نان گرده نان سنتی استان همدان
در ادامهی غذانگری استان همدان امروز با یک نوع نان محلی این استان آشنا میشویم. این نان شیرین که گرده نام دارد و از خانوادهی نانهای فطیر است؛ بسیار خوشمزه و خوش عطر است. نان گِردِه همدان بیشتر در ماه مبارک رمضان استفاده میشود و ترکیبات آن علاوه بر ترکیبات نان معمولی شامل زردهی تخممرغ و سبزیهای معطر مانند دانهی رازیانه و شنبلبله هم میشود.
در گذشته این نان را در خانه و در تنور میپختند و بعد از آن ساج که یک وسیلهی تهیه نان است مورد استفاده قرار میگرفت. امروزه اما کدبانوهای همدانی این نان را در داخل فر میپزند.
در قدیم رسم بر این بوده که در شبهای عید مانند عید فطر و قربان و غدیر یا عید نوروز این نان را میپختند و به عنوان پیشکش برای تازه عروسان و دختران خانواده میفرستاند. بعد از فوت پدر و مادر هم این وظیفه بر عهدهی برادر بزرگتر میافتاد. علاوه بر آن در صبح عروسی برای صبحانهی میهمانانی که از راه دور به عروسی آمده بودند هم این نان را تهیه میکردند.
در ادامه مواد لازم و شیوهی پخت این نان خوشمزه را با هم مرور خواهیم کرد.
مواد لازم پخت نان گرده
- آرد 4 تا 5 پیمانه
- شیر 2 پیمانه
- شکر 2 پیمانه
- تخم مرغ 3 عدد
- روغن نصف پیمانه
- مایع خمیر 2 قاشق غذا خوری
- نمک یک قاشق چایخوری
- دانهی رازیانه 3 قاشق غذا خوری
- شنبلبهی خشک شده 2 قاشق غذاخوری
- کنجد و سیاهدانه به مقدار لازم
- زردچوبه نصف قاشق غذاخوری
- زعفران در صورت تمایل
- ماست 2 یا 3 قاشق غذاخوری
- آب 1 لیوان
طرز تهیه نان گرده
- در ابتدا مایع خمیر را به همراه یک قاشق غذاخوری شکر و نصف لیوان آب گرم مخلوط کرده و در حدود 10 دقیقه اجازه دهید تا مایع خمیر کف کرده و عمل آید.
- دو عدد تخم مرغ، دو لیوان شیر گرم، روغن و شکر را مخلوط کنید تا دانههای شکر حل شوند.
- مایع خمیر را اضافه کرده و مخلوط کنید. دانههای رازیانه را نیز به مواد اضافه کنید. میتوانید کمی از سیاهدانه و کنجدها را هم در این مرحله داخل خمیر بریزید. در صورت تمایل میتوانید برای خوشعطر شدن نان کمی زعفران به آن اضافه کنید. سپس آرد و نمک و زردچوبه را کمکم به مواد اضافه کرده و مخلوط کنید.
- خمیر را در حدود 15 دقیقه ورز دهید تا زمانی که خمیر به دست نچسبد. اگر خمیر خیلی شل و یا خیلی سفت بود به تناسب آب یا آرد را به مواد اضافه کنید.
- پس از ورز دادن خمیر باید در حدود 1 یا 2 ساعت استراحت کرده تا حجمش تقریبا دو برابر شود. برای این کار خمیر را در ظرفی گذاشته رویش را سلفون بکشید و در جای گرمی قرار دهید.
- بعد از اینکه خمیر ور آمد و حجمش دو برابر شد آن را کمی ورز داده و پف آن را بگیرید.
- خمیر را بر روی یک سطح صاف آرد پاشی شده گذاشته و آن را به 10 چانه به اندازهی تقریبی نارنگی تقسیم کنید. 15 دقیقه دیگر به خمیرها استراحت دهید.
- در این میان ماست و یک زردهی تخم مرغ را با کمی کره یا روغن مخلوط کنید. میتوانید از یک یا دو قاشق عسل گرم و کمی زعفران آب کرده هم برای براق شدن نانها استفاده کنید.
- حال چانهها را به کمک دست یا وردنه باز کنید تا ضخامت آن حدود نیم سانتیمتر باشد. با چنگال بر روی خمیر سوراخهایی ایجاد کنید تا خمیر بهطور یکنواخت پخته شود. با کمک انگشت یا قالب یا دهانهی یک استکان بر روی نان شکل بیاندازید.
- از مایع زردهی تخممرغ و ماست بر روی سطح نان بمالید و بر روی آن کمی سیاهدانه، کنجد و پودر شنبلیله بریزید.
- فر را از قبل با حرارت 180 درجه برای ده دقیقه گرم کنید و نان را به مدت 25 دقیقه در حرارت 150 درجه بپزید تا رویش طلایی و کمی سرخ شود.
اگر فر ندارید میتوانید یک ماهیتابهی رویی را به صورت برعکس بر روی شعله گاز گذاشته و نانها را بر روی آن بپزید. با غذا نگری همراه باشید.
کلمات کلیدی: نان گرده، نان گرده همدان، نان فطیر، غذا نگری، غذای همدانی، غذای همدان، نان محلی،
فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 3)
فرهنگ غذایی آذربایجان، اردبیل، همدان، کردستان، ایلام، لرستان و کرمانشاه5741
0
دیدگاهها
سلام خیلی ممنون از توضیحات خو و کاملتون جواب همه سوالات من توش بود مخصوصا نحوه بدو ن فر پختن
سلام ممنون از شما من درست کردم واقعا عالی شد اجرتون با امام حسین (ع)
راستی یه سوال فر من کوچیکه اگر بخام مقدار بیشتر گرده درست کنم باقی مانده ی خمیرم رو در جای سرد یا جای گرم نگهداری کنم تا فر خالی بشه
آز آرد چی استفاده میکنید
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.
کاربر مهمان
16:12:54 2020/12/05
واااااای چقدر خوشمزه...مرسی از سایت خوبتون