نام‌های دیگر مکان

• مزار درویش عبدالمجید طالقانی

موقعیت جغرافیایی مقبره درویش عبدالمجید طالقانی

شیخ عبدالمجید طالقانی خوشنویس، شاعر و عارف بلندآوازه‌ی ایرانی است. اما آن‌چه باعث شد نام درویش جاودانه شود پیچ‌وتاب بی‌نظیر خط شکسته‌ی نستعلیق او بوده است. مزار درویش در فضای جلوخان تکیه‌ی میرفندرسکی و در آرامستان تخت فولاد اصفهان است.

تخت فولاد که قدمت آن به قرن چهارم هجری می‌رسد نام قبرستان قدیمی شهر اصفهان است که لسان‌الارض و بابا رکن‌الدین و خاشعی نیز نامیده می‌شود. آرامستان تخت فولاد حدود 75 هکتار مساحت دارد و در حاشیه‌ی جنوبی رودخانه‌ی زاینده‌رود اصفهان و در انتهای یکی از محورهای تاریخی شمالی-جنوبی شهر قرار دارد.

درویش عبدالمجید طالقانی بزرگ‌ترین خوشنویس خط شکسته‌نستعلیق در تاریخ خوشنویسی ایران به شمار می‌رود. وی در خط شکسته مانند میرعماد در نستعلیق استاد بوده‌ و تا به امروز کسی مانند او در این سبک نبوده است.

شاید این دوبیتی حاجب شیرازی بازگوکننده‌ی مقام والای استاد باشد:

ای گشته مثل به خوشنویسی ز نخست مفتاح خزانه هنر خانه توست

تا کرده خدا لوح و قلم را ایجاد ننوشته کسی شکسته را چون تو درست

سیر تاریخی و فرهنگی مقبره درویش عبدالمجید طالقانی

استان البرز با ایجاد 3 سبک در خوشنویسی هم‌چون نگینی تابناک در ارتقا هنر خوشنویسی ایران می‌درخشد. سبک برقانی در قلم نستعلیق، سبک تلفیقی استاد غلامحسین امیرخانی و اما در قلم شکسته یکی از نوادر خوشنویسی ایران یعنی استاد درویش عبدالمجید طالقانی سبکی را ابداع کردند که از آن به‌عنوان کمال شکسته‌نستعلیق یاد می‌شود.

شیخ عبدالمجید طالقانی در حدود سال 1150 هجری قمری و برخی 1148 یا کمتر، در روستای مهران طالقان استان البرز چشم به جهان گشود. گفته‌شده درویش عبدالمجید تنها فرزند خانواده‌ی خویش بوده و از اولاد ایشان، کسی در روستای مهران ساکن نیست. گویا استاد عبدالمجید به طریقت خاکساریه (فرقه‌ای از درویشان شیعی‌ مذهب ایرانی) گرایش داشته است. وی به‌سبب از دست‌دادن والدینش در جوانی به قزوین آمد و پس از فراگرفتن اصول اولیه‌ی خوشنویسی در این شهر، در زمان نابسامانی‌های اواخر دوران صفویه با لباس فقر به اصفهان رفت و در آن‌جا ماندگار شد و هیچ‌وقت از اصفهان خارج نشد. حتی زمانی که از درویش دعوت شد تا به هندوستان بروند باز هم ایشان از اصفهان خارج نشدند. به‌سبب همین اقامت طولانی در اصفهان، از او به درویش مجید شکسته‌نویس اصفهانی نیز یاد شده‌است. درویش مردی عارف و منزوی بود و گویا به تجرد روزگار گذرانیده بود. او به سبب گرایش‌های صوفیانه‌اش به درویش شهرت یافت.

در ابتدا درویش عبدالمجید از روی خط میرعماد به تمرین و تعلم خط نستعلیق پرداخت. اما بعد به خط شکسته‌نستعلیق روی آورد تا جایی که یکه‌تاز این خط شد و رقیبی برای او وجود نداشت. درویش عبدالمجید در اوایل کار از روی خط ˈمیرزا حسن کرمانی و محمد شفیع حسینی معروف به شفیعا مشق می‌کرد، اما در اندک زمانی به درجه‌ی استادی رسید و سرآمد استادان شکسته‌نویسی شد. حتی زمینه‌ی خط استادان گذشته از جمله شفیعا را به اوج کمال رساند. او شکسته­‌نستعلیق را نیز نیکو می‌نوشت.

