حمام حاج داداش تنها حمام ستون سنگی زنجان
نام های دیگر مکان
- سفره خانه حاج داداش
- گرمابه حاج داداش
موقعیت جغرافیایی حمام حاج داداش
حمام حاج داداش در قلب بازار تاریخی زنجان و رو به روی مسجد آیت الله قایمی قرار دارد.
سیر تاریخی و فرهنگی
حمام حاج داداش یکی از قدیمیترین بناهای تاریخی شهر زنجان است. این بنا که قدمت آن به طور تقریبی به 15 الی 200 سال پیش، اوایل دوره قاجار، می رسد توسط معماری که حمام به نام او منسوب است، در وسط بازار زنجان که از دوران صفویه به بعد مرکز داد و ستد و فرهنگ بومی و محلی بوده و این مرکزیت را تا کنون حفظ کرده، واقع شده است. این مجموعه تا سال 1368 به عنوان حمام مورد استفاده بود. سپس به مدت 10 سال بدون استفاده ماند تا این که در اردیبهشت ماه سال 1377 مرمت و بازسازی آن برای تبدیل به مکانی فرهنگی و خدماتی آغاز و در سال 1378 به بهره برداری رسید. این بنا امروزه با حفظ بافت حمام و اندکی تغییر و ایجاد تزیینات زیبای سنتی بهعنوان سفرهخانه برای پذیرایی گردشگران و اهالی شهر استفاده میشود.
معماری حمام حاج داداش
حمام حاج داداش با بنایی با شکوه حدود 400 متر مربع زیربنا دارد و در زمینی بالغ بر 2500 متر مربع واقع شده که در سه نقطه ورودی و خروجی دارد. این بنا از سمت شرق در مجاورت سرای ملک است، از سمت شمال به خانه های مسکونی محلی محدود می شود و از سمت غرب مجاور به آزمایشگاه پروفسور حسابی و کوچه سیدلر است.
ورودی حمام از ضلع شمالی و رو به رو مسجد است که از دو لنگه درب چوبی که با گل میخ های آهنی تزیین شده به ضخامت تقریبا 3 سانتی متر ساخته شده است. ورودی به وسیله یک هشتی به سربینه (رختکن) می رسد. در چهار ضلعی هشتی طاقچه هایی با طاق نماهای جناغی وجود دارد که طاقچه های طرفین درب ورودی دارای عمق کمتری نسبت به طاقچه های رو به رویی خود هستند. ازاره های هشتی تا ارتفاع دو متری با کاشی های سرامیکی پوشیده شده است. سقف هشتی گنبدی شکل بوده که در راس گنبد نورگیری با عمق بیش از 60 سامتی متر و قطر 50 سانتی متر ایجاد شده است. کف هشتی با یک پله در حدود 10 سانتی متر از ورودی پایین تر قرار گرفته ولی هم سطح با کف سربینه است. این کف با آجرهایی در ابعاد 20 در 20 سانتی متر ساخته شده و بین آجرها کمتر از دو سانتی متر ملاط قرار گرفته است. حد فاصل بین هشتی و سربینه راهرویی است که دارای طولی نزدیک به 2 متر و سقفی به صورت طاق هلالی است.
رختکن یا سربینه فضایی مربع شکل با سقفی گنبدی است. این گنبد بر روی 4 ستون سنگی قرار دارد که بسیار هنرمندانه تراشیده شده است. حمام حاج داداش تنها حمام ستون سنگی زنجان است. زیباترین قسمت این حمام سنتی فضای سربینه آن است. طاق اصلی بر روی 4 ستون سنگی که با سر ستون های مکعبی شکل و بدنه مارپیچی تزیین شده، قرار دارد. این قسمت بنا امروزه به عنوان چایخانه سنتی استفاده می شود. کف سربینه همچون هشتی با آجر فرش شده و در وسط سربینه حوض هشت ضلعی زیبایی وجود دارد. علاوه بر نورگیر سقف سه نورگیر کوچک تر در سه جهت شرق، غرب و جنوب وجود دارد. در ضلع جنوب غربی سربینه پنج پله ایجاد شده که راه ورود به خبّاز خانه را امکان پذیر می سازد و با پنج پله دیگر از ضلع غربی خبّاز خانه دسترسی به پشت بام میسر می شود. ادامه کاشی کاری هشتی نیز در فضای داخلی سربینه وجود دارد. امروزه در ضلع شمالی سربینه دو ورودی جدید ایجاد شده که ورودی سمت شرقی با 4 پله به داخل آشپزخانه فعلی راه پیدا می کند و از این محل ورود به گرمخانه صورت می پذیرد.
