نام های دیگر مکان

• زنجان چای
• زنگان چای
• زنجانرود

موقعیت جغرافیایی زنجان رود

زنجان رود یکی از شعب رودخانه قزل اوزن است. این رودخانه دارای طول تقریبی 120 کیلومتر است و از حدود سلطانیه واقع در جنوب شرق زنجان سرچشمه می‌گیرد و بعد از عبور از جنوب شهر زنجان در حدود روستای رجعین در کیلومتر 84 شمال غربی زنجان به رودخانه قزل اوزن می‌ریزد.

زنجان رود که در خاک شهر زنجان قرار دارد از میان باغات جنوبی شهر عبور می کند. در دو طرف بستر آن، تقریبا در تمام طول مسیر خود، دره سر سبز باغات زنجان رود شکل گرفته است. در این مسیر که از سلطانیه شروع می شود و در روستای رجعین پایان می یابد، علاوه بر مشروب شدن باغات طرفین رودخانه، روستاییان با بستن سدهای محلی موسوم به باستیان آب رودخانه را به نهرهای منشعبه از آن هدایت، و به وسیله آن نهرها باغات و مزارع شهر را آبیاری می‌کنند.

در گذشته نه چندان دور، نهرهای منشعب از زنجان رود در محدوده خاک شهر زنجان از روستای سایان واقع در 6 کیلومتری شرق زنجان با باستیان‌های محلی شروع و در قریه کوشکان واقع در 8 کیلومتری غرب زنجان پایان می‌یافت. این نهر های منشعب از شرق به غرب به ترتیب عبارت بودند از: نهر خراب، نهر زرتان، نهر گلجین، نهر خساغ، نهر اکبر، نهر رامین، نهر فولاد، نهر توپ آغاجی، نهر مال دره، نهر دفترخانه، نهر خلول، نهر سرداب، نهر زنجان، نهر اسحاق.

شیوه ساخت باستیان یا سد محلی این گونه بوده است که مالکین باغات جنوب شرقی باستیان با سد محلی اولیه، جلوی جریان آب را می‌گرفتند و با تشکیل دادن حوضچه‌ها، آب رودخانه را بالا می‌آوردند و در نتیجه قسمتی از آب زنجان رود را به نهر خراب (سایان ارخی) بسته سوار می‌کردند و با آن باغات و اراضی زراعی خود را مشروب می‌کردند. سپس آب زنجان رود پس از پر شدن حوضچه در بستر خود جریان می‌یافت و با آب های زاید از بستر رودخانه به سوی باستیان دوم (نهر رزتان) که چند صد متر پایین تر از آن احداث شده بود جاری می‌شد. بدین ترتیب اراضی و باغات اطراف سیراب می شدند و بقیه آب دوباره در بستر رودخانه جاری می‌شد و این روش تا باستیان آخر (مبدا نهر اسحق) ادامه می‌یافت و به این ترتیب کلیه باغات به وسیله آب رودخانه زنجان رود آبیاری می‌شدند و دره سرسبز را به وجود می‌آوردند.

زیبایی و سرسبزی طبیعت اطراف زنجان رود در مجاورت شهر زنجان و جنوب این شهر با سه پل آجری زیبا به نام های: پل حاج سلمان، پل میربهاالدین، و پل سردار که توسط افراد خیر در سه قرن گذشته احداث شده، ادغام شده و حاصل این ترکیب، ایجاد فضای بسیار مناسب برای گردشگری است که در طول ده ها سال محل تفریح و تفرج اهالی زنجان و میهمانان این شهر است به طوری که سابقه گردشگری در این منطقه به اندازه سن و قدمت پل ها است.

متاسفانه طی سالیان اخیر این رودخانه به دلیل ورود فاضلاب های شهری زیبایی واقعی خود را از دست داده و مردم زنجان که در سال های نه چندان دور خاطرات خوش زندگی خود را در این مکان زیبا داشتند به دلیل گندآبی شدن رودخانه دیگر به این مکان مراجعه نمی کنند. اگر چه مسیولان اداره ‌کل محیط‌‌ زیست و دانشگاه علوم‌ پزشکی و خدمات درمانی استان زنجان، بارها نسبت به وضعیت ورود فاضلاب به رودخانه زنجان رود و انباشت زباله در  مسیر این رودخانه هشدار داده ‌اند، ولی به رغم همه تلاش‌ ها روند آلودگی زنجان رود تداوم دارد. از آنجا که این رود در مسیر خود برخی مزارع، باغات و سبزی ‌کاری ‌های جنوب شهر زنجان را آبیاری می ‌کند، آلودگی آب آن موجب شیوع بیماری‌ های مختلف شده است. طی سال‌ های اخیر لزوم پاکسازی مسیر رودخانه زنجان رود و جلوگیری از آبیاری مزارع و باغات حاشیه شهر زنجان به ‌وسیله فاضلاب شهری به‌ عنوان چالشی سئوال برانگیز همواره مطرح بوده و این روند هنوز با گذشت بیش از دو دهه رفع نشده و بر گستره آلوده‌ سازی آن هر روز افزوده می ‌شود.

ارزش های خاص زنجان رود

زنجان رود یکی از انشعابات رودخانه قزل اوزن است. این رودخانه از میان باغات جنوبی شهر زنجان عبور می کند و آب مورد نیاز تمامی باغات را تامین می کرده است به گونه ای که در دو طرف بستر رودخانه دره سر سبز باغات شکل گرفته بودند. همچنین زیبایی این رودخانه با سه پل آجری زیبا به نام های: پل حاج سلمان، میربهاالدین، و سردار چندین برابر شده است.

امکانات تفریحی و رفاهی زنجان رود

وجود سه پل آجری بر روی رودخانه زنجان رود و ترکیب شدن فضای رودخانه و پل ها با همدیگر، ایجاد فضای بسیار مناسب برای گردشگری ایجاد کرده که در طول ده ها سال محل تفریح و تفرج اهالی زنجان و میهمانان بوده به طوری که سابقه گردشگری در این منطقه به اندازه سن و قدمت پل ها است اما امروزه به دلیل ورود فاضلاب ها به داخل رودخانه و به دلیل گندآبی شدن رودخانه افراد به این مکان مراجعه نمی کنند.