نام‌های دیگر مکان

• مسجد اقصا
• مسجد و مدرسه رکن الملک 

موقعیت جغرافیایی مسجد رکن الملک

مسجد رکن الملک در استان اصفهان، اصفهان، در بخش شمالی گورستان قدیمی تخت فولاد، جنب تکیه‌ی محمد جعفر آباده‌ای قرار دارد. نام این مسجد در گذشته، «مسجد اقصا» بوده و به مرور زمان بین مردم به نام سازنده‌ی آن شناخته و معروف شد.

سیر تاریخی و فرهنگی مسجد رکن الملک

یکی از مکان‌های گردشگری مذهبی و تاریخی اصفهان تخت فولاد اصفهان است که با نام وادی السلام ثانی با بیش از 2 هزار عالم، فقیه و مجتهد، شاعر، فیلسوف و حکیم بزرگ ایرانی، دومین قبرستان جهان تشیع شناخته می‌شود. در تخت فولاد مکان‌ها و بناهای بسیاری در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است که یکی از آن‌ها، مسجد رکن الملک است که قدمت آن مربوط به دوره‌ی قاجار بوده و در بخش شمالی آن واقع شده است. این مسجد توسط فردی به نام میرزا سلیمان خان شیرازی اصفهانی مقلب به رکن الملک در اوایل قرن 14 هجری قمری ساخته شده است. او در سال 1255 قمری در شیراز به دنیا آمد و در سال 1331 قمری در اصفهان وفات یافت. پدر او، میرزا محمدکاظم از نژاد خلف بیک طالش، که به او خلف بیک اول می‌گفتند، از سرکردگان سپاه شاه اسماعیل صفوی بود و القابی چون امیرکبیر، ابوالنصر و خلیفه‌الخلفا داشت و مادر او هم دختر محمدباقر خان زند بود. میرزا سلیمان در شیراز زندگی می‌کرده و برای تحصیلات مقدماتی مدتی به تهران رفت و بعد از یک سال توقف، به شیراز برگشت. او در سال 1276 یا 1277 قمری در حدود 23 سالگی به سمت کارگزار ایران در جزیره‌ی بحرین و منطقه‌ی بوشهر و اطراف منصوب شد که حدود دو سال به درازا کشید. میرزا سلیمان در سال 1281 قمری، زمانی که هنوز دو سال بیش‌تر از حکومت مسعود مقلب به ظل‌السلطان در فارس نگذشته بود، به سمت منشی‌باشی و رئیس دفتر ایالتی او گماشته شد. زمانی که ظل‌السلطان (سال 1291 قمری) به حکومت اصفهان منصوب شد، میرزا سلیمان را به خاطر دقت و کیاستی که داشت با حفظ همان سمت به اصفهان آورد. کفایت روز افزون میرزا سلیمان در سمت منشی باشی حاکم اصفهان سبب شد که در سال 1304 قمری با کسب لقب «رکن الملک»، نایب‌الحکومه‌ی اصفهان شد و تا پایان حکومت ظل‌السلطان 1325 قمری در اصفهان دوام داشت. بنابر گزارش‌های موجود دلیل این دوام را می‌توان در چند ویژگی خلاصه کرد؛ «شدت سلامت نفس، فروتنی نسبت به طبقات مردم خصوصا علما و ملاحظه و آسان‌گیری در مجازات و جریمه‌ی مجرمان بود».

تقدس و تدین او نیز بسیار ستوده شده و تشرع رکن الملک تا آخر حیات او هویدا بود. اما در حدود نیم قرن رفتار او با حاکم مستبد، ظل‌السلطان کج‌دار مریز بود و در این مدت سعی نمود که تسلیم او نباشد و کارهای ظالمانه او را مهار سازد که سرانجام، سر سلامت از آن به در برد و هیچ کدام از منابع زندگی او به این نکته نپرداخته‌اند.

