شیرینی های سنتی همدان (قسمت دوم)

در بخش اول معرفی شیرینی­‌های سنتی استان همدان به معرفی کماج، نان اگردک، نان فطیر، شیرینی نارگیلی، نان شیرمال، برساق و نان قندی پرداختیم. به دلیل تنوع زیاد شیرینی های این استان ادامه مطلب را اینجا پی‌می­‌گیرم.

انگشت پیچ

انگشت پیچ نام یکی دیگر از شیرینی‌های استان همدان است که نامش به عنوان شیرینی سنتی ثبت شده است و قدمتی بیش از یک قرن دارد. این شیرینی بیشتر در ماه مبارک رمضان تهیه و استفاده می‌شود و شیرینی زیادی دارد. اگر به این شیرینی انگشت بزنید شیرینی به انگشتتان چسبیده و مانند عسل کش می‌آید؛ باید آن را دور انگشت خود بپیچید تا رشته نازک آن جمع شده و ارتباطش با ظرف اصلی ببرد. در گذشته که استفاده از قاشق مرسوم نبوده مردم این شیرینی را به روش گفته شده و با انگشت میل می‌کردند و به همین دلیل و شکل خاص و حالت کشسانی آن به آن انگشت پیچ می‌گویند.

ماده‌ی اولیه‌‌ی تهیه انگشت پیچ، سفیده‌ی تخم‌مرغ است و شباهت زیادی به مایع اولیه‌ی گز دارد. شکر، آب، سفیده‌ی تخم‌مرغ، گلاب و جوهر لیمو موادی هستند که در پخت‌و‌پز انگشت‌پیچ به کار می‌روند.

حلوا زرده

حلوا زرده هم نوع دیگری از شیرینی‌های سنتی استان همدان است که بر خلاف انگشت‌پیچ با استفاده از زرده‌ی تخم‌مرغ تهیه می‌شود. این شیرینی نیز از قدمت بسیاری برخوردار است و به ثبت ملی نیز رسیده است.

حلوا زرده به دلیل ماده‌ی اولیه‌ی آن که زرده‌ی تخم‌مرغ است رنگ زرد خوش‌رنگی دارد و بسیار مقوی است؛ اما باید توجه داشته باشید که به دلیل کلسترول و چربی و قند بالا جزو غذاهای سالم محسوب نمی‌شود.

مردم همدان معمولا این شیرینی را به همراه نان کماج مصرف می‌کنند و به ترکیب این دو به همراه هم «کماج زرده» می‌گویند که بسیار هم خوش‌مزه و دل‌چسب است. آشپزهای باسلیقه و خوش‌ذوق همدانی با استفاده از موادی چون شکر، زعفران، نشاسته، زرده‌ی تخم‌مرغ، گلاب و روغن این حلوای خوش‌طعم را طبخ می‌کنند. روغن استفاده شده به‌طور سنتی در تهیه‌ی این شیرینی روغن حیوانی است که عطر فوق‌العاده‌ای به آن می‌دهد.

توصیه می‌کنیم چند شیشه از این شیرینی خوشمزه را تهیه کرده و به عنوان سوغات با خود به همراه ببرید و از عطر و طعم بی‌نظیر آن لذت ببرید.

باسلوق

شیرینی باسلوق یکی از شیرینی‌های معروف استان همدان است که بیشتر همراه با فرا رسیدن سال نو طبخ می‌شود. البته باسلوق در مراغه و اراک نیز مرسوم است. آشپزها و بانوان کدبانوی این خطه از کشور در اواسط ماه آذر با ترکیب موادی همچون شیره‌ی انگور (دوشاب)، نشاسته، گلاب، وانیل، پودر نارگیل، مغز بادام، مغز گردو، هسته‌ی زردآلو و برخی از ادویه‌های مورد نیاز، به تهیه‌ و تدارک این شیرینی بومی مشغول می‌شوند تا در ایام نوروز مورد مصرف و پذیرایی از میهمانان خود قرار دهند. باسلوق به‌صورت ساده، مغزدار و در رنگ‌ها و طعم‌های مختلف تولید می‌شود.

سوجوق

سجوق یا سوجوق نوعی خاص از باسلق به شمار می‌رود. در واقع می‌توان گفت شیرینی سوجوقی که در ملایر تهیه می‌شود بدین‌صورت است که باسلوقی که گردش کرده‌اند و داخلش مغز گردو گذاشته‌اند را در ظرف‌های سفالی می‌چینند تا شکرک بزند و تبدیل به شیرینی خوشمزه‌ای به اسم سجوق شود. یا اینکه مغز گردو را از بند رد کرده و به شیره انگور که با نشاسته و گلاب ترکیب‌شده آمیخته می‌کنند، این عمل می‌تواند چندین روز طول بکشد تا شیره به مغز گردو بچسبد و لایه تقریبا ضخیمی را بر روی آن تشکیل دهد، سپس آن‌ها در ظروف سفالی می‌گذارند تا شکرک بزند و خشک و آماده مصرف شود.

راحت الحلقوم

راحت‌الحلقوم یا لوقوم یا لوکوم یکی از انواع شیرینی‌ها است که اصل آن از کشور ترکیه است. یکی از انواع شیرینی‌های سنتی که در همدان معمول است راحت الحلقوم است. این شیرینی از ترکیب موادی همچون نشاسته، شکر، آب، گلاب و آرد و ترکیب میوه‌ها در طعم و رنگ‌های مختلف آماده‌ می‌شود.

