نام‌های دیگر مکان

• مسجد سید اصفهان

موقعیت جغرافیایی مسجد سید

مسجد سید در استان اصفهان، شهر اصفهان، محله‌ی بید­آباد، خیابان مسجد سید واقع شده است.

سیر تاریخی و فرهنگی مسجد سید

مسجد سید یکی از بزرگ­‌ترین و شنا­خته‌شده‌­ترین مساجد شهر اصفهان است که در قرن 13 هجری قمری، هم‌زمان با سلطنت فتحعلی­‌شاه و محمد شاه قاجار در محله‌ی بید­آباد این شهر ساخته ­شده است. نام مسجد از اسم بانی و سازنده‌ی آن؛ سید محمدباقر شفتی، روحانی بانفوذ و ثروتمند عهد قاجار گرفته شده است. سید محمد باقر موسوی شفتی (معروف به رشتی، زنجانی، بیدآبادی، اصفهانی) در سال 1175 یا 1180 هجری قمری در روستای چرزه از توابع طارم استان زنجان به دنیا آمد. نسب او بنا به گفته‌ی خودش با 22 واسطه به امام موسی کاظم (ع) می­‌رسد. در کودکی پدرش سید محمدنقی که از روحانیون منطقه بود به شهر شفت (از شهر­های استان گیلان) مهاجرت می­­‌کند و محمد باقر در این شهر تحصیلات اولیه و مقدمات علوم دینی را نزد پدر و اساتید دیگر طی می‌­نماید و در 20 سالگی عازم کربلا و نجف و کاظمین می‌­شود. در کربلا از محضر بزرگانی چون محمدباقر وحید بهبهانی و سیدعلی طباطبایی بهره­‌مند می­‌گردد و در نجف در درس سید محمد مهدی بحرالعلوم و جعفر کاشف­الغطا و... حاضر می­‌گردد و پس از اخذ اجازه‌ی اجتهاد و دیدار با میرزای قمی و ملامهدی نراقی در سال 1206 هجری قمری وارد شهر اصفهان می‌شود.

او ابتدا در مدرسه‌ی چهار باغ اصفهان بحث و تدریس خود را آغاز می­­‌نماید اما با ناخرسندی متولی مدرسه از حضور او، به‌­ناچار به مدرسه‌ی میرزا حسین واقع در بازارچه‌ی محله‌ی بیدآباد می­‌رود. به تدریج بازار درس او چنان رونقی به خود می­‌گیرد که با حمایت علمای نامدار اصفهان، سید محمدباقر شفتی به یکی از بزرگ­‌ترین و سرشناس­‌ترین مراجع مردم ایران تبدیل می­‌شود و احتمالا اولین فقیه‌­ای بوده که عنوان «حجت­‌الاسلام» را دریافت کرده است. او در دوران تحصیل به قدری فقیر و تنگدست بود که استاد او سید علی طباطبایی، شخصی را مامور کرده بود که روزانه دو قرص نان به دست او برساند و به گفته‌ی خودش هنگام ورود به اصفهان نیز جز سفره­‌ای و چند تکه نان خشک و یک جلد کتاب مدارک چیزی نداشته است. اما به تدریج از طریق تجارت و تصرف سهمش از وجوهات شرعی، به یکی از ثروتمندترین ملاکان عصر خود تبدیل می­‌شود. او چنین نقل می­‌کند در نجف زمانی که از شدت فقر وگرسنگی تکه­‌ای جگربند گوسفند خریده بود، به سگی لاغر بر می­‌خورد و از روی دلسوزی، آن تکه‌ی جگر را جلوی سگ می‌­اندازد و این حادثه را دلیل لطف و توجه خداوند و ثروتمند شدن خود می­‌داند.

