌ها واقع شده دارای بیش‌ترین فروشگاه‌های پوشاک زنانه و مردانه است و در نزدیکی آن مراکزی مانند تالار الماس و شمس‌العماره، رستوران‌ شرف‌الاسلامی، پاساژ حکیم هاشمی و آرامگاه لطفعلی‌خان زند قرار دارد.
• رستوران: شامل رستوران‌های شرف الاسلامی، نایب، خیام، مسلم، جوان، شمشیری، حاج مرشد، فلافلی مروی و قدح است. رستوران شمشیری متعلق به مرحوم حاج محمد حسن شمشیری بود و در سبزه میدان ضلع جنوب شرقی واقع شده و دارای چلوکباب‌های معروف و دوغ محلی فوق‌العاده‌ای است. رستوران نایب یکی از قدیمی‌ترین رستوران‌های تهران است که قدمتی بیش از 130 سال دارد. شعبه‌ی اصلی رستوران در بازار صحاف‌ها واقع شده و چلوکباب آن محبوبیت زیادی دارد. سایر شعب نایب سال‌ها بعد در نقاط دیگر تهران تاسیس شد.
• مسجد: شامل مسجد جامع و مسجد امام (مسجد شاه یا مسجد سلطانی) است. مسجد جامع تهران یا مسجد عتیق به عنوان قدیمی‌ترین مسجد پایتخت مساحتی حدود 4500 مترمربع و زیربنایی بالغ بر 20 هزار مترمربع دارد و از هفت شبستان و حوض و سقاخانه تشکیل شده و در تاریخ 1357/11/19 با شماره‌ی 1793 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است. مسجد امام یا مسجد شاه یا مسجد سلطانی، با دستور فتحعلی‌شاه قاجار احداث گردید و به همین دلیل به مسجد شاه معروف شد. طبق شواهد تاریخی، این مسجد پس از مسجد جامع بازار به‌عنوان دومین مسجد جامع بزرگ تهران محسوب می‌شود و تزئینات درخور توجهی دارد که برخی از آن‌ها با الهام از مسجد وکیل شیراز طراحی شده‌اند. این مسجد در تاریخ 1363/7/1 با شماره‌ی 1667 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

پیشنهاد برای دیدن بازار بزرگ تهران

بازار تهران علاوه بر این‌که خود دارای جذابیت‌های متعدد تاریخی و فرهنگی است در نزدیکی بناهای تاریخی دیگری قرار دارد که یکی از آن‌ها مجموعه کاخ گلستان است که در فهرست میراث یونسکو ثبت جهانی شده است. این مجموعه از شمس‌العماره، ایوان تخت مرمر، کاخ اختصاصی، تالار سلام، تالار آینه، تالار عاج، خلوت کریمخانی، عمارت بادگیر و... تشکیل شده است. موزه مقدم، پارک شهر، امامزاده سید ولی (ع)، خانه ملک، امامزاده زید (ع)، کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس، کلیسای طاطاووس، امام‌زاده سید اسماعیل (ع)، خانه‌موزه‌ی شهید چمران، بازار فرش فروشان امکان و بناهای جذاب دیگری هستند که در اطراف بازار واقع شده‌اند.

بازار بزرگ تهران - قلب تجارت پایتخت بازار بزرگ تهران - قلب تجارت پایتخت 2022-09-27 19:43:22+3:30 2022-10-07 11:00:33+3:30 در رابطه با تاریخ ساخت بازار بزرگ تهران اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای ناصرالدین شاه را بانی آن می‌دانند و برخی به شاه طهماسب صفوی نسبت می‌دهند. به نظر می‌رسد در دوره‌ی صفویه ابتدا بازار به صورت روباز احداث شده سپس در زمان ناصرالدین شاه مسقف گردیده است. مهری زاغی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10398 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com

Frequently Asked Questions(FAQ)

آدرس بازار بزرگ تهران?

استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- سبزه میدان

بازار بزرگ تهران - قلب تجارت پایتخت بازار بزرگ تهران - قلب تجارت پایتخت در رابطه با تاریخ ساخت بازار بزرگ تهران اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای ناصرالدین شاه را بانی آن می‌دانند و برخی به شاه طهماسب صفوی نسبت می‌دهند. به نظر می‌رسد در دوره‌ی صفویه ابتدا بازار به صورت روباز احداث شده سپس در زمان ناصرالدین شاه مسقف گردیده است. استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- سبزه میدان +98 استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- سبزه میدان استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- سبزه میدان IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل بازار بزرگ تهران - قلب تجارت پایتخت بازار بزرگ تهران - قلب تجارت پایتخت در رابطه با تاریخ ساخت بازار بزرگ تهران اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای ناصرالدین شاه را بانی آن می‌دانند و برخی به شاه طهماسب صفوی نسبت می‌دهند. به نظر می‌رسد در دوره‌ی صفویه ابتدا بازار به صورت روباز احداث شده سپس در زمان ناصرالدین شاه مسقف گردیده است. استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- سبزه میدان +98 استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- سبزه میدان استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- سبزه میدان IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل Adults Persian English.

بازار بزرگ تهران - قلب تجارت پایتخت

در رابطه با تاریخ ساخت بازار بزرگ تهران اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای ناصرالدین شاه را بانی آن می‌دانند و برخی به شاه طهماسب صفوی نسبت می‌دهند. به نظر می‌رسد در دوره‌ی صفویه ابتدا بازار به صورت روباز احداث شده سپس در زمان ناصرالدین شاه مسقف گردیده است. استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- سبزه میدان +98 استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- سبزه میدان استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- سبزه میدان IR unknown

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان     کارگاه صنایع دستی     غذا و خوردنی     محتوای فعلی     خدمات شهری     شما اینجا هستید     محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی     محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی     مرکز خدمات سلامت و زیبایی