نام‌های دیگر مکان

• آرامگاه شیخ امیرعبدالله

موقعیت جغرافیایی منار جنبان

عمارت منار جنبان اصفهان در هنگام ساخت در روستایی به نام کارلادان و خارج شهر اصفهان قرار داشت. اما امروزه با بزرگ شدن شهر، در دل شهر و در خیابان آتشگاه جای گرفته است و شما می‌توانید در 6 کیلومتری غرب اصفهان و در محله‌ کارلادان به بازدید از این اثر تاریخی و فرهنگی بپردازید. 

سیر تاریخی و فرهنگی

قدمت بنای منار جنبان به دوره ایلخانیان و در زمان پادشاهی اولجایتو می‌رسید. این بنا از جمله آثار اعجاب انگیز معماری ایرانی اسلامی و با شهرت جهانی است که با وجود قدمت 800 ساله هم چنان با صلابت پابرجاست. همان طور که گفته شد این بنا در زمان ایلخانیان و به سبک مغول ساخته شده است. در اصل این عمارت مقبره‌ای بود برای عارف و زاهد بزرگ ایلخانی؛ عمو عبدالله‌ بن‌ محمود صقلابی که با معماری ویژه خود جایگاه این عارف را نزد مردم بالاتر می‌برد. چرا که مردم اعتقاد داشتند به دلیل ارزش والای این زاهد است که عمارت به لرزه در می‌آید. 

منار جنبان‌های دیگری نیز در اصفهان، عراق و عربستان وجود دارند. اما نکته جالب توجه این که منار جنبان اصفهان بر خلاف سایر منارجنبان ها نه فقط دو مناره، بلکه کل بنا تحرک دارد.

قبر شیخ عبدالله از قطعه سنگی مرمرین ساخته شده که دور تا دور آن را سوره یاسین با خط ثلث مزین کرده است. کاشیکاری‌هایی به صورت کثیرالاضلاع فیروزه‌ای رنگ و با طرح ستاره 4 پر به رنگ لاجوردی نیز از عهد ایلخانیان در صحن آن باقی است. در بعضی منابع تاریخ مناره ها مربوط به دوره صفویه در حدود 300 سال پیش است. این مناره‌ها با هدف شاخص تر کردن بنا به ساختمان اصلی اضافه شده و پیش از آن، بنا تنها ساختمانی آجری و مکانی برای زایران بود.

معماری منار جنبان

ویژگی منحصر به فرد در مورد این عمارت آن که با تکان دادن یکی از مناره‌ها، مناره‌ی دیگر نیز به لرزه درمی‌آید. مناره‌های زیبای منار جنبان با شکل و اندازه‌ یکسان تحت تاثیر پدیده‌ی فیزیکی تشدید یا دوپلر قرار می‌گیرند. این پدیده باعث می‌شود حرکت یکی از مناره‌ها روی دیگری نیز تاثیر گذارد و هر دو حرکت کنند. وجود شکاف میان ساختمان و فاصله‌ای که ایجاد کرده سبب شده بنا در اثر حرکت و تکان خوردن آسیب نبیند و فضای کافی برای حرکت داشته باشد. منار جنبان‌های دیگری نیز در اصفهان، عراق و عربستان وجود دارند. اما نکته جالب توجه این که منار جنبان اصفهان بر خلاف سایر منارجنبان ها نه فقط دو مناره، بلکه کل بنا تحرک دارد. با این حال بنا بر نظر کارشناسان تمامی منارجنبان‌ها متعلق به فرهنگ ایرانی اسلامی می‌باشند.  منارجنبان‌های تاریخی موجود، مختص آداب و خصوصیات کشور ایران است و جالب است بدانید که تمام منارجنبان های دنیا در یک دوره زمانی سی ساله در دوره تیموریان ساخته شده اند. 

حرکت مناره‌ها و کل بنا را می‌شود با صدای زنگوله ای که به مناره ها وصل است، حرکت و صدای لرزش شیشه‌ اطراف قبر و تکان‌های ساعت انتهای سالن کاملا حس کرد. ارتفاع کم مناره‌ها (حدود 6 متر) هم چنین استفاده از مصالح سبک باعث این هماهنگی در حرکات شده است. ارتفاع بنا هم 10 متر از سطح زمین می‌باشد که به واسطه پله‌های مارپیچی به بام و مناره‌ها می‌رسد. ایوان این عمارت از نمونه بناهای تک ایوانی دوره ایلخانیان است. اما معماری مناره‌ها دوره‌ صفویه را نشان می‌دهد.

ارزش های خاص منار جنبان

منارجنبان‌ها متعلق به فرهنگ ایرانی اسلامی می‌باشند و مختص آداب و خصوصیات کشور ایران است اما منار جنبان اصفهان تنها منار جنبانی است که در آن با توجه به معماری خاصش نه تنها دو مناره بلکه تمامی بنا به حرکت درمی‌آید.