نام های دیگر مکان

• گورستان سر قبر آقا
• قبرستان سر قبر آقا

موقعیت جغرافیایی بقعه سر قبر آقا

بقعه سر قبر آقا در استان تهران، ضلع جنوبی چهار راه مولوی، انتهای خیابان شهید مصطفی خمینی (سیروس سابق) واقع شده است.

سیرتاریخی و فرهنگی بقعه سر قبر آقا

در ضلع جنوبی خیابان مولوی، باغی به وسعت حدود 30 هزار متر مربع وجود دارد که آرامگاه بزرگی با گنبدی فیروزه‌ای رنگ در آن واقع شده است. از ظاهر بنا و گنبد بزرگ آن به نظر می‌رسد که امامزاده‌ای در این مکان مدفون باشد. اما در واقع سر قبر آقا بقعه و گنبدی است که بر سر قبر میرزا ابوالقاسم تهرانی (متولد 1215 هجری قمری) معروف به میرزا ابوالقاسم امام جمعه؛ روحانی بانفوذ و امام جمعه‌ی تهران در عصر قاجار ساخته شده است. به همین جهت به نوعی ملک شخصی و مقبره‌ی خانوادگی محسوب می‌شود و مکانی برای زیارت نبوده و درِ آن سال‌های بسیاریست که بر روی علاقه‌مندان و گردشگران بسته است.

پدر میرزا ابوالقاسم؛ میرزا محمد صدرالعلمای اصفهانی نام داشت و از خاندان خاتون‌آبادی بود. جدش میر محمدصالح خاتون‌آبادی، داماد محمدباقر مجلسی بود و در دوره‌ی صفویه منصب امامت جمعه‌ی اصفهان را بر عهده داشت. پس از شکست ایران در جنگ با روسیه‌ی تزاری و انعقاد قراردادهای ننگین گلستان و ترکمنچای و جدا شدن شهرهای مهم قفقاز، فتحعلی شاه قاجار به جهت عوام‌فریبی و برای این‌که خود را شاهی دین‌دار و اسلام‌پناه نشان دهد مسجد شاه یا مسجد سلطانی تهران را بنا نمود و از علمای شهرهای مختلف جهت عزیمت به تهران دعوت کرد. میر سید ابوالقاسم که سیدی جوان و خوش‌سیما بود به همراه یکی از نزدیکان خود؛ حاج میر محمدحسین سلطان العلما که امام جمعه‌ی وقت اصفهان بود به تهران آمد و از همان ابتدا مورد توجه خاقان اعظم فتحعلی شاه قاجار قرار گرفت تا جایی که از عموی میر ابوالقاسم؛ میر محمد مهدی، اولین امام جمعه‌ی تهران می‌خواهد به دلیل آن‌که پسری ندارد برادرزاده‌ی 22 ساله‌ی خود را به فرزندخواندگی قبول کرده و وی را پس از خود برای امامت جمعه‌ی تهران و تولیت مسجد سلطانی آماده نماید. محمد شاه قاجار نیز با وجود روابط پر تنشی که همواره با علمای عصر خود داشت میرزا ابوالقاسم را محترم می‌شمرد و حتی عصایی مرصع به او هدیه داد. این توجهات ملوکانه در دوره‌ی ناصرالدین شاه نیز ادامه یافت تا جایی که شاه قاجار پس از فوت میرزا ابوالقاسم در سال 1271 هجری قمری (56 سالگی) فرزندش میرزا زین‌العابدین را با وجود سن کم به مقام امامت جمعه‌ی تهران منصوب کرد و سید مرتضی برادر میرزا ابوالقاسم را کفیل او قرار داد. هم‌چنین دستور داد بقعه‌ای زیبا و باشکوه به سبک معماری عصر قاجار بر روی مدفن امام جمعه ساخته شود که بعدها به بقعه‌ی «سر قبر آقا» شهرت یافت.

