موقعیت جغرافیایی خانه مشروطه تبریز

خانه مشروطه در یکی از محله‌های قدیمی شهر تبریز به نام راسته‌کوچه و در غرب بازار تبریز و رو به روی مسجد جامع قرار گرفته‌است.

سیر تاریخی و فرهنگی

خانه مشروطه که معروف ‌ترین و پرافتخارترین خانه تاریخی شهر تبریز است در اوج انقلاب مشروطه محل تصمیم ‌گیری ‌های سرنوشت ساز سران مشروطه بوده است. مالک نخستین آن حاج مهدی کوزه کنانی معروف به ابوالمله، تاجر معروف و خوشنام و از دوست داران آزادی بود. این خانه بعد از به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه قاجار در سال 1287 هجری خورشیدی محل تجمع برجسته‌ترین چهره‌های مشروطه در آذربایجان شد که از جمله آن ها می‌توان به ستارخان، باقرخان، ثقه‌الاسلام تبریزی، حاجی میرزا آقافرشی و البته خود حاج مهدی کوزه‌کنانی بوده و در جنگ های 11 ماهه تبریز علیه نیروهای دولتی ستاد فرماندهی و محل تشکیل جلسات مجاهدین مشروطه به شمار می رفت. تصمیم مهم و انقلابی پائین آوردن پرچم های سفید تسلیم در مقابل قوای محمدعلی شاه قاجار در همین خانه گرفته شده است. پس از جنگ جهانی دوم و اشغال آذربایجان توسط شوروی (در سال‌های 1324 و 1325) نیز به محلی برای اجلاس سران فرقه دموکرات آذربایجان تبدیل شد. موزه مشروطه نیز در سال 1375 و در پی تغییرات در تالار و اتاق‌ها و به نمایش در آمدن اسنادی از انقلاب مشروطه تاسیس شد.

معماری خانه مشروطه تبریز

این بنای زیبا در حدود 1300 مترمربع مساحت دارد و در سال 1247 و در دو طبقه از سنگ و آجر و خشت ساخته شده است و حاصل ذوق هنرمندانه معمار تبریزی بنام حاج ولی معمار است که سال ها در روسیه ساکن بود و پس از بازگشت به تبریز آن را بنا نهاده است. ویژگی های خاص معماری دوره قاجار، تزیینات چشمگیر، به کارگیری نورگیر زیبا و چشم انداز موسوم به کلاه فرنگی با ستون ها و سرستون های گچبری شده، پنجره های ارسی، درهای منبت کاری شده در اتاق اصلی موسوم به طنبی و غلام گردش دور راه پله، هر کدام به نوعی ذوق و هنر ایرانی را به نمایش گذاشته و آن را به یک نمونه منحصر به فرد تبدیل کرده است.

در طبقه‌ اول این عمارت 6 اتاق وجود دارد و در طبقه‌ دوم یک سالن بزرگ با ابعاد 9 در 6 متر و 6 اتاق در سرسرا (محوطه‌ای در داخل عمارت که چند اتاق یا راهرو به آن راه دارند) وجود دارد. یکی از قشنگ‌ترین قسمت‌های خانه، سرسرا و اتاق رو به حیاط است که در طبقه‌ دوم قرار دارد و در و پنجره‌های مشبک آن با شیشه‌های رنگی مزین شده‌اند. نورگیر سرسرا هم بر روی 4 ستون با سرستون‌های گچبری قرار دارد و درون آن با آیینه و شیشه‌های رنگی تزیین شده است. اقدامات مرمتی آن نیز پس از تملک به مرحله اجرا درآمده و سعی شده است به الگوهای معماری تاریخی توجه کافی شود.

از سال 1375 هجری خورشیدی پس از مرمت و تجهیز تالار اصلی و اتاق های گوشواره با به نمایش گذاشتن اسناد و مدارکی از دوران پرفراز و نشیب انقلاب مشروطه به عنوان موزه آغاز به کار کرده است از مهمترین چیزهای به نمایش در آمده در این موزه از فرش مشروطه، اسلحه کمری ستارخان، وسایل شخصی سران مشروطه، دستگاه چاپ ژلاتینی برای تکثیر شب‌نامه‌های دوره مشروطه و دیگر اسناد و مدارک اهدایی مرتبط با انقلاب نام برد. مجسمه‌های موجود در آن نیز شامل  تندیس حسین خان باغبان، حاج علی دواچی، حاج علی ختایی، هوارد باسکرویل، کربلایی علی موسیو، شیخ علی‌اصغر لیلاوایی، علی‌اکبر دهخدا، زینب پاشا (تنها بانوی حاضر در صفوف مشروطه‌خواهان) است. مجسمه های سردار ملی و سالار ملی این موزه اثر هنرمند تبریزی استاد احد حسینی هستند.

ارزش های خاص خانه مشروطه تبریز

خانه مشروطه در اوج انقلاب مشروطه محل تصمیم‌گیری‌های سرنوشت ساز سران مشروطه بوده است. این مکان مرکز فرماندهی مجاهدان در طی محاصره 11 ماهه تبریز و نیز مرکز تصمیم‌گیری برای پایین‌آوردن پرچم‌های تسلیم در برابر شاه قاجار بوده‌است. با دیدار از این خانه تاریخی و زیبا و اکنون به موزه تغییر کاربری داده می توانید تاریخچه مشروطه ایران و دلاوری های تبریزهای در به ثمر رسیدن آن را می توانید در یک نگاه ببینید. چرا که خانه مشروطه مرکز فعالیت ها و جلسات مشروطه خواهان به رهبری ستارخان و باقرخان بود.

امکانات تفریحی و رفاهی اطراف خانه مشروطه تبریز

پارکینگ مشروطه در نزدیکی همین مکان می باشد. با توجه به قرار گیری این عمارت در داخل شهر دسترسی به امکانات رفاهی همچون رستوران و هتل و... به راحتی امکان پذیر است.

پیشنهاد برای دیدن خانه مشروطه تبریز

بازار سرپوشیده تبریز، مسجد جامع تبریز، مسجد مقبره تبریز معروف به مسجد شاه نیز در نزدیکی این عمارت قرار دارد که دیدار از آنان نیز خالی از لطف نیست.