وی در میانه‌ی قرن 12 هجری قمری خط شکسته‌نستعلیق را به اوج کمال و قانونمندی و زیبایی خود رساند. متاسفانه بیش‌ترین نقل و جعل در نوشته‌های شکسته‌نویسی ایشان دیده می‌شود. بعد از درویش عبدالمجید طالقانی، شکسته‌نستعلیق‌نویس‌های متاخر نام ایشان را در پایین آثار خود ثبت می‌کردند. شاید استاد غلامرضا مشعشعی که آثاری نیز در مورد استاد درویش عبدالمجید طالقانی دارد بتواند نسخه‌های اصیل را از نسخه‌های جعلی تشخیص دهد. گفته می‌شود که استاد عبدالمجید دست تندی در خوشنویسی داشتند و در یک‌شب می‌توانستند هزار بیت را خوشنویسی کنند.

باید به این نکته توجه داشته باشید که استاد عبدالمجید طالقانی مبتکر و مخترع اصل خط شکسته نبود. زیرا که قبل از وی نیز این نوع خط رواج داشته است. مثلا شفیعا که در سال 1081 هجری قمری وفات یافته به استادی این فن بسیار شهرت داشته است. اما تصرفاتی که درویش در خط شکسته نمود، چنان‌که قلم خفی را تا شش‌دانگ جلی ترقی داد، و قواعدی که از خود وضع کرد، کمتر از ابتکار و اختراع اصل خط نبود و روی‌هم‌رفته شیوه‌ای که درویش در شکسته‌نویسی آورد سابقه نداشت، تا جایی که لطفعلی بیک آذر درباره‌ی درویش این‌چنین می‌گوید: در فن شکسته رونق خط شفیعا بشکست!

اواخر عمر مبارک عبدالمجید طالقانی، مصادف بود با حکومت میرزا عبدالوهاب در اصفهان. میرزا مردی نیک‌نفس و هنرپرور بوده و حضور در محفل علمای پیرامون میرزا عبدالوهاب، تنها نقطه‌ی عطف زندگی، پر فراز و نشیب درویش عبدالمجید بوده است.

درویش علاوه بر خوشنویسی شاعر نیز بوده‌اند و با شاعرانی چون لطفعلی بیک آذر بیگدلی، هاتف، و صهبا حشر و نشر داشت. وی از اعضای انجمن ادبی مشتاق به شمار می‌رفت. استاد سهیلی خوانساری دیوان شعر ایشان را با 1500 بیت در سال 1363 خورشیدی به چاپ رساندند. ناگفته نماند تخلص هنری ایشان خموش، مجید و درویش بوده است.

گویا ابتدا تخلص استاد خموش بوده، یک نفر در محضر ایشان به اشتباه تخلص درویش را چموش نام‌برده و ازآن‌پس استاد نام خود را به‌عنوان تخلصشان برگزیدند.

آثار به‌جامانده از استاد، مثل بوستان سعدی، دیوان حافظ، گلشن راز محمود شبستری و مرقعات ایشان است.

دیوان حافظ استاد توسط شخصی به استاد غلامحسین امیرخانی هدیه داده می‌شود. در سال‌های اخیر استاد امیرخانی این دیوان حافظ که به خط شکسته‌نستعلیق و نسخه‌ی کاملی نیز بوده به رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران هدیه می‌دهند. رهبر معظم انقلاب نیز در یادداشتی که اشاره به نام استاد امیرخانی داشته و در ابتدای کتاب نیز چاپ‌شده، دیوان را در اختیار آستان قدس رضوی می‌دهند و آستان قدس رضوی از منابع وقف آرامگاه حافظ (وقف معروف مرحوم ابراهیم قوام) به همان شکل چاپ می‌کنند.

مرقع خجسته اثر دیگری از ایشان است که به چاپ رسیده و شامل 24 قطعه از استاد درویش عبدالمجید طالقانی است که در سال 1390 توسط استاد غلامرضا مشعشعی با همکاری کتابخانه‌ی مجلس شورای اسلامی به چاپ رسیده است.

شیخ عبدالمجید طالقانی شاگردانی را تربیت کرد که معروف‌ترین آن‌ها میرزا کوچک اصفهانی، میرزا عبدالوهاب کلانتر (حاکم اصفهان)، میرزا محمدرضا اصفهانی (کر)، فضلعلی بیک دنبلی، محمدجعفر اصفهانی (دلودوز) و خواجه ابوالحسن فسائی است.

درویش در روز چهارشنبه 15 محرم‌الحرام سال 1185 هجری قمری در حالی‌که تنها حدود 30 و اندی سال سن داشت در اثر ابتلا به بیماری مالاریا چشم از دنیا فروبست و پیکرش در تکیه‌ی میر در تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد. این مکان بعدها به تکیه‌ی درویش عبدالمجید نیز مشهور شد. روی سنگ‌قبرش علاوه بر شعر رفیق اصفهانی سروده‌ای از آذر بیگدلی حک‌شده است.

