تیمچه اکبریان لذت خوردن یک دیزی خوشمزه در یک مکان سنتی!
نام های دیگر مکان
- تیمچه یهودیان
- سفره خانه سنتی طهرون قدیم
موقعیت جغرافیایی تیمچه اکبریان
تیمچهی اکبریان که به سفرهخانهی سنتی طهرون قدیم تغییر نام داده است در شهر تهران و در خیابان پانزده خرداد، مقابل بازار آهنگران، داخل بازارچهی عودلاجان، مقابل کوچهی حکیم و پلاک 82 قرار دارد.
در بالای سردر این تیمچه اینگونه نوشتهشده است:
«بنای فوق مربوط به دوران قاجار مصادف با دومین سال حکومت آغا محمد خان قاجار برابر با 1153 ه.ش/ 1195 ه.ق است. این تیمچه اولین بانک ایران در دورهی قاجار بوده که در ابتدا به صنف صرافها و زرگرها اختصاص داشت و در دومین سال حکومت فتحعلی شاه قاجار بهعنوان اولین بانک در کشور ایران تغییر کاربری یافت.»
سیر تاریخی و فرهنگی تیمچه اکبریان
در ابتدا خالی از لطف نیست اگر به توضیح مختصری در مورد تیمچه بپردازیم. تیمچه به بخشی از بازارهای ایرانی اطلاق میشود که از نظر معماری شبیه راستههای اصلی بازار است. اما در اندازهای کوچکتر بنا شده است. معمولا تیمچهها مسقف هستند و از آجر ساخته میشوند و حوضی در وسط آن قرار دارد که دورش حجرههایی در دو یا سه طبقه واقع شده که هر حجره متعلق به یک تاجر است. سقف تیمچهها معمولا شامل گنبدی بزرگ و تزئیناتی از نوع گچبری، کاشیکاری و درودگری است. واژهی تیمچه به معنای کاروانسرای کوچک است.
قدمت تیمچهی اکبریان که از قدیمیترین تیمچههای تهران است، به نقل از علی اصغر شعرباف از اساتید برجسته معماری سنتی و مرمت بناهای تاریخی در ایران به دوران قاجار بازمیگردد. آنچه در مورد این بنا جالب است بدانید این است که این تیمچه با قدمت 260 سال اولین بانک و صرافی ایران است. گویا این تیمچه در زمان حکومت آغامحمدخان قاجار ساختهشده و در زمان فتحعلیشاه قاجار، توسط شخصی به نام داود کلیمی با کاربری بانک تا اوایل انقلاب اسلامی ایران مورد استفاده قرار گرفته بود. در واقع تیمچهی تاریخی اکبریان به دست کلیمیان ساخته شده و صنف زرگرها و صرافها در آن مشغول به کار بودند. این تیمچه تا سالهای بعد از احداث، محل کسبوکار کلیمیان ساکن تهران بود؛ افراد ثروتمندی که اغلب خانهای در همان نزدیکی و در محلهی عودلاجان داشتند. این علت باعث شد در این محله علاوه بر اینکه کسبوکار یهودیان رونق یهودیان پیدا کند، مراکز مذهبی مختلفی از جمله کنیسهی عزرا یعقوب هم دایر شود. بازدید از هر یک از این بناهای مذهبی با انجام هماهنگیهای لازم با انجمن کلیمیان امکانپذیر است.
این تیمچه خیلی زود به نخستین بانک رهنی ایران تغییر کاربری داد و مردم میتوانستند با گرو گذاشتن وسایل با ارزش خود، از این بانک پول قرض کنند. برخی معتقد بودند که، مردم اجناسی را که برای گرو به آنجا میآوردند و به امانت در بانک قرار میدادند، از طریق سوراخی در کف طبقه همکف و در مجاورت دیوار بود، به صورت مخفیانه، به زیرزمین انتقال داده میشد. از صحت این مطلب اطلاع دقیقی در دست نیست.
بعد از انقلاب اسلامی ایران و با رفتن یهودیان از این محل، شخصی به نام حیدر اکبریان از کسبهی بازار این ملک را خریداری میکند و پس از آن کاربری این مکان را نیز تغییر میدهد. مدتی این ساختمان کارگاه نجاری بود و بعدها با تلاشهای مالک جدید و زندهیاد استاد اصغر شعرباف مجموعه بهطور کامل با هزینهی شخصی مرمت شد و در سال 1390 خورشیدی به سفرهخانهی سنتی تبدیلشده و دیزیهای خوشمزهای در آنجا پخته میشود که در بین مردم بسیار معروف است. در هر طبقه، حجرههای متعددی وجود دارد که به شکل اتاقهای سنتی چیده شدهاند و حجرهها با راهروی باریکی به هم متصل هستند و نردهی چوبی زیبایی در طبقهی فوقانی، لبه این راهرو را پوشانده است. حجرههایی که در آن پشتیهای قدیمی تکیه دادهشده به دیوار و فرش لاکی و ظروف قدیمی و تابلوهایی که بر روی دیوارهای آن نصبشده آرامش خاصی در شما ایجاد میکند و یا دوران گذشته را در شما زنده میکند. حتی ظرفهایی که در این سفرهخانه سنتی استفاده میشود، همگی ظروفی قدیمی هستند. در هر طبقه اتاق یا حجرههای کوچک با ظرفیت دو تا پنج نفر دیده میشود. طبقه بالای ساختمان دو اتاق بزرگ وجود دارد که ظرفیت آن برای 20 نفر است.