میرزا سلیمان در طی زندگی خود فعالیت‌های بسیاری در عرصه‌ی فرهنگی انجام داده که می‌توان به التزام گرفتن از اوباش برای تعطیلی خانه‌های فساد و قمار در ایام ماه رمضان، جانشینی با اختیار تام در ایام ماموریت حاکم به تهران و عضویت شورای شهر، حضور شخصی در محاکم و دیوان‌خانه برای رسیدگی به شکایات تا پنج ساعت از شب رفته و گردش شبانه در کوچه و بازارها، تعقیب دزدان فراری، قاطعیت در تعویض داروغه‌ی اصفهان در سال 1303 قمری، ترمیم و تسهیل وسایل حمل و نقل عمومی و... اشاره کرد. هم‌چنین او ذوق شعری ممتازی داشت و در سروده‌هایش «خلف» تخلص داشت و در خدمات فرهنگی و معاشرت شعرا و اهل ادب، کوتاهی نمی‌کرد. رکن الملک در نزدیکی خانه‌ی خود، چاپخانه‌ی سنگی جامعی احداث کرد که به طور متعدد؛ «قرآن»، «زادالمعاد»، «صحیفه سجادیه»، «جامع عباسی»، جلد دوم «انیس الاعلام فی نضرة الاسلام» و دیوان‌های شاعرانی مانند دهقان سامانی، مصطفی قلی‌خان سینا و خرم را به چاپ رسانید و پس از آن به رایگان بذل می‌کرد. علاوه بر این، میرزا سلیمان در زمینه‌ی مذهبی و اجتماعی، فعالیت‌هایی عمرانی نیز داشته و از مهم‌ترین خدمات او می‌توان به ساخت مسجد رکن الملک اشاره کرد. از دیگر خدمات عمرانی او می‌توان به تصریح صاحب «تذکره‌القبور» که شامل ساخت عمارت چهارطاقی روی قبر آقا محمد بیدآبادی و احداث تکیه و گنبد برروی قبر محمدجعفر آباده‌ای و تعمیرات صحن حضرات عسکریین (ع) است، تعمیر چهارسوی نقاشی یا همان چهارسوی اسفندیار بیک (بازارچه‌ی رکن‌آباد)، مرمت تکیه‌ی میرفندرسکی (در سال 1303 قمری)، ساخت کاروانسرا در شیراز، تعمیر مسجد در خواجو، مرمت مسجد خلف بیک (معروف به مسجد سرخی یا سفره‌چی)، تاسیس شرکت اسلامیه در اصفهان، تاسیس اداره‌ی دعوت اسلامی و مجله‌ی «الاسلام» یا گفتگوی صفاخانه اصفهان اشاره کرد.

معماری مسجد رکن الملک 

با توجه به کتیبه‌های موجود در مسجد این‌طور استنباط می‌شود که بنای آن در سال 1321 هجری قمری ساخته شده اما در کاشی‌کاری ایوان اصلی مسجد تاریخ 1319 به وضوح قید شده است. این مسجد دو ورودی دارد و سردار آن‌ها با کاشی‌های هفت رنگ منقوش به گل‌های فرح‌بخش تزئین شده است. بر فراز سردر نیز کتیبه‌ای قرآنی به خط ثلث به وسیله‌ی محمد تقی فرزند محمد ابراهیم اصفهانی و بر داخل هلال ورودی اشعار فارسی از طرف فرزند همای شیرازی با خط نستعلیق دیده می‌شوند. این کتیبه‌ها بر روی کاشی‌های لاجوردی با خط سفید و به قلم سید هاشم طوبی به سال 1320 هجری قمری کتابت شده‌اند. در دو طرف سردر ورودی مسجد و مدرسه بر روی کاشی دو تصویر نقاشی شده‌ی رکن الملک وجود دارد. بعد از عبور از سردر وارد صحن کوچک می‌شوید که حجره‌هایی دور تا دور آن قرار دارد. در یکی از اضلاع این صحن کوچک، آب انباری قرار دارد که کتیبه‌ای از اشعار ملا عبدالجواد خطیب با خط نستعلیق بر روی سنگ مرمر به تاریخ 1325 هجری قمری کتابت شده است و در آن به موضوع احداث آب انبار توسط رکن الملک پرداخته است. در بخشی دیگر از این صحن مقبره‌ای قرار دارد که در آن حجج اسلام فخرالدین و صدرالدین کلباسی به خاک سپرده شده‌اند. یک دالان از همان سردر، ورودی این صحن کوچک را به صحن بزرگ‌تر مسجد متصل می‌کند. در همین دالان میرزا سلیمان خان رکن الملک به خاک سپرده شده و آرامگاهی کوچک بر مزار وی ساخته شده که با اشعار خود وی تزئین شده است. در سردر مقبره‌ی مرحوم رکن الملک، تاریخ درگذشت وی بر روی کاشی معرق در سال 1391 قمری حک شده ‌است. با ورود به صحن باشکوه مسجد، صحنی چهار ایوانه را خواهید دید که حوضی زیبا با فواره‌های متعدد در میان آن قرار گرفته است. در دو طرف آن رواق‌ها قرار دارند و در دور تا دور این فضا نیز کتیبه‌هایی با اشعار سلیمان خان در ترکیبی با اسما الهی دیده می‌شوند. ایوان کوچک شمالی با کاشی‌های خشتی هفت رنگ و نقوش زیبای اسلیمی آراسته شده‌اند. بزرگ‌ترین ایوان مسجد در ضلع جنوبی قرار گرفته است. نقوش زیبای اسلیمی در این ایوان نیز به وفور به چشم می‌خورد. گنبد بسیار زیبا و کاشی‌کاری شده نیز بر فراز این ایوان قرار دارد.

