نام های دیگر مکان

• داش کاروانسراسی

موقعیت جغرافیایی کاروانسرای سنگی

کاروانسرای سنگی در خیابان خیام جنوبی (جاده کمربندی زنجان به میانه)، رو به روی ایستگاه راه آهن شهر زنجان قرار دارد. 

سیر تاریخی و فرهنگی

کاروانسرای سنگی، کاروانسرایی برون شهری و قدیمی ترین بنا در شهر زنجان است که در قرن 11 هجری قمری به دستور شاه عباس صفوی ساخته شد. کاروانسرای سنگی خارج از بافت قدیمی شهر قرار دارد و زمانی مشرف بر مزارع سرسبز و باغات میوه حومه شهر و در محور ارتباطی غرب به شرق قرار داشته است. این بنا مکانی عام المنفعه بوده که در حال حاضر تنها یک سوم آن باقی مانده است. کاروانسرای سنگی بیش از سه قرن قدمت دارد که اکنون به عنوان رستوران سنتی تغییر کاربری داده شده است. استفاده از سنگ به عنوان مصالح اصلی در ساخت کاروانسرا باعث شده است که این بنا با عنوان کاروانسرای سنگی و در زبان محاوره ای به داش کاروانسراسی معروف شود. این بنا از لحاظ این که تنها بنای باقی مانده از کاروانسراهای زنجان است دارای اهمیت فراوانی است.

معماری کاروانسرای سنگی

بنای تاریخی کاروانسرای سنگی در مسیرجاده ابریشم ساخته شده است. پلان کاروانسرای سنگی به سبک چهار ایوانی است، احداث بنای 4 ایوانی با حیاط مرکزی سابقه ای طولانی در معماری ایران دارد که نمونه این نقشه را می توان در کاخ های اشکانی و عاشوری دید. در ادوار اسلامی از پلان 4 ایوانی برای بنیاد بناهای مذهبی و غیر مذهبی سود جسته اند که کاروانسراها یکی از این نمونه ها هستند. سقف های کاروانسرا به شکل قوسی هستند که برای تامین نور فضاهای داخلی در راس سقف ها نورگیرهایی تعبیه شده که فرم مربعی دارند. برای تامین سطوح منحنی آجرها به صورت مورب در کنار هم قرار گرفته اند.

حجره های کاروانسرای سنگی در یک طبقه قرار گرفته اند. این حجره ها و قسمت های شترخان و انبارها با سیستم خاصی پوشیده شده اند. عمده مصالح به کار رفته در این کاروانسرا سنگ است، در قسمت پایین دیوارها از سنگ لاشه و قلوه سنگ به همراه ملات ساروج و آجر و با ملات گچ و خاک در دیوارها استفاده شده است. 

پوشش ایوان ها و قسمت های بارانداز شترخانه ها از نوع طاق رومی با قوس های تیز و پوشش طویل هستند که با خشت و ملات گچ بنا شده اند. 

ارزش های خاص کاروانسرای سنگی

کاروانسرای سنگی یک کاروانسرای برون شهری است که سه قرن قدمت دارد و قدیمی ترین بنای شهر زنجان به شمار می آید. عمده مصالح به کار رفته در این بنا از سنگ است به همین دلیل به آن کاروانسرای سنگی (داش کاروانسراسی) می گویند و از نظر سبک معماری کاملا منحصر به فرد است.

امکانات تفریحی و رفاهی اطراف کاروانسرای سنگی

کاروانسرای سنگی زنجان در مسیر جاده زنجان به میانه قرار دارد که مسافران می توانند در مسیر خود از این مکان دیدن کنند. با توجه به تغییر کاربری کاروانسرا به رستوران سنتی، گردشگران می توانند هم از این بنای تاریخی دیدن کنند هم برای استراحت و صرف غذا در آن استراحت کنند. کاروانسرای سنگی در نزدیکی ایستگاه راه آهن زنجان قرار دارد.

پیشنهاد برای دیدن کاروانسرای سنگی

کاروانسرای سنگی از نظر تاریخی دارای اهمیت و ارزش فراوانی است. عمده مصالح به کار رفته در بنای کاروانسرا از سنگ است که از نظر سبک معماری جایگاه ویژه ای دارد. طراحی منحصر به فرد این بنا به گونه ای است که حسی از غرور و حیرت از این همه هنرنمایی معماران و طراحان گذشته ی این سرزمین را در هر بیننده ای برمی انگیزاند.

رستوران سنتی کاروانسرای سنگی همه روزه از صبح تا پاسی از شب همراه باغذاهای سنتی، اصیل و کباب های مخصوص زنجان با قیمتی مناسب و با کیفیت، پذیرای مهمانان عزیز است.