برج کبوترخانه مرداویج
نام های دیگر مکان
- برج کبوترخانه اصفهان
موقعیت جغرافیایی برج کبوترخانه مرداویج
برج کبوترخانهی مرداویج در استان اصفهان، شهر اصفهان، منطقهی مرداویج، تقاطع خیابان آزادی و شیخ صدوق جنوبی و در میدان برج قرار دارد.
مردوایج محلهای در جنوب شهر اصفهان و جزو منطقهی شش شهرداری اصفهان است. این محله حدفاصل دروازهی شیراز (میدان آزادی) تا چهارراه فرایبورگ و کوی استادان و خیابان کارگر است. نام این محله از مرداویج زیاری گرفته شده است.
سیر تاریخی و فرهنگی برج کبوترخانه مرداویج
یکی از جاذبههای گردشگری و تاریخی اصفهان، برجهای کبوترخانه هستند که به آنها، کفترخان، برج کبوتر، ورده یا برج حمام نیز میگویند. هدف از ساخت این بناها، جمعآوری مدفوع پرندگان جهت استفاده در کشاورزی، دباغی، چرمسازی و ساخت باروت بوده است. کاربرد این نوع سازهها برای بسیاری از حاکمان وقت کشورهای دیگر نیز جالب توجه بود و از نوع معماری و شیوهی ساخت آن الگوبرداری میکردند. به عنوان مثال تیمور لنگ در زمان حمله به شهر اصفهان با الگوبرداری از شیوهی ساخت برجهای کبوترخانه، دستور ساخت چندین نمونه از این برجها را در پایتخت حکومت خود یعنی شهر بخارا داد.
تاریخچهی کبوترخانهها و این که در چه زمانی یا کجا با هدف بهرهبرداری از مدفوع پرندهها به خصوص کبوترها بهعنوان کود ساخته شدند بهطور دقیق مشخص نیست، اما طبق شواهد این سازهها در کشور ایران، قدمت آنها به 1200 سال پیش برمیگردد و قدیمیترین بناها در اصفهان متعلق به دورهی صفوی و قاجار است. گفته میشود در گذشته حدود 4 هزار کبوترخانه در شهر اصفهان ساخته شده بود که امروز از این تعداد چیز زیادی باقی نمانده و فقط 89 مورد از آنها به ثبت ملی رسیده است. در برخی از این برجها تا 25 هزار کبوتر زندگی میکردند که باعث میشد سالانه 70 هزار کیلوگرم کود کبوتر جمعآوری گردد.
برجهای کبوترخانهی اصفهان به دلیل آبرفتی بودن منطقه مورد توجه قرار گرفتند. اصولا خاکهای آبرفتی دارای موجودات ذرهبینی نیستند. به همین دلیل برجهای کبوتر در این منطقه ساخته شد تا با استفاده از کودهای حاصله از فضلهی کبوتران که دارای موجودات ذرهبینی میباشند، نسبت به تقویت خاک و تولید محصولات کشاورزی مرغوب اقدام شود.
جهانگرد فرانسوی؛ ژان شاردن در عصر صفوی از ایران بازدید کرده بود و در مورد پیشینهی بناهای کبوترخان و وضعیت آنها چنین مینویسد:
کبوترخان را در ایران، اصولا برای تزئین نساخته بودند، بلکه به منظور انتفاع و بهرهبرداری، به ساختن کبوترخان اقدام میکردند. حتی در زمان حاضر نیز، یکی از مناظری که در اطراف دهات ایران دیده میشود، همین برجهای کبوترخان است، که صدها سوراخ چهارگوش در آن تعبیه شده است. در ایران گوشت کبوترها را میخورند و از همه بالاتر، فضولات آنها را که کود حیوانی بسیار گرانبهایی است، جمع میکنند.
برج کبوترخانه مرداویج یکی از کبوترخانههای بهجا مانده از عهد صفوی است که در میدان مرداویج اصفهان قرار دارد. این برج یکی از دو برج باقیمانده از مجموعهی برجهای کبوتر هزارجریب اصفهان است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
معماری برج کبوترخانه مرداویج
کبوترخانههای اصفهان دارای چندین شکل از جمله به صورت دایرهای، مکعبی یا چهارکنج و نیز ترکیبی و چندقلو هستند. نوع معماری برج کبوترخانهی مرداویج مکعبی بوده و شبیه به یک گل طراحی شده که دورتادور آن هشت استوانه وجود دارد و یک استوانه نیز در وسط قرار گرفته است. ارتفاع این برج 18 متر و قطر قاعدهی پایین آن نیز 16 متر است. این برج در سه طبقه احداث شده و در ساخت آن از مصالحی چون گل، خشت خام و پینه به کار گرفتهاند که خود باعث میشود که فضای لانه در تابستان خنک و در زمستان گرم باشد. ظرفیت این برج حدود 15 هزار لانهی کبوتر بوده و برای ورود و خروج کبوترها 770 حفره در بالای آن تعبیه شده است. ابعاد حفرهها 18 در 20 در 25 سانتیمتر بوده و فقط کبوترها امکان عبور از میان آنها را دارند و پرندگانی نظیر عقاب و کرکس امکان ورود به داخل آنها را نداشتهاند. همچنین در این برج برای در امان ماندن کبوترها از ورود خزندگانی چون مار از پایین تا بالای برج دو نوار صیقلی میکشیدند که در صورت ورود مار به داخل کبوترخانه از حملهی آن به کبوترها جلوگیری شود و از آنجایی که مار علاقهی زیادی به شیر دارد، در وسط برج تشتی از شیر میگذاشتند که اطراف تشت را با آهک احاطه میکردند که مار به سمت آن رفته و به دلیل تماس پیدا کردن مار با آهک، مار سنگین و زمینگیر میشد.
پیشنهاد برای دیدن برج کبوترخانه مرداویج
برج کبوترخانهی مرداویج از مشهورترین کبوترخانههای اصفهان است. از آنجایی که این برج در داخل شهر اصفهان قرار دارد، جاذبههای گردشگری بسیاری در نزدیکی آن مشاهده میشود که میتوان کلیسای وانک، پل خواجو، پل مارنان، پل سی و سه پل، کوه صفه، میدان نقش جهان، عمارت هشت بهشت، چهل ستون، آرامگاه بابا رکنالدین (قبرستان تخت فولاد) و بقعهی شهشهان را نام برد.
برج کبوترخانه مرداویج
برج کبوترخانه مرداویج یکی از کبوترخانههای بهجا مانده از عهد صفوی است که در میدان مرداویج اصفهان قرار دارد. این برج یکی از دو برج باقیمانده از مجموعهی برجهای کبوتر هزارجریب اصفهان است که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. استان اصفهان- اصفهان- تقاطع خیابان آزادی و شیخ صدوق جنوبی- میدان برج +98 استان اصفهان- اصفهان- تقاطع خیابان آزادی و شیخ صدوق جنوبی- میدان برج استان اصفهان- اصفهان- تقاطع خیابان آزادی و شیخ صدوق جنوبی- میدان برج IR unknownکلمات کلیدی: برج کبوترخانه مرداویج، برج کبوترخانه، برج کبوترخانه اصفهان،
مکانهای نزدیک
فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 5)
فرهنگ غذایی اصفهان، مرکزی، تهران، البرز، قزوین و چهارمحال و بختیاری2970
0
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.