هر چند قبل از دفن میرزا ابوالقاسم و همسرش در این محل قبرستان کوچکی وجود داشت، اما بعدها به تدریج با توجه به محبوبیت میرزا ابوالقاسم در بین مردم افراد زیادی خواهان آن شدند که در جوار وی به خاک سپرده شوند. این امر سبب شد تا گورستان سر قبر آقا به یکی از بزرگ­‌ترین و معروف­‌ترین قبرستان‌های تهران تبدیل شود و افراد مهمی چون سید مهدی امامی، علی اکبر ناظم الاطبا و پسرش؛ دکتر سعید نفیسی در این آرامستان به خاک سپرده شوند. میرزا زین العابدین در زمان حیات خود حدود 1850 هکتار زمین مزروعی در ساوه و حسین آباد را وقف کرد تا صرف نگهداری این بنا شود. او و همسرش ضیاالسلطنه؛ دختر ناصرالدین‌شاه نیز پس از فوت در درون همین بقعه دفن شده‌اند. این قبرستان در زمان محمدشاه قاجار خارج از حصار شاه طهماسبی شهر تهران واقع شده بود و تا چاله‌ی سیلابی و بازار پالان دوزها ادامه داشت. اما با گسترش شهر تهران و ایجاد حصار جدید عهد ناصرالدین شاه در سال 1284 هجری قمری به همراه اطراف بازار داخل محدوده‌ی شهر تهران قرار گرفت. محدوده و محله‌های اطراف قبرستان سر قبر آقا در دوره‌ی قاجار و پهلوی اول از محله‌های نامناسب و ناامن شهر تهران محسوب می‌شد که در آن الواط و اشرار و دزدان جولان می‌دادند و تجار خرد و علوفه‌فروشانی که جهت فروش اجناس خود به میدان امین‌الاسلطان می‌آمدند در اطراف آن اقامت می‌کردند. برخی از این افراد شب­‌هنگام مست می‌کردند و به مردم آزار می‌رساندند. برخی دیگر نیز شب‌ها کفن می‌پوشیدند و با ترساندن مردم جیب آن‌ها را خالی می‌کردند. بعدها در زمان سلطنت رضا شاه به جهت توسعه و گسترش شهر تهران این قبرستان قدیمی تخریب و به جای آن باغ با صفایی به نام «باغ فردوس» ساخته شد و دو خیابان مولوی و صاحب جمع در شمال و شرق آن قرار گرفت. این آرامگاه در مورخه‌ی 1351/05/28 به شماره‌ی 927 به ثبت ملی رسیده است. تولیت بقعه از سال 1377 هجری خورشیدی بر عهده نوه‌ی میرزا زین العابدین؛ محسن ظهیر الامامی بوده است. در حال حاضر این آرامگاه زیر نظر اداره‌ی اوقاف اداره می‌شود.

درِ سبز رنگ بقعه‌ی سر قبر آقا و باغ فردوس آن، سال‌های بسیاری است که بسته بوده و گردشگران حتی بسیاری از مردم محلی تاکنون موفق به دیدن داخل آن نشده‌اند. بازدید از این بنا تنها با مجوز اداره‌ی اوقاف امکان‌پذیر است. هر چند در دوره‌ی ریاست جمهوری آقای احمد­ی‌نژاد این مجموعه تبدیل به موزه‌ی مطبوعات شد. اما آن هم دوامی نداشت و پس از یک ماه دوباره تعطیل شد. بسته بودن طولانی این آرامگاه باعث ایجاد حرف و حدیث‌هایی درباره‌ی آن شده است. از جمله این‌که گفته می‌شود طلا کاری‌های بقعه دزدیده شده که صحت آن مورد تردید است. اما آن‌چه مسلم است بقعه در وضعیت بلاتکلیف و اسفناکی قرار دارد و بخش‌هایی از بنا از جمله زیر طوق طلایی گنبد تخریب شده و در حیاط آرامگاه حفاری‌هایی صورت گرفته است. ظاهرا متولی­انی که از سوی خانواده‌ی ظهیرامامی؛ مسئول اداره‌ی بنا بوده با بخش خصوصی به تفاهم رسیده که در این مکان مرکز گردشگری افتتاح شود و حتی در دی­ ماه 1397 در خبرها آمده بود که داربست‌هایی اطراف گنبد جهت مرمت آن نصب شده که با بروز اختلاف بین متولی­، بخش خصوصی و میراث فرهنگی، کار مرمت بنا نیز متوقف شده است.

معماری بقعه سر قبر آقا

بنای آرامگاه میرزا ابوالقاسم امام جمعه به شکل مستطیل در جهت شرقی-غربی بر روی سکویی به فاصله‌ی یک متر از سطح زمین بنا شده است. گنبد این بنا در میانه و روی ستون‌ها قرار دارد که دارای دو پوش آبی رنگ با طوقی طلایی است. این بنا دارای 4 ایوان با 4 نوع معماری است. دو درِ ورودی که به عنوان ورودی‌های مقبره هستند، در ایوان شمالی و جنوبی با طرح شش ضعلی‌های نامنظم واقع شده است. ایوان شمالی دارای اشکال هندسی با گچبری‌ها و آینه‌کاری‌های بی‌نظیر است و ایوانی جنوبی پر از گچ‌بری و حجاری‌های بسیار زیبا و بی‌بدیل می‌باشد. ایوان شرقی با مقرنس‌کاری و ایوان غربی به سبک رومی، آجرنماکاری و تزئین شده است. تزئینات متنوع و نفیس این بنا شامل تلفیق سنتوری ‌‌مثلثی در ایوان‌ اصلی و سر‌‌ستون‌های‌ کرنتی در ستون‌های ایوان و سایر تزئینات فرنگی، که اقتباسی از معماری اروپایی عصر ناصری بوده است و از نمونه‌های منحصربه‌فرد معماری آرامگاهی ایران به شمار می‌آید.

