نام‌های دیگر مکان

• مسجد جمعه

موقعیت جغرافیایی مسجد جامع زواره

مسجد جامع زواره، که در اصطلاح محلی به مسجد جمعه معروف است در 15 کیلومتری شمال شرقی اردستان استان اصفهان و در شهر زواره، در کوچه‌ پامنار (مسجد جامع) قرار دارد. شهر تاریخی زواره در 120 کیلومتری شمال شرقی اصفهان و در دل کویر زیبا واقع شده است.

سیر تاریخی و فرهنگی مسجد جامع زواره

مسجد جامع، علاوه بر این‌که آیین‌های عبادی به ویژه نماز جمعه در آن برگزار می‌شود، جایگاهی برای گردهمایی‌های سیاسی اجتماعی و آموزشی است. تقریبا در تمام شهرهای ایران، مسجدی با نام مسجد جامع وجود دارد. تعداد زیادی از این مساجد جامع از نظر تاریخی نیز بسیار ارزشمند هستند. مسجد جامع زواره، مسجد جامع اردستان، مسجد جامع اصفهان یا همان مسجد عتیق، مسجد جامع کبیر یزد، مسجد جامع ابرکوه استان یزد، مسجد جامع خورموج استان بوشهر، مسجد جامع بروجرد استان لرستان و... نمونه‌ای از این مساجد باشکوه است.

مسجد جامع زواره یکی از بناهای شاخص شهر زواره است و از آن به‌عنوان نخستین مسجد جامع چهار ایوانی تاریخ جهان اسلام یاد می‌کنند. الگوبرداری مسجد جامع زواره از مدرسه‌ی علمیه‌ی خارگرد خراسان است. گویا ساختمان این مسجد در زمان سلطنت سلجوقیان و در سال 530 هجری قمری به دست محمود اصفهانی معروف به غازی و به دستور علی ابن احمد رئیس زواره‌ای بنا نهاده شده و محراب زیبای آن نیز در سال 551 هجری قمری ساخته‌شده است.

البته در مورد بانیان و تاریخ ساخت این مسجد نظرهای مختلفی وجود دارد. برای مثال استاد محمد کریم پیرنیا معتقد است که بانی این مسجد محمد ابن ابراهیم زواره‌­ای در قرن اول و یا دوم هجری قمری بوده است. برخی مجیرالدوله آل بویه یا عمر بن عبدالعزیز آل ابی‌دلف‌ را به‌عنوان بانیان اولیه‌ی این مسجد در قرن سوم هجری قمری عنوان می‌کنند. از سوی دیگر، برخی فردی به نام ابوطاهر حسین بن غالی بن احمد را بانی ساخت مسجد می‌دانند. با مقایسه‌ای که بین مسجد جامع اردستان و مسجد جامع زواره (تقریبا در یک زمان ساخته‌شده‌اند و بسیار به هم شبیه هستند) انجام گرفت، وجود کلمه‌ی احمد بعد از امرببنا بر روی کتیبه‌ی مسجد این گمان را ایجاد می‌کند که بانی مسجد جامع زواره در قرن ششم هجری قمری این شخص باشد. از آن‌جایی که بخش‌های زیادی از کتیبه‌ی موجود در مورد سال ساخت مسجد از بین رفته و خواندن کامل آن ممکن نیست. برخی به خاطر همین موضوع اعتقاد دارند که برخلاف آن‌چه آندره گدار عنوان کرده، تاریخ ساخت مسجد سال 564 هجری قمری است.

محمدرضا صدوقی محقق و کارشناس آثار تاریخی معتقد است: معمار مسجد جامع زواره سبک چهار ایوانی (چهار رکنی) را برای اولین بار در مسجد جامع زواره، سپس در مسجد جامع اردستان و مسجد جامع اصفهان اجرا کرده است. تا قبل از این‌که مسجد جامع زواره ساخته شود سبک معماری مساجد در ایران مساجد شبستانی بوده، مانند مسجدالنبی با الگوی اسلامی! در دوره سلطنت سلجوقیان با ساخت مسجد جامع زواره، برای نخستین بار ساخت مساجد ایرانی رونمایی می‌شود!

البته استاد پیرنیا معتقد است مسجد جامع زواره، کهن‌ترین مسجدی نیست که از آغاز به گونه‌ی چهار ایوانی بناشده باشد، دلیل ایشان سردابه‌ای است کهن که در زیر راسته‌ی درآیگاه آن است و بسیار شباهت به سردابه‌ی مسجد سرِ کوچه‌ی محمدیه‌ی نایین استان اصفهان دارد. بنابراین این احتمال وجود دارد که مسجد جامع زواره از ابتدا شبستانی بوده و در قرن‌های بعد چهار ایوانی شده است. هم‌چنین برخی از محققان معتقدند، مسجد فعلی در قرن ششم هجری قمری، مستقلا و یا بر روی بقایای مسجدی شبستانی، احداث و بخش‌هایی از آن به گچ‌بری و آجرکاری مزین شده است. 

به‌هر حال تاریخ ساخت، بانی و... مسجد جامع زواره هر داستانی داشته باشد چیزی از شکوه و ارزش آن نمی‌کاهد. مسجد جامع زواره با شماره‌‌ی ثبت 283 در 12 اسفند سال 1315، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

ناگفته نماند مسئولان میراث فرهنگی پرونده‌ی این مسجد تاریخی ارزشمند را برای ثبت جهانی به سازمان یونسکو ارسال کرده‌اند که باید پیگیری‌های لازم در این زمینه با جدیت بیش‌تری صورت گیرد.

معماری مسجد جامع زواره

پلان مسجد جامع زواره مستطیلی شکل است و نقشه‌ی چهار ایوانی دارد. از بخش‌های مختلف این مسجد می‌توان صحن چهارگوش، ایوان‌های چهارگانه، سردر، مناره، گنبدخانه‌ی باشکوه، دو شبستان، رواق و محراب گچ‌بری‌ها و کتیبه‌های زیبا نام برد.

این مسجد، زیر بنایی به مساحت 1200 مترمربع دارد و در ساخت آن از مصالحی چون خاک، آجر، گچ و چوب، با بهره‌گیری از اصول و فنون علوم ریاضی اسلامی استفاده‌شده است.

گنبد مسجد جامع زواره دو پوش است که از داخل