و این رباعی نمونه‌ی شعر شیخ عبدالمجید طالقانی است:

ای کاش زمانه سازگاریم کند//یارم بیکی از این دو یاریم کند

یا کار مرا بزخم دیگر سازد//یا چاره زخم‌های کاریم کند

از نمونه‌ی اشعار دیگر ایشان:

ظلم است که بیرون کنیم از قفس اکنون//کز جور توام ریخته شد بال و پر آن‌جا

پرسید کسی دوش ز بزمت خبر از من//پنداشت که من داشتم از خود خبر آن‌جا

دور از تو مجید آرزوی خلد ندارد//کان‌جا که تویی از همه خوب‌تر آن‌جا

بنای یادبود درویش عبدالمجید طالقانی در زادگاه وی یعنی درنزدیکی روستای مهران طالقان در سال 1375 بنا شده است که نباید این بنای یادبود با مزارشان که در اصفهان است اشتباه گرفته شود.

اشعار روی سنگ یادبود درویش، از لطفعلی بیگ آذر بیگدلی (1134-1195 هجری قمری) و از رفیق اصفهانی به خط نستعلیق عالی در مدح درویش است. این عبارت، در بالای سنگ مزار استاد عبدالمجید طالقانی، حک‌شده است: وفات مرحوم مغفور جنت و رضوان آرامگاه درویش عبدالمجید به تاریخ یوم الاربعا پانزدهم محرم الحرام سنه 1185 ق.

ابیات شعر روی سنگ قبر درویش از آذربیگدلی به صورت زیر است:

حیف و صد حیف که از کج روشی‌های سپهر//بست بر ناقه اجل محمل درویش مجید

حیف و صد حیف که از نغمه سرایی افتاد//عندلیب به سخن قابل درویش مجید

بود چون ابر گهر ریز و چو دریا دُر خیز//خامه و نامه ز دست و دل درویش مجید

به یمین رخت کشید از صف اصحاب شمال//گشت چون رحمت حق شامل درویش مجید

زیست نیکو، چو بشد ماند از او نام نکو//از جهانست بس این حاصل درویش مجید

در جوانی زجهان گشت روان سوی جنان//از جنان بود چو آب و گل درویش مجید

زد رقم از پی تاریخ وفاتش آذر//شده ایوان جنان منزل درویش مجید

متن اشعار رفیق اصفهانی، در حواشی سنگ مزار درویش عبدالمجید در تکیه‌ی فولاد اصفهان به شرح ذیل است:

حیف و صد حیف ز درویش مجید//که جوان رفت ز دنیا ناگاه

آن به انواع معارف عارف//آن به اقسام حقایق آگاه

زبده پیر و جوان از اقران//قدوه خرد و بزرگ از اشباه

بی خطا خطه خط را سلطان//بی سخن کشور معنی را شاه

شعر چون شعر نکویان دلبند//خط بسان خط خوبان دلخواه

در جوانی ز جهان رخت کشید//چون به اوضاع جان کرد نگاه

حیف از آن طلعت افروخته حیف//آه از آن قامت افراخته آه

خسرو روح وی از کشور تن//سوی جنت چو برون زد خرگاه

زد رفیق از پی تاریخ رقم//جعل الجنه مثویه آله

خوشبختانه شیوه‌ی خوشنویسی شکسته‌نستعلیق استاد درویش عبدالمجید طالقانی در فهرست میراث ناملموس ملی به ثبت رسیده است.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید جشنواره‌ی بین‌المللی خوشنویسی ایران به جهت بزرگداشت مقام استاد بزرگوار درویش عبد المجید طالقانی هر دو سال یک‌بار در شهر قزوین، پایتخت خوشنویسی ایران برگزار می‌شود. علاوه بر بزرگداشت استاد عبدالمجید طالقانی در قالب برگزاری همایش، آثاری از وی نیز در معرض دید علاقه‌مندان به هنر خوشنویسی قرار می‌گیرد.

صد حیف که عمرشان کوتاه بود و در اوج جوانی آن هنگام که در اوج خوشنویسی بودند از دنیا رفتند.

پیشنهاد برای دیدن مقبره درویش عبدالمجید طالقانی

اگر به اصفهان یا همان نصف جهان سفر کردید حتما به آرامستان تخت فولاد نیز سری بزنید. تخت فولاد اصفهان خود به‌تنهایی گنجینه‌ای بی‌نظیر از آثار زیبای هنری مانند معماری، کاشی‌کاری، گچ‌بری، خوش‌نویسی، شعر، نگارگری، طراحی، نقاشی و... است که از دوره‌های مختلف به یادگار مانده‌اند.