شفتی تحت تاثیر فقیهان اصولی عصر خود از جمله محمدباقر وحید بهبهانی، معتقد بود در زمان غیبت امام زمان (عج)، فقه­‌ها نائبان عام امام در امر حکومت، قضاوت و اجرای حدود الهی هستند. به همین دلیل مشروعیت حاکمان قاجار را به رسمیت نمی­‌شناخت و عملا حکومتی دینی و غیر رسمی در فلات مرکزی ایران تشکیل داده و قدرت مرجعیت شیعه را به رخ پادشاهان قاجار کشیده بود. این در حالی است که اکثر علمای عصر او حکومت قاجار را به رسمیت می­‌شناختند و به دنبال تشکیل حکومت نبودند. آن‌چه عملکرد وی را متمایز می‌­سازد این است که برخلاف بسیاری از علما و فقها، مستقل از حکومت خود شخصا امور قضایی را سرپرستی می‌­نموده و نسبت به اجرای حدود شرعیه و مجازات‌­های اسلامی اقدام می‌­کرده است. امری که قبل و بعد او چندان مرسوم نبوده است. پیش از این معمولا پس از صدور حکم توسط علما و فقها، عمال حکومتی حکم را اجرا می­‌کردند. گفته می‌­­­شود با دست خود بر 70 تا 120 نفر حد جاری کرده است.

قدرت و تمکن مالی، حمایت سایر علما، نارضایتی مردم از ظلم و ستم عمال حکومتی قاجار، قاطعیت در اجرای مجازات‌­های اسلامی و اقبال عمومی به سید شفتی باعث شده بود به چنان جایگاه و مرتبه‌­ای برسد که فتحعلی‌­شاه قاجار چاره‌­ای جز سکوت و مدارا در برابر او نداشته باشد. محمد شاه قاجار نیز ابتدا راه مدارا در پیش گرفت، اما ثروت و عدم تمکین شفتی در برابر اوامر حکومتی، حمایت او و امین­‌الدوله از رقیب محمدشاه در رسیدن به سلطنت و پناهندگی امین­‌الدوله (صدرالاعظم فتحعلی‌­شاه) به شفتی و ظن ارتباط او با شورش لوطیان اصفهان و گمان استفاده از آن‌­ها جهت اداره‌ی شهر و... باعث شد که شاه قاجار به فکر سرکوب شیخ­‌الاسلام اصفهان بیافتد اما برنامه‌ی ترور او ناکام ماند و شفتی از مهلکه جان سالم به در برد. با وجود روابط غیر دوستانه‌ی او با شاهان قاجار، به قدر کافی از درایت و تدبیر سیاسی برخوردار بود که به‌عنوان مثال در مورد نامه سفیر انگلیس بعد از حمله‌ی محمد شاه به هرات، ضمن حمایت از اقدام شاه قاجار، طرف دولت ایران و مصالح ملی را بگیرد.

سید محمدباقر شفتی را به دلیل عبادت و زهد بسیار ستوده‌اند و از سخاوت و دقت در قضاوت و دستگیری و حمایتش از فقرا یاد کرده‌اند هر چند منتقدانی نیز داشته است. وی در کنار تدریس، شاگردان زیادی تربیت کرده و به تالیف کتاب و رساله‏­‌های متعددی نیز همت گماشته که از جمله می‌­توان به الزهرة‌البارقه، القضاء و الشهادات، جوابات‌المسائل، مناسک حج (فارسی)، تحفة‌الابرار (فارسی)، رسالة فی اقامة‌الحدود فی عصرالغیبه و رسالة فی مشترکات‌الرجال اشاره کرد. شفتی در سال 1221 هجری قمری در حالی که دو هزار نفر او را همراهی می‌کردند، از راه دریا به سفر حج رفت. او در این سفر حدودی برای طواف و عرفات مشخص کرد که مورد تایید علمای سنی مکه نیز قرار گرفت. هم‌چنین باغ فدک را که در تملک محمد علی پاشا، والی مصر بود، گرفت و به سادات مدینه بازگرداند. سرانجام او در دوم ربیع‌الاول سال 1260 هجری قمری مصادف با دوم فروردین 1223 خورشیدی در اصفهان درگذشت و بنا به وصیت خود در مسجدی که خود ساخته بود دفن شد.