پیشنهاد برای دیدن بقعه سر قبر آقا

با این‌که بقعه‌ی سر قبر آقا یک آرامگاه خصوصی و خانوادگی محسوب می‌شود، اما با توجه به پیشینه‌ی تاریخی و معماری کم‌نظیر آن شایسته نیست در چنین وضعیت نابسامان و بلاتکلیفی به سر برد. امید است متولی بنا، مسئولین میراث فرهنگی و سازمان اوقاف توجه و تلاش بیش‌تری جهت مرمت و بازگشایی آن از خود نشان دهند. برای بازدید از این مکان لازم است که از اداره‌ی اوقاف، مجوز دریافت کنید. علاوه بر این مکان تاریخی بناهای قدیمی دیگری از جمله کاروانسرای خانات، کلیسای طاطاووس و کلیسای تادئوس و بارتیمئوس در اطراف بقعه‌ی سر قبر آقا قرار دارند. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با حال و هوای تهران قدیم از این مکان‌های تاریخی دیدن کنید.

بقعه سر قبر آقا بقعه سر قبر آقا 2022-09-23 12:41:04+3:30 2022-09-28 15:56:44+3:30 بقعه‌ی سر قبر آقا یک آرامگاه خصوصی و خانوادگی محسوب می‌شود، اما با توجه به پیشینه‌ی تاریخی و معماری کم‌نظیر آن شایسته نیست در چنین وضعیت نابسامان و بلاتکلیفی به سر برد. امید است متولی بنا، مسئولین میراث فرهنگی و سازمان اوقاف توجه و تلاش بیش‌تری جهت مرمت و بازگشایی آن از خود نشان دهند. مهری زاغی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10398 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com

Frequently Asked Questions(FAQ)

آدرس بقعه سر قبر آقا?

استان تهران- تهران- خیابان مولوی- خیابان صاحب جمع

بقعه سر قبر آقا بقعه سر قبر آقا بقعه‌ی سر قبر آقا یک آرامگاه خصوصی و خانوادگی محسوب می‌شود، اما با توجه به پیشینه‌ی تاریخی و معماری کم‌نظیر آن شایسته نیست در چنین وضعیت نابسامان و بلاتکلیفی به سر برد. امید است متولی بنا، مسئولین میراث فرهنگی و سازمان اوقاف توجه و تلاش بیش‌تری جهت مرمت و بازگشایی آن از خود نشان دهند. استان تهران- تهران- خیابان مولوی- خیابان صاحب جمع +98 استان تهران- تهران- خیابان مولوی- خیابان صاحب جمع استان تهران- تهران- خیابان مولوی- خیابان صاحب جمع IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل بقعه سر قبر آقا بقعه سر قبر آقا بقعه‌ی سر قبر آقا یک آرامگاه خصوصی و خانوادگی محسوب می‌شود، اما با توجه به پیشینه‌ی تاریخی و معماری کم‌نظیر آن شایسته نیست در چنین وضعیت نابسامان و بلاتکلیفی به سر برد. امید است متولی بنا، مسئولین میراث فرهنگی و سازمان اوقاف توجه و تلاش بیش‌تری جهت مرمت و بازگشایی آن از خود نشان دهند. استان تهران- تهران- خیابان مولوی- خیابان صاحب جمع +98 استان تهران- تهران- خیابان مولوی- خیابان صاحب جمع استان تهران- تهران- خیابان مولوی- خیابان صاحب جمع IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل Adults Persian English.

بقعه سر قبر آقا

بقعه‌ی سر قبر آقا یک آرامگاه خصوصی و خانوادگی محسوب می‌شود، اما با توجه به پیشینه‌ی تاریخی و معماری کم‌نظیر آن شایسته نیست در چنین وضعیت نابسامان و بلاتکلیفی به سر برد. امید است متولی بنا، مسئولین میراث فرهنگی و سازمان اوقاف توجه و تلاش بیش‌تری جهت مرمت و بازگشایی آن از خود نشان دهند. استان تهران- تهران- خیابان مولوی- خیابان صاحب جمع +98 استان تهران- تهران- خیابان مولوی- خیابان صاحب جمع استان تهران- تهران- خیابان مولوی- خیابان صاحب جمع IR unknown

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان     کارگاه صنایع دستی     غذا و خوردنی     محتوای فعلی     خدمات شهری     شما اینجا هستید     محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی     محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی     مرکز خدمات سلامت و زیبایی