نام های دیگر مکان

• خانه حاج حسین آقا
• خانه حاج حسین آقا ملک

موقعیت جغرافیایی خانه ملک

خانه ملک در بافت تاریخی بازار تهران قرار دارد و ارتباط آن با مجموعه های شهری به دلیل قرارگیری در فاصله بین دو مکان مقدس مسجد امام (مسجد شاه سابق) و مسجد جامع تهران حائز اهمیت است.

سیر تاریخی و فرهنگی

مجموعه خانه حاج حسین آقا ملک یکی از مراکز وابسته به موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک است. حاج حسین آقا ملک بعد از تبدیل خانه خود به کتابخانه و موزه تا آخرین دقایق عمر در آن جا زندگی کرد و بعد از فوت وی نیز کتابخانه و موزه تا چند سال به کار خود در همان محل ادامه داد. از آن جایی که وی برای گسترش مجموعه کتابخانه و موزه اهمیت ویژه ای قائل بود، قطعه زمینی را واقع در محوطه باغ ملی تهران برای انتقال مجموعه به مکانی بزرگتر خریداری کرد، که محل فعلی قرارگیری موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک می باشد. موزه امروزه به مکان جدید (میدان امام خمینی، سر درب میدان مشق، خیابان ملل متحد) انتقال یافته و در حال حاضر خانه ملک کاربری مشخصی ندارد. این خانه در تاریخ 16 آذر 1376 با شماره 1940 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

معماری خانه ملک

خانه ملک، مکانی آرام، در میان شلوغی بازار است و گویی آرامش صاحب خود را طی سالیان متمادی حفظ کرده است. بنای اولیه خانه حاج حسین آقا ملک از پدرش؛ محمد کاظم به او رسید و بنایی قاجاری است که بعدها بخش پهلوی به آن اضافه شد. این بخش، پایه اولیه تشکیل بنای کتابخانه و موزه ملک است. بنا به لحاظ معماری شامل دو بخش قاجار و پهلوی است. خانه ملک یکی از بناهایی است که تزئینات خاص هر دو دوره را دارا است. آجرکاری، کاشی کاری، حجاری، گچبری دوره قاجار، منبت کاری، تزئینات چوبی، دیوار پوش های قاجاری و تزیینات فلزی از هنرهای به کار رفته در تزیینات خانه ملک محسوب می شوند.

ارزش های خاص خانه ملک

خانه ملک نمونه‌ای از خانه‌های تاریخی تهران به شمار می‌رود و اولین موزه وقفی و خصوصی ایران است.