گرمخانه فضایی مربع شکل با چهار ستون قطور هشت ضلعی و با ارتفاعی نزدیک به 2 متر است که با دو دالان به سربینه متصل می شود. در وسط هر ضلع گرمخانه فرورفتگی هایی وجود دارد که امروزه محل قرار گرفتن تخت ها شده است. گنبدهای متعددی سقف گرمخانه را تشکیل داده اند که گنبد مرکزی دارای نورگیری دایره ای شکل است. در زیر این گنبد حوض مرکزی گرمخانه قرار گرفته و در چهار گوشه گرمخانه نیز چهار گنبد کوچک تر بر سقف وجود دارند. راه ورودی به خلوتی سابق و سرویس های بهداشتی اکنون، در شمال شرقی گرمخانه است. در شمال غربی گرمخانه، خلوتی دیگری بوده که فعلا مسدود است.
در ضلع شرقی گرمخانه طباخخانه قرار دارد و ورودی آن در گوشه جنوب شرقی گرمخانه است. ورودی طباخخانه یک طاق جناغی با بیش از 170 سانتی متر ارتفاع دارد. از گوشه جنوب شرقی طباخخانه ورود به بام بنا امکان پذیر است.
عمده مصالح به کار رفته در این بنا لاشه سنگ در پی بنا و آجرهای 20 در 20 در طاق و تویزه ها، ملاط گچ و آهک، ساروج و کاشی های رنگی ولی فاقد نقش، سنگ تراورتن سفید است.
حمام حاج داداش با استفاده از کاشی کاری رنگی تزیین شده که رنگ های فیروزه ای، آبی روشن، آبی سیر و زرد بیشتر نمایان است.
آب مورد نیاز گرمابه، از دو یا سه چاه حفر شده در ضلع شرقی بنا به وسیله دلو (وسیله ای که به وسیله آن از چاه آب می کشند) از چاه بالا کشیده و سپس داخل حوضچه ای که بوسیله تنبوشه (لوله های سفالی) به گرمخانه و سربینه متصل بوده، ریخته می شد.
حمام حاج داداش به وسیله سوزاندن برخی مواد سوختی رایج در گذشته و احتمالا چوب صورت می گرفته است.
آن چه امروز بیش از همه خود را در قالب این گرمابه ( سفرخانه سنتی) نشان می دهد، تزیینات و مدرنیته کردن این سفره خانه در کنار حفظ وضعیت تاریخی و معماری سنتی آن است که هر بینده ای را مجذوب خود می کند.
ارزش های خاص حمام حاج داداش
حمام حاج داداش یکی از قدیمیترین بناهای تاریخی شهر زنجان است. این حمام تنها حمام ستون سنگی زنجان است که آن را از دیگر آثار تاریخی زنجان متمایز کرده است. بنای تاریخی حمام حاج داداش زنجان نشان دهنده آرامش و ذوق هنرمندان ایران است.
پیشنهاد برای دیدن حمام حاج داداش
دیدن حمام حاج داداش با معماری بسیار زیبا خالی از لطف نیست. با حضور در فضای گرم و صمیمی این سفره خانه و تماشای معماری بی نظیر آن چنان حس آرامش در انسان به وجود می آید که گویی مدت ها منتظرش بوده است.
حمام حاج داداش - تنها حمام ستون سنگی زنجان
حمام حاج داداش یکی از قدیمیترین بناهای تاریخی شهر زنجان است. این بنا که قدمت آن به طور تقریبی به 15 الی 200 سال پیش، اوایل دوره قاجار، می رسد توسط معماری که حمام به نام او منسوب است، در وسط بازار زنجان که از دوران صفویه به بعد مرکز داد و ستد و فرهنگ بومی و محلی بوده و این مرکزیت را تا کنون حفظ کرده، واقع شده است. این مجموعه تا سال 1368 به عنوان حمام مورد استفاده بود. استان زنجان- زنجان- بازار قدیمی زنجان- روبروی مسجد میرزایی +98 استان زنجان- زنجان- بازار قدیمی زنجان- روبروی مسجد میرزایی استان زنجان- زنجان- بازار قدیمی زنجان- روبروی مسجد میرزایی IR unknownکلمات کلیدی: حمام حاج داداش، حاج داداش، سفره خانه حاج داداش، گرمابه حاج داداش، حمام حاج داداش زنجان، حمام حاج داداش در زنجان،
مکانهای نزدیک
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.