در این آرامستان بزرگان و علمای زیادی آرمیده‌اند. تخت فولاد یکی از آثار تاریخی اصفهان است که مانند گنجینه‌ای این بزرگان را در دل خود جای‌داده و علاقه‌مندان زیادی در سراسر جهان دارند. در بازدید از تخت فولاد زیارت مزار درویش عبدالمجید طالقانی را از یاد نبرید.

اصفهان دارای تنوع زیادی در جاذبه‌های تاریخی و طبیعی است و همه‌ی این‌ها باعث شده که اصفهان علاقه‌مندان زیادی در سراسر جهان داشته باشد. پیشنهاد می‌کنیم در سفر به اصفهان دیدن میدان نقش‌جهان، بازار هنر، عمارت عالی‌قاپو، مسجد امام اصفهان، برج کبوتر مرداویج، کاخ هشت‌بهشت، منارجنبان، حمام شیخ بهایی، پل خواجو، کلیسای وانک، سی و سه پل، کلیسای بیت اللحم و... را از دست ندهید.

مقبره درویش عبدالمجید طالقانی - شاهکار خط شکسته نستعلیق ایران! مقبره درویش عبدالمجید طالقانی - شاهکار خط شکسته نستعلیق ایران! 2023-01-02 18:03:59+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 درویش عبدالمجید طالقانی خوشنویس، شاعر و عارف بلندآوازه‌ی ایرانی است. اما آن‌چه باعث شد نام درویش جاودانه شود پیچ‌وتاب بی‌نظیر خط شکسته‌ی نستعلیق او بوده است. مزار درویش در فضای جلوخان تکیه‌ی میرفندرسکی و در آرامستان تخت فولاد اصفهان است. ساره پزشک Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10391 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com مقبره درویش عبدالمجید طالقانی - شاهکار خط شکسته نستعلیق ایران! مقبره درویش عبدالمجید طالقانی - شاهکار خط شکسته نستعلیق ایران! درویش عبدالمجید طالقانی خوشنویس، شاعر و عارف بلندآوازه‌ی ایرانی است. اما آن‌چه باعث شد نام درویش جاودانه شود پیچ‌وتاب بی‌نظیر خط شکسته‌ی نستعلیق او بوده است. مزار درویش در فضای جلوخان تکیه‌ی میرفندرسکی و در آرامستان تخت فولاد اصفهان است. استان اصفهان- اصفهان- آرامستان تخت فولاد اصفهان +98 استان اصفهان- اصفهان- آرامستان تخت فولاد اصفهان استان اصفهان- اصفهان- آرامستان تخت فولاد اصفهان IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل مقبره درویش عبدالمجید طالقانی - شاهکار خط شکسته نستعلیق ایران! مقبره درویش عبدالمجید طالقانی - شاهکار خط شکسته نستعلیق ایران! درویش عبدالمجید طالقانی خوشنویس، شاعر و عارف بلندآوازه‌ی ایرانی است. اما آن‌چه باعث شد نام درویش جاودانه شود پیچ‌وتاب بی‌نظیر خط شکسته‌ی نستعلیق او بوده است. مزار درویش در فضای جلوخان تکیه‌ی میرفندرسکی و در آرامستان تخت فولاد اصفهان است. استان اصفهان- اصفهان- آرامستان تخت فولاد اصفهان +98 استان اصفهان- اصفهان- آرامستان تخت فولاد اصفهان استان اصفهان- اصفهان- آرامستان تخت فولاد اصفهان IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل Adults Persian English.

مقبره درویش عبدالمجید طالقانی - شاهکار خط شکسته نستعلیق ایران!

درویش عبدالمجید طالقانی خوشنویس، شاعر و عارف بلندآوازه‌ی ایرانی است. اما آن‌چه باعث شد نام درویش جاودانه شود پیچ‌وتاب بی‌نظیر خط شکسته‌ی نستعلیق او بوده است. مزار درویش در فضای جلوخان تکیه‌ی میرفندرسکی و در آرامستان تخت فولاد اصفهان است. استان اصفهان- اصفهان- آرامستان تخت فولاد اصفهان +98 استان اصفهان- اصفهان- آرامستان تخت فولاد اصفهان استان اصفهان- اصفهان- آرامستان تخت فولاد اصفهان IR unknown

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان     کارگاه صنایع دستی     غذا و خوردنی     محتوای فعلی     خدمات شهری     شما اینجا هستید     محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی     محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی     مرکز خدمات سلامت و زیبایی