نام‌های دیگر مکان

• تب تابر
• سنگ‌ نبشته
• نبشت خدایان
• دادمهان یا دادبهان
• تنبابر
• کتیبه‌های الوند
• جنگ‌ نامه
• گنج‌ نامه

موقعیت جغرافیایی کتیبه های گنجنامه

کتیبه‌های گنجنامه‌ی همدان در انتهای دره‌‌ی سرسبز عباس‌آباد و در ابتدای جاده‌‌ی همدان به تویسرکان روی یکی از صخره‌های الوند در کنار آبشار زیبای آن قرار دارند. آبشار گنج‌نامه نیز با 12 متر ارتفاع در مسیر صعود به ارتفاعات کوه الوند و در پنج کیلومتری جنوب غربی همدان در نزدیکی این کتیبه‌ها قرار دارد. 

سیر تاریخی و فرهنگی کتیبه های گنجنامه

از آن‌جا که این مسیر در عهد هخامنشیان یکی از شعبات اصلی راه باستانی شاهی بوده که از دامنه‌ی الوند، هگمتانه (پایتخت تابستانی هخامنشیان) را به بابل در مرکز میانرودان مرتبط می‌ساخت، از راه‌های پررفت‌وآمد و امن دوران باستان به شمار می‌رفت. به علاوه این راه به جهت ختم به بابل، راه مقدسی نیز محسوب می‌شد. به همین دلیل مکان مناسبی بود تا شاهان هخامنشی با ایجاد سنگ نگاشته، باورها و اندیشه‌های پاکشان و هم‌چنین بزرگی و عظمت نیاکان خود را به رهگذران گوشزد نمایند.

چون هگمتانه، پایتخت تابستانی هخامنشیان بوده و در مسیر جاده‌ی شاهی قرار داشته، داریوش اول هخامنشی پس از اتمام کار سنگ نقشه‌های بیستون، دستور نقر کتیبه کنونی گنج‌نامه را صادر کرده است.

پس از او فرزندش خشایار شاه نیز به پیروی از او کتیبه‌ای در سمت راست و کمی پایین تر از سنگ‌نبشته پدر، بر جای گذارده است.

هخامنشیان که پس از مادها بزرگ‌ترین امپراتوری مشرق زمین را تاسیس کردند، آب را که یکی از عناصر مقدس آیین زرتشت بود به‌شدت مورد تقدیس و احترام قرار می‌دادند.

در نزدیکی کتیبه‌های گنجنامه، چشم‌انداز زیبایی از آبشار گنج‌نامه و دره‌های سرسبز عباس‌آباد، تاریک دره و کیوارستان دیده می‌شود. این دره‌ی عصر هخامنشیان، شروع جاده‌ی هگمتانه به استخر، معروف به جاده‌ی شاهی بوده که هگمتانه را از طریق پیچ‌وخم‌های تاریک دره، گدوک (دره)، وردآورد علیا، شهرستانه، اشتران به تویسرکان، نهاوند، کرمانشاه، لرستان، تخت جمشید و فارس مرتبط می‌ساخته است.

این راه، هم چنین یکی از راه‌های ارتباطی همدان به غرب و جنوب کشور (و میانرودان) یا بین‌النهرین (عراق امروزی) بوده است.

در این مکان جهت آگاهی آیندگان دو دستور شاهی را نقل کرده‌اند. یکی سنگ‌نبشته‌ی داریوش کبیر (521-486 قبل از میلاد) در سمت چپ و دیگری کتیبه‌ی خشایارشاه (486-465 قبل از میلاد) که در سمت راست آن و کمی پایین‌تر از کتیبه‌ی نخست قرار دارد. هر کدام از کتیبه‌های مذکور به سه زبان پارسی باستان، ایلامی و بابلی در بیست سطر و از چپ به راست و به خط میخی کنده‌شده‌اند. بلندی حروف میخی بین 6 تا 7 سانتیمتر است. متن کتیبه‌ها شبیه یکدیگر هستند. جز آن‌که در یکی نام داریوش و در دیگری نام خشایارشاه آمده است و هر دو متضمن ستایش اهورامزدا و معرفی اصل و نسب شاهان است.

موقعیت این صخره به گونه‌ای است که روی کتیبه‌ها به سمت شرق قرار دارد. فرورفتگی‌ها به شکل مستطیل‌هایی با طول 9/2 متر و عرض 9/1 متر و با عمق 30 سانتی‌متر ایجاد شده‌اند.

در سمت چپ هر دو لوح در سطحی به پهنای 115 سانتیمتر متن به زبان پارسی نوشته‌شده است. متن بابلی در هر دو لوح در وسط قرار گرفته و پهنای آن کمتر از متن پارسی است. متن ایلامی نیز در سمت راست هر دو لوح حکاکی شده و پهنای آن از همه کمتر است.

در اطراف این دو کتیبه، سوراخ‌های منظمی روی سنگ‌ها وجود دارد که نشان می‌دهد در گذشته، درها و پوشش‌هایی فلزی برای حفاظت از آن‌ها در برابر باد و باران و آفتاب وجود داشته است.

متن کتیبه‌‌ی داریوش عبارت است از:

خدای بزرگ است اهورامزدا که این زمین را آفرید که آن آسمان را آفرید که مردم را آفرید که شادی را برای مردم آفرید که داریوش را شاه کرد، شاهی از (میان) بسیاری، فرمانروایی از (میان) بسیاری. منم داریوش، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه سرزمین‌هایی که نژادهای گوناگون دارند، شاه سرزمین دور و دراز، پسر ویشتاسب هخامنشی.
 

متن کتیبه‌‌ی خشایارشاه عبارت است از:

خدای بزرگ است اهورامزدا که بزرگ‌ترین خدایان است که این زمین را آفرید که آن آسمان را آفرید که مردم را آفرید که برای مردم شادی آفرید که خشایارشاه را شاه کرد، یگانه از میان شاهان بسیار، یگانه فرمانروا از میان فرمانروایان بی‌شمار. من خشایارشاه، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورهای دارای ملل بسیار، شاه این سرزمین بزرگ دوردست پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی.

پیشنهاد برای دیدن کتیبه های گنجنامه

در میان صخره‌های اطراف دشت میشان، آبشارهای فصلی بسیار زیبایی جریان دارند. از نزدیکی آبشار گنج‌نامه، جاده‌ای جدا می‌شود که با گذشتن از پیچ‌و‌خم‌های دامنه‌ی کوه الوند و دشت‌های مرتفع بسیار زیبا به شهر تویسرکان؛ مرکز گردوی ایران می‌رسد.

تله‌کابین گنج‌نامه در مجاورت کتیبه‌های گنجنامه و آبشار زیبای گنج‌نامه واقع‌شده است. طول خط این تله‌کابین 1680 متر و اختلاف ارتفاع آن 800 متر، دارای 17 پایه و 50 عدد اتاقک در فاز نخست است. این تله‌کابین به سمت منطقه‌‌ی میدان میشان، یکی از ارتفاعات سرسبز کوه الوند امتداد دارد.

امکانات خاص هیجان‌انگیز ورزشی نظیر سکوی پرش بانجی جامپینگ، کابل پرواز تیرول، دیواره‌ی سنگ‌نوردی، پیست تریال، تعادل هوایی (رنجر)، سالن بولینگ، پیست اسکی، پیست سورتمه‌سواری و... به همراه امکانات و خدمات ویژه‌‌ی تفریحی شامل خط تله‌کابین، کافی‌شاپ و رستوران‌های متنوع، شهربازی سرپوشیده، باغ گیاهان و پارکینگ‌های روباز و سرپوشیده قابلیت حضور گردشگران را به بهترین شکل فراهم کرده است.

در نزدیکی آبشار سوییت‌های اقامتی مربوط به دهکده‌‌ی توریستی و ویلاهای کوهستانی جهت اقامت نیز وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. علاوه بر این می‌توانید در هتل‌ها و مهمانسراهایی که در شهرهای اطراف هستند، اقامت داشته باشید. با یلدامدتور بمانید.