ناگفته نماند تیمچهی تاریخی اکبریان در تاریخ 15 آبان 1384 با شمارهی ثبت 13601 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
معماری تیمچه اکبریان
تیمچهی اکبریان زیربنایی به مساحت 550 مترمربع دارد و در دو طبقه ساختهشده است. در ورودی این بنا دری چوبى و بزرگ با کندهکاریهای زیبایی است. وقتی از ورودی وارد فضای هشتضلعی اصلی میشویم با یک حوض مستطیلی بزرگ آبیرنگ که در آن ماهیهای قرمز نیز وجود دارد روبهرو میشویم که از انتهای تیمچه تا ورودی آن کشیده شده است. در داخل حوض فوارههای کوچکی قرار دارد که صدای سقوط آب از این فوارهها بسیار دلنشین است و گلدانهای گل دورتادور حوض چیده شده که زیبایی این مکان را چند برابر کرده است. در طبقهی اول و همکف اتاقهای کوچک وجود دارد و از آنها بهعنوان بانک استفاده میشد. صحن اصلی دارای سقفی طاقی شکل که با آجرکاری به شیوهی هنرمندانهای تزیین شده است. ساختمان دوطبقهی تیمچه، با نردههای چوبی و پلههایی که در معماری ایرانی به غلامگردش شهرت دارند تحسین هر بینندهای را از اینهمه زیبایی برمیانگیزد.
بنا در قسمت جنوبی و شمالى دارای دو سالن بزرگ است و در اضلاع شرقی و غربی آن، اتاق یا حجرههای کوچکى به چشم میخورد. وجه تمایز قسمت شرقى و غربى این است که اتاقهاى ضلع شرقى به هم راه داشتهاند؛ یعنی هر اتاق دو در داشته که ارتباط را با سایر اتاقهای مجاور برقرار میکرد. بنابراین برای غلام این امکان وجود داشت که به تمام اتاقها دسترسی داشته باشد و از اینرو این فضا به غلامگردشی معروف است.
تیمچهی اکبریان همچون اغلب بناهایی که در دورهی قاجار در تهران ساختهشده، تقارن را در معماری خود حفظ کرده است؛ این قرینگی حتی در آجرکاری و تزیینات سقف گنبدی بنا هم وجود دارد.
دو عدد ویترین شیشهای که در آنها ظروف قدیمی و عتیقه وجود دارند و در معرض دید عموم قرار دارد در دو طرف حوض خودنمایی میکند.
پیشنهاد برای دیدن تیمچه اکبریان
در ورودی این بنای تاریخی نوشتهشده بازدید از آن برای عموم آزاد است. دیدن این رستوران سنتی شرایط خاصی ندارد و نباید حتما غذا سفارش دهید.
یک روز تعطیل خود را به دیدن این تیمچه اختصاص دهید. بنایی که آجرکاری و شیشههای رنگی و استفاده از چوب در پنجرهها و نردهها بنای زیبایی را تشکیل داده که به محیطی آرامبخش تبدیلشده است. بعد از دیدن تیمچهی اکبریان میتوانید از دیزیهای معروف آن همراه با نان سنگک تازه، سبزیخوردن و پیاز نوشجان کنید و با یک تیر دو نشان بزنید. البته اگر دلتان بخواهد میتوانید سایر مخلفات مثل ترشی، دوغ و... را هم سفارش دهید. اگر اهل چای هستید، چای دبش نیز در استکان کمر باریک همراه با نبات را نیز میتوانید در این مکان میل کنید.
بعد ازآن میتوانید به قدم زدن در محلهی عودلاجان بپردازید و از دیگر جاذبههای این منطقه مانند امامزاده یحیی (ع)، خانهی دبیرالملک، عمارت سلطان بیگم، خانهی مهرانگیز کامبیز، خانهی اردیبهشت عودلاجان، حمام نواب، خانهی موتمن الاطبا، بازارچهی عودلاجان و... نیز دیدن نمایید.
تیمچه اکبریان - لذت خوردن یک دیزی خوشمزه در یک مکان سنتی!
تیمچهی اکبریان که به سفرهخانهی سنتی طهرون قدیم تغییر نام داده است در شهر تهران و در خیابان پانزده خرداد، مقابل بازار آهنگران، داخل بازارچهی عودلاجان، مقابل کوچهی حکیم و پلاک 82 قرار دارد. استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- مقابل بازار آهنگران- داخل بازارچه عودلاجان- مقابل کوچه حکیم- پلاک 82 +98 استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- مقابل بازار آهنگران- داخل بازارچه عودلاجان- مقابل کوچه حکیم- پلاک 82 استان تهران- تهران- خیابان پانزده خرداد- مقابل بازار آهنگران- داخل بازارچه عودلاجان- مقابل کوچه حکیم- پلاک 82 IR unknownکلمات کلیدی: تیمچه اکبریان، تیمچه یهودیان، سفره خانه سنتی طهرون قدیم،
مکانهای نزدیک
فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 5)
فرهنگ غذایی اصفهان، مرکزی، تهران، البرز، قزوین و چهارمحال و بختیاری2976
0
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.