نقل است فتحعلی‌خان اعتمادالدوله، وزیر شاه سلطان حسین صفوی، زمینی خریده بود که در آن مسجدی بنا کند. اما با هجوم افغان‌ها این امر میسر نشد. تا این‌که در زمان فتحعلی‌شاه قاجار، سید محمدباقر شفتی طراحی و بنای این مسجد را در سال 1180 آغاز می­‌نماید که تا سال وفاتش ادامه داشت. چون عمر حجت‌الاسلام برای اتمام تزئینات کفایت نکرد، قسمتی از آن توسط فرزندش حاج سید اسدالله «سید ثانی» و قسمتی توسط نواده‌اش حاج سید محمد باقر ساخته شد. اما هنوز تزئینات قسمت‌هایی از آن هم‌چنان ناتمام مانده ‌است. ساخت این مسجد از این نظر حائز اهمیت است که تا پیش از آن، این تنها سلاطین و حکام بودند که از پس هزینه­‌های ساخت چنین مساجد عظیمی بر­می­‌آمدند. تقبل بنای چنین مسجدی از سوی سید شفتی، خود گواه ثروت و تمکن مالی سازنده‌ی آن است. تا­ جایی­‌که حتی پیشنهاد فتحعلی‌­شاه قاجار برای مشارکت در ثواب و هزینه­‌های ساخت مسجد را رد می‌­نماید. از دیگر ویژگی‌های مسجد می‌توان به وجود مقبره‌ی اختصاصی سید محمدباقر شفتی و فرزندانش در ضلع شمال‌ شرقی مسجد اشاره کرد که دارای ضریح فولادی طلاکوب است.

معماری مسجد سید

مسجد سید بنایی نیمه‌کاره است که در زمینی به مساحت 8075 مترمربع در محله‌ی بیدآباد اصفهان ساخته شده و دارای دو شبستان بزرگ، دو گنبد بزرگ و کوچک، صحن، رواق، دو چهلستون، سه ایوان و... به‌عنوان مسجد و بیش از 45 حجره در طبقه‌ی فوقانی به منظور سکونت طلاب است. دو درِ جنوب شرقی و جنوب غربی و دو درِ شمالی، ارتباط مسجد را با محله­‌های اطراف برقرار می‌­سازد. مسجد به صورت مستطیل شکل (85 در 98 متر) ساخته شده و از چهار جهت به بیرون راه دارد. سردرهای مسجد دارای کاشی‌کاری و کتیبه‌های مختلف است. سردر شمالی که ورودی اصلی مسجد است، دری بزرگ و بلند دارد که دو طرف آن سکوهایی با سنگ پارسی ساخته شده است که با تزئینات و کاشی‌کاری 7 رنگ، گل و بوته و کتیبه­‌هایی با خط ثلث از آیات قرآن تزئین گردیده است. سردر جنوبی مسجد هم با کاشی­‌های 7 رنگ و کتیبه­‌هایی به خط محمد باقر شیرازی؛ خوشنویس بزرگ عصر قاجار تزئین شده است.

صحن مسجد در اطراف با غرفه‌ها و حجره‌های دو طبقه و ایوان‌ها محدود شده و در میانه‌ی آن حوضی زیبا قرار دارد. نماهای ایوان‌ها و لچکی‌ها غرفه‌ها و رواق­‌ها با کاشی‌کاری­‌های خشتی دوره‌ی قاجار مزین شده و در ازاره‌ها نیز از پوشش سنگی استفاده شده‌ است. در ضلع جنوبی صحن، ایوان اصلی و در پشت طرفین آن گنبدخانه و شبستان‌های ستون‌دار قرار دارد. نمای داخلی و خارجی ایوان با کاشی‌کاری تزئین یافته که معرف ترکیب زیبایی از نقوش مختلف و کتیبه‌های خطی است. بر بالای ایوان جنوبی، برج ساعتی با تزئین کاشی ساخته شده‌ است. کف حیاط مسجد تا سال‌ها پیش خاکی بوده که بعدها به صورت سنگفرش درآمده است.

ظاهرا در ساخت تالار تدریس سید شفتی که به چهل­ستون معروف است از بنای چهل­ستون اصفهان الهام گرفته شده است. این بخش از 9 ستون ساخته شده که دارای ستون‌های چوبی، درها و پنجره‌های ارسی زیبایی است. آرامگاه سید متشکل از گنبدخانه و رواقی است که با تزئینات متنوع کاشی‌کاری، گچ‌بری، آینه­‌کاری و نقاشی به همراه کتیبه‌های متعدد تزئین شده ‌است. در سقف آن از مقرنس‌های زیبا با عناصر تخت بهره گرفته شده و ضریح فولادی نیز توسط محمد باقر ثانی برای جدش تهیه شده ‌است. در کاشی‌کاری‌های مسجد به خصوص در تزئینات گلدان­‌ها و منظره‌هایی که نمایش داده شده رنگ قرمز نقش عمده‌ای دارد. در جریان جنگ ایران و عراق قسمتی از کاشی­‌کاری‌های مسجد در اثر موج انفجار فرو ریخت که در حال حاضر بازسازی شده‌ است.

پیشنهاد برای دیدن مسجد سید

شهر اصفهان همواره به سبب وجود بناها و مساجد باشکوه عصر صفوی مورد ستایش و استقبال گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است. اما مسجد سید یکی از مساجد مهم عصر قاجار است که با وجود نیمه­‌کاره بودن کاشی­‌کاری‌­ها و تزئینات آن، به خوبی نشان‌دهنده‌ی هنر و معماری اسلامی این دوره است که در نزدیکی مسجد جامع قرار داشته و می‌­تواند مورد توجه علاقمندان قرار گیرد.

مسجد سید مسجد سید 2023-04-27 18:43:09+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 مسجد سید یکی از بزرگ­‌ترین و شنا­خته‌شده‌­ترین مساجد شهر اصفهان است که در قرن 13 هجری قمری، هم‌زمان با سلطنت فتحعلی­‌شاه و محمد شاه قاجار در محله‌ی بید­آباد این شهر ساخته ­شده است. مهری زاغی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10398 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com مسجد سید مسجد سید مسجد سید یکی از بزرگ­‌ترین و شنا­خته‌شده‌­ترین مساجد شهر اصفهان است که در قرن 13 هجری قمری، هم‌زمان با سلطنت فتحعلی­‌شاه و محمد شاه قاجار در محله‌ی بید­آباد این شهر ساخته ­شده است. استان اصفهان- اصفهان-محله بیدآباد-خیابان مسجد سید +98 استان اصفهان- اصفهان-محله بیدآباد-خیابان مسجد سید استان اصفهان- اصفهان-محله بیدآباد-خیابان مسجد سید IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل مسجد سید مسجد سید مسجد سید یکی از بزرگ­‌ترین و شنا­خته‌شده‌­ترین مساجد شهر اصفهان است که در قرن 13 هجری قمری، هم‌زمان با سلطنت فتحعلی­‌شاه و محمد شاه قاجار در محله‌ی بید­آباد این شهر ساخته ­شده است. استان اصفهان- اصفهان-محله بیدآباد-خیابان مسجد سید +98 استان اصفهان- اصفهان-محله بیدآباد-خیابان مسجد سید استان اصفهان- اصفهان-محله بیدآباد-خیابان مسجد سید IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل Adults Persian English.

مسجد سید

مسجد سید یکی از بزرگ­‌ترین و شنا­خته‌شده‌­ترین مساجد شهر اصفهان است که در قرن 13 هجری قمری، هم‌زمان با سلطنت فتحعلی­‌شاه و محمد شاه قاجار در محله‌ی بید­آباد این شهر ساخته ­شده است. استان اصفهان- اصفهان-محله بیدآباد-خیابان مسجد سید +98 استان اصفهان- اصفهان-محله بیدآباد-خیابان مسجد سید استان اصفهان- اصفهان-محله بیدآباد-خیابان مسجد سید IR unknown

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان     کارگاه صنایع دستی     غذا و خوردنی     محتوای فعلی     خدمات شهری     شما اینجا هستید     محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی     محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی     مرکز سلامت و زیبایی