نام‌های دیگر مکان

• موزه سینما
• عمارت رشک بهشت

موقعیت جغرافیایی باغ فردوس

باغ فردوس از باغ های دیدنی تهران است و در محله باغ فردوس خیابان ولیعصر قرار دارد. این باغ کمی پایین تر از میدان تجریش و بالاتر از سه راه زعفرانیه، ضلع شرقی خیابان باغ فردوس واقع شده است. باغی زیبا با درختان بلند و محیطی جذاب در دل شهر با شیب نسبتا تندی در دل باغ که عمارت اصلی بر روی آن ساخته شده است. این باغ با عمارت قدیمی آن امروزه محل موزه سینماست.

سیر تاریخی و فرهنگی

باغ فردوس در زمان محمدشاه قاجار به دست حسینعلی‌خان معیرالممالک در نزدیکی عمارت محمدیه ساخته شد. عمارت محمدیه قصری آباد در منطقه خوش آب و هوای تجریش یا محمدیه امروزی بود که محمدشاه دستور ساخت آن را داد اما بیماری و سپس مرگ او تکمیل باغ را مختل کرد. بنای ییلاقی باغ فردوس را در همین ایام یکی از درباریان وی در سال 1246 هجری ساخت. پس از معیرالممالک چند تن دیگر از درباریان و وراث اقدام به ساخت بنایی دیگر در ضلع جنوبی باغ کردند. دوستعلی‌خان نظام‌الدوله از معماران بزرگ اصفهانی و یزدی در ساخت این بنا که به "رشک بهشت" معروف است استفاده کرد. پس از وی پسرش دوست محمدخان معیرالممالک وارث وی با بی اهمیتی به باغ باعث آسیب‌های فراوانی به آن شد. در پی خرابی‌های به وجود آمده سنگ مرمرهای بنا را به مدرسه نظام در عمارت امیریه بردند. با این همه عمارت باغ تا سال 1318 هجری دوام آورد و مظفرالدین شاه باغ را پس از فراز و فرودها و دست به دست شدن ها  از محمدولی‌خان سپهسالار تنکابنی خریداری کرد. محمدولی خان تغییرات خوبی را در باغ ایجاد کرد و با مرمت آن را احیا نمود. از جمله اقدامات وی بازسازی قنات و سردرب باغ که امروزه در میدانگاه باغ فردوس قرار دارد و هم چنین ایجاد فواره و حوض در باغ بود. سپسالار به علت بدهی باغ را به طومانیانس و او نیز به دولت مظفرالدین شاه واگذار کرد.

در سال 1316 باغ به وزارت آموزش و پرورش واگذار شد و دبیرستان شاپور تجریش در این مکان تاسیس شد. دکتر محمود افشار در سال 1316 بخشی از باغ را خریداری و در سال 1337 آن را وقف امور فرهنگی نمود. از اتفاقات فرهنگی که در این مکان رقم خورد می‌توان به تاسیس موسسه دهخدا و موسسه باستان شناسی در سال 1352 اشاره کرد. هم اکنون نیز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این محل مستقر است. این باغ که از آثار ارزشمند تاریخی کشورمان است در سال 1381 به موزه تغییر کاربری داد تا نسل جدید را بیشتر با تاریخ کهن این سرزمین به ویژه در خصوص تاریخ سینما آشنا سازد.

معماری باغ فردوس

باغ فردوس با مساحت 20 هکتار و بنای سه طبقه در آن از آثار تاریخی با ارزش پایتخت به حساب می‌آید. این ینا که عمارت اعیان نشین نیز بوده در جنوب باغ به صورت قصری مجلل ساخته شد. این بنا با 1000 مترمربع زیربنا طوری بر روی شیب طبیعی باغ ساخته شده که سقف عمارت با بخش شمالی باغ و طبقه همکف با بخش جنوبی باغ هم سطح است. هنرمندی استادان معمار و گچبری های منحصر به فرد در ساخت عمارت با وجود ستون هایی که به زیبایی منقوش شده از تزیینات به کار رفته در این عمارت است. مقرنس کاری اندرونی بنا با طرح های شاخ و برگ فضای موزه را بسیار با شکوه تر کرده است. معماری بنا به سبک قاجار معروف به گوش فیل است. حوض یا استخر مطبق، بر روی قطعه سنگ هایی که برای تعادل در شیب باغ به صورت طبقه ای روی هم قرار گرفته همراه با فواره ها به زیبایی و صفای باغ افزوده است. طراحی استخرها به گونه ای بود که از دورتر بزرگتر به نظر می‌آمدند. هم چنین سنگ به کار رفته در پله های عمارت از جنس مرمر یزد است و  دیوارهای اتاق‌ها از کاغذ دیواری طلایی برجسته پوشانده شده است. وجود تندیس‌هایی از دانشمندان و بزرگان ایران در محوطه باغ در طراحی زیبای آن این باغ را به نماینده کوچکی از فرهنگ ایرانی تبدیل کرده است. این تندیس ها مربوط به شیخ اشراق، شیخ مقتول شهاب‌الدین سهروردی؛ فیلسوف بزرگ ایران و ابن هیثم؛ اولین دانشمند فیزیک نور در جهان است. اختراعات وی (ذره بین و شرح اتاقک تاریک) سایر مخترعین را در اختراع اولین دوربین عکاسی یاری داد.

پیشنهاد برای دیدن باغ فردوس

باغ فردوس با وجود کاربری ها و امکانات که به آن اضافه شده نیازهای یک روز گردشگری را فراهم کرده است. در این باغ شما می‌توانید علاوه بر بازدید از باغ و موزه سینما به استراحت در کافی شاپ یا گردش در بازارچه محصولات فرهنگی آن نیز بپردازید.