این شیرینی بافت سفید و تقریبا شفاف و نرمی دارد و در میانه‌ی آن تکه‌ای گردو یا بادام قرار می‌دهند و آن را در پودر نارگیل غلط می‌دهند.

چای بغدادی

چای بغدادی یکی از محصولات ویژه‌ی همدان است که وجود گیاهان و عرقیات دارویی در آن باعث می‌شود تا ارزش غذایی و دارویی فراوانی پیدا کند. این شیرینی در طعم‌های مختلفی از جمله زنجبیل، دارچین، هل و میخک طبخ می‌شود و طبع بسیار گرمی دارد.

چای بغدادی که اندازه‌ای نزدیک به پولکی اصفهان دارد را معمولا در کنار چای و به‌جای قند استفاده می‌کنند. این شیرینی محلی نیز به ثبت ملی رسیده است.

نقل

نقل یکی از شیرینی‌های سنتی ایران است که در بسیاری از مناطق رواج دارد. این شیرینی در همدان و مخصوصا نهاوند محبوبیت خاصی دارد و در طعم‌های مختلف تهیه می‌شود.

گز آردی

شاید عجیب باشد اما سابقه‌ی تهیه‌ی گز آردی در نهاوند همدان به بیش از چند صد سال می‌رسد و برخلاف تصور عموم که گز را سوغات اصفهان می‌دانند؛ مردم نهاوند معتقدند که گز آردی که پایه‌ای مشابه انگشت پیچ دارد که با انواع مغزی‌جات و آرد ترکیب می‌شود نیز در اصل به این خطه مربوط می‌شود.

مهم‌ترین تفاوت گز آردی نهاوند و سایر گزها در استان‌های دیگر در مقدار مغز خشکبار مصرفی آن است که چندین برابر سایر جاهاست.

شیره انگور

شیره‌ی انگور یا دوشاب همدان، یکی از معروف‌ترین سوغات خوشمزه این دیار است. شیره برای کسانی که با مشکلات ضعف عمومی بدن مواجه هستند، بسیار توصیه می‌شود و مملو از آهن و ویتامین‌های مقوی بوده و منیزیم خوبی هم دارد.

برای تهیه‌ی شیره‌ی انگور معمولا از نوع انگور فخری و گزنه‌ای و انگور سیاه استفاده می‌شود که آب کمی خورده باشند. پس از شستن انگور آن را له می‌کنند تا آبش را بگیرند. سپس نوعی خاک سفید که در ملایر یافت می‌شود را به آن می‌افزایند تا از ترش شدن یا نجس شدن آن جلوگیری شود. سپس آن را یک روز استراحت داده و سپس با استفاده از پارچه آن را صاف می‌کنند تا آب انگور شفاف حاصل شود. بعد آن را آن‌قدر می‌جوشانند تا غلیظ شود و به شکل شیره درآید.

دو نوع شیره‌ی انگور در همدان یافت می‌شود. نوع اول شیرین، شل و قهوه‌ای پررنگ است؛ اما نوع دوم که در ملایر تهیه می‌گردد سفت‌تر و روشن‌تر است که به شیره‌ی سفید معروف است. شیره‌ی انگور سفید در واقع همان شیره‌ی انگور سیاه (منظور از سفید و سیاه؛ رنگ شیره است و نه رنگ انگور) است که در هوای بسیار سرد با سرعت و با استفاده از قاشق‌های چوبی بزرگ یا دستگاه، هم زده می‌شود. در اثر هم زدن سریع در هوای سرد، شیره‌ی انگور سیاه، حالت کف مانند به خود می‌گیرد و به رنگ سفید مایل به زرد درمی‌آید و سفت می‌شود. شیره‌ی انگور سفید به دلیل سفت بودن و طعم خاصی که دارد، برای وعده صبحانه و خوردن با نان بسیار مناسب است. مردم همدان شیره انگور را به همراه نان و یا با ماست و نان استفاده می‌کنند. همچنین با ترکیب آب و شیره و کمی سرکه شربت خوش‌مزه‌ای آماده می‌کنند که طعم بسیار خوبی دارد و بسیار مقوی است. در تهیه بعضی از غذاها و نوعی حلوا هم از شیره استفاده می‌کنند.

شیرینی های سنتی همدان (قسمت دوم) شیرینی های سنتی همدان (قسمت دوم) 2019-11-28 19:40:35+3:30 2021-11-09 13:26:29+3:30 در اینجا قصد داریم تا مشهورترین شیرینی‌های سنتی و بومی را نیز به شما عزیزان معرفی کنیم. تنوع شیرینی‌های این استان بسیار بالاست و تعدادی از آن‌ها به ثبت ملی نیز رسیده‌اند و می‌توان خرید آن‌ها به عنوان سوغات همدان گزینه خوبی دانست.در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی معروف‌ترین شیرینی‌های این استان بپردازیم. انگشت پیچ, انگشت پیچ همدان, حلوا زرده, باسلوق, سوجوق, راحت الحلقوم, چای بغدادی, نقل, گز آردی, شیره انگور, کماج زرده, سجوق, باسلق, لوقوم, غذا نگری, غذای همدانی, غذای همدان, فرزانه قوام پور Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/452 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com