در سال‌های اخیر این مسجد الحاقاتی داشته است. شبستان زمستانی، در سمت غرب صحن مسجد و به خاطر گرم‌تر نگه‌داشتن شبستان در فصل زمستان حدود پنجاه سانتی‌متر از سطح مسجد پایین‌تر قرار گرفته است. شبستان تابستانی مسجد با گنبد مرکزی و گنبد خانه‌های جانبی نیز در ضلع جنوبی قرارگرفته و گنبد اصلی بر فراز چهارستون سنگی حجاری‌ شده بر روی شبستان استوار شده است. در این شبستان دو محراب بسیار زیبا به چشم می‌خورد که با کاشی‌های هفت‌رنگ آراسته ‌شده‌اند. یکی از محراب‌ها قدیمی و مربوط به دوره‌ی قاجار و دیگری در سال 1388 خورشیدی بر اساس معماری قاجاری توسط آیت‌الله حاج شیخ احمد کلباسی اشتری به بنای مسجد افزوده‌ شده ‌است.

پیشنهاد برای دیدن مسجد رکن الملک

مسجد رکن الملک در نزدیکی جاذبه‌های گردشگری متعددی قرار دارد که می‌توانید به بازدید از آن‌ها بپردازید. برخی از این جاذبه‌های تاریخی شامل آب انبار کازرونی، نگارستان تخت فولاد، آرامگاه جهانگیر خان قشقایی، مدرسه علمیه رکن الملک، موزه‌ی علوم و فنون اصفهان، آرامگاه بابا رکن الدین، آرامگاه میرزا عبدالغفار تویسرکانی و مزار درویش عبدالمجید طالقانی قرار دارد.

این مسجد در تاریخ 25 اردیبهشت 1357 با شماره 1604 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

مسجد رکن الملک مسجد رکن الملک 2023-01-01 18:04:16+3:30 2023-10-18 07:37:26+3:30 مسجد رکن الملک اصفهان به عنوان یکی از بناهای تاریخی دوره‌ی قاجار در بخش قدیمی تخت فولاد واقع شده است که توسط میرزا سلیمان خان شیرازی اصفهانی مقلب به رکن الملک ساخته شده است. این مسجد به لحاظ دربر داشتن نمونه‌های بدیع و جالب معماری دوران قاجار و همچنین وجود خط ثلث و نستعلیق متعلق به استادان آن روزگار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مهری زاغی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10398 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com

Frequently Asked Questions(FAQ)

آدرس مسجد رکن الملک?

استان اصفهان- اصفهان- تخت فولاد- خیابان فیض

مسجد رکن الملک مسجد رکن الملک مسجد رکن الملک اصفهان به عنوان یکی از بناهای تاریخی دوره‌ی قاجار در بخش قدیمی تخت فولاد واقع شده است که توسط میرزا سلیمان خان شیرازی اصفهانی مقلب به رکن الملک ساخته شده است. این مسجد به لحاظ دربر داشتن نمونه‌های بدیع و جالب معماری دوران قاجار و همچنین وجود خط ثلث و نستعلیق متعلق به استادان آن روزگار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استان اصفهان- اصفهان- تخت فولاد- خیابان فیض +98 استان اصفهان- اصفهان- تخت فولاد- خیابان فیض استان اصفهان- اصفهان- تخت فولاد- خیابان فیض IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل مسجد رکن الملک مسجد رکن الملک مسجد رکن الملک اصفهان به عنوان یکی از بناهای تاریخی دوره‌ی قاجار در بخش قدیمی تخت فولاد واقع شده است که توسط میرزا سلیمان خان شیرازی اصفهانی مقلب به رکن الملک ساخته شده است. این مسجد به لحاظ دربر داشتن نمونه‌های بدیع و جالب معماری دوران قاجار و همچنین وجود خط ثلث و نستعلیق متعلق به استادان آن روزگار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استان اصفهان- اصفهان- تخت فولاد- خیابان فیض +98 استان اصفهان- اصفهان- تخت فولاد- خیابان فیض استان اصفهان- اصفهان- تخت فولاد- خیابان فیض IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل Adults Persian English.

مسجد رکن الملک

مسجد رکن الملک اصفهان به عنوان یکی از بناهای تاریخی دوره‌ی قاجار در بخش قدیمی تخت فولاد واقع شده است که توسط میرزا سلیمان خان شیرازی اصفهانی مقلب به رکن الملک ساخته شده است. این مسجد به لحاظ دربر داشتن نمونه‌های بدیع و جالب معماری دوران قاجار و همچنین وجود خط ثلث و نستعلیق متعلق به استادان آن روزگار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استان اصفهان- اصفهان- تخت فولاد- خیابان فیض +98 استان اصفهان- اصفهان- تخت فولاد- خیابان فیض استان اصفهان- اصفهان- تخت فولاد- خیابان فیض IR unknown

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان     کارگاه صنایع دستی     غذا و خوردنی     محتوای فعلی     خدمات شهری     شما اینجا هستید     محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی     محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی     مرکز خدمات سلامت و زیبایی