نام های دیگر مکان

• قلعه کنگله لی

موقعیت جغرافیایی قلعه کنگلو

قلعه کنگلو یکی از دور افتاده‌ترین و آبادترین قلعه‌های سواد کوه بوده که در 20 کیلومتری جنوب شرقی دوآب، شرق شهر پل سفید و در اراضی دهستان راستوپی و خطیرکوه، در مجاورت روستای کنگلو قرار دارد. این قلعه با استتار طبیعی بالای دره باستانی آرم و در شکاف بخشی از رشته‌کوه‌های البرز در سوادکوه جای گرفته و همین یکی از دلایلی بوده که از دستبرد و تجاوز بیگانگان و غارتگران در امان مانده است.

سیر تاریخی و فرهنگی قلعه کنگلو

با توجه به وضعیت معمارى و شناسایی سفال ها، احتمال می رود که این قلعه در دوره ساسانیان یا اوایل عهد اسلامى، به تقلید از شیوه معماری دوره ساسانى بنا شده باشد. عناصر معماری کشف شده از این قلعه شامل دیوارهای جدا کننده، طاق و قوس پنجره، طاقچه و ورودی‌ها، با چسباندن شماره‌های لوکس و شناسه‌های عمق و لایه مستند‌سازی و سپس اطلاعات و شناسنامه هر یک از عناصر پس از برداشت‌های فنی، مرقوم شده در کنگلو نشانه‌هایی مانند اشیایی با علایم میتراییسمی یافت شده که نشان می‌ دهد این مکان نیایشگاه مهر (میترا) نیز بوده‌ است. این قلعه جزو آثار فاخر و بی‌نظیر ایران محسوب می‌شود اما متاسفانه به دلیل بی‌توجهی و کوتاهی در نگهداری و مرمت، این آثار در معرض تهدید و تخریب قرار دارد.

معماری قلعه کنگلو

محوطه باستانی کنگلو شامل قلعه، منطقه مسکونی و گورستان باستانی است. قلعه با مساحتی حدود 3000 متر بر فراز تپه ای مخروطی و منفرد به صورت شمالی جنوبی بنا شده است. ارتفاع این تپه در سمت شمال نسبت به دامنه خود با شیب 40 درجه حدود 100 متر و از جنوب با شیب 90 درجه و گاهی با شیب منفی منتهی به دره ای می شود که عمق آن حدود 350 متر است. از ضلع جنوبی قلعه به سبب اشرافی که بر کیلومترها چشم انداز خود دارد می توان منطقه را کنترل کرد. این دره راه صعب العبوری به شهمیرزاد و سمنان دارد. آن سوی دره، کوه قدمگاه با ارتفاعی حدود 1000 متر قد برافراشته که به صورت دیواره ای طبیعی، منطقه را در بر گرفته است و حراست می کرد. دو سوی دیگر قلعه هم با شیب تند به دامنه های خود منتهی می شود که همین دسترسی مشکل آن را در برابر هجوم دشمنان مسون داشته است.

نمای خارجی قلعه را یک باروی عظیم سنگی تشکیل می‌دهد که در قسمت میانی و طرفین آن، برج‌های دیده‌بانی ای تعبیه شده‌ است، فضای داخلی این قلعه با توجه به بقایای آن، مدور و در دو طبقه ساخته شده‌ بود که قسمت عمده آن از بین رفته و در حال ویرانی است. در ملات پوشش بنا و سنگ چین ها از خرده سنگ های املاح دار به رنگ قرمز و سنگ هایی که اکسید آهن دارند همراه با گچ استفاده شده است که به همین دلیل رنگ قلعه به قرمز آجری نزدیک است. کل بنا ازملات گچ و لاشه سنگ های ابعاد نیافته و الوار و تیر های چوبی بنا شده است. نمای ارگ به سمت شمال و راه ورود به آن هم در همین سمت واقع شده است. از این قلعه دو بارو بر جای مانده است. از دیوار شمالی جنوبی قلعه چیزی باقی نمانده است. اما در سمت شرق دیواری به طول 2/30 متر و به ارتفاع 60 سانتی متر و قطر یک متر از تطاول زمان مسون مانده است. ضلع جنوبی هم به سبب ختم شدن به دره نیازی به دیوار نداشته.

بنای ارگ از سمت شمال، ورودی در پایین و دو پنجره بر روی هم در سطوح بالاتر دارد که کلا ساختمانی دو طبقه را تجسم می کند. قطر برج های قلعه در پایین 5 متر و در بالا 4 متر و ارتفاع آن ها در حال حاضر 6 متر است. طول دیواره های دو طرف ورودی ارگ منتهی به برج ها هر یک 19 متر و ارتفاع آن هم سطح برج ها یعنی 6 متر و قطر 1/40 متر است. چون دیواره های طرف ارگ و برج ها در شیب ملایم تپه احداث گردیده اند، حالت افتاده آن ها در دو سو، منظره بدیعی را پدید آورده است. در سطح قلعه هیچ اثری از احداث حوض یا آب انبار و نیز بازمانده ای از تنبوشه گذاری دیده نمی شود . فقط قسمتی از بدنه ظرف خمره ای در این مکان یافته شد که احیانا نمونه ای از ظروف نگهداری آب می باشد.

ارزش های خاص قلعه کنگلو

قلعه کنگلو یکی از دور افتاده‌ترین و آبادترین قلعه‌های سوادکوه است. این قلعه‌ یک هسته مرکزی و دو بارو دارد و شکل یک عقاب را در ذهن همگان تداعی می‌کند. سایه بال‌هایش مانند بازوهایی است که می‌خواهد همه‌چیز را در حمایت خود بگیرد و مانعی باشد برای جلوگیری از رانش هسته مرکزی دژ.

امکانات تفریحی و رفاهی اطراف قلعه کنگلو

به دلیل بکر بودن این منطقه امکانات رفاهی و تفریحی مناسبی وجود ندارد که همین امر بر جذابیت این محل برای طبیعت دوستان افزوده است.

پیشنهاد برای دیدن قلعه کنگلو

اگر در زمستان می خواهید به قلعه کنگلو بروید حتما زنجیر چرخ و در تابستان کرم ضد آفتاب و کفش مناسب کوه نیز به همراه داشته باشید. برای رسیدن به قلعه کنگلو حدود 40 دقیقه پیاده روی در کوه نیاز است که توانایی جسمی معمولی ای نیاز دارد. لوازم کمپینگ آب و مواد غذایی را فراموش نکنید تا با گذراندن شبی در دل طبیعت بکر و زیبای این قلعه خاطره ای زیبا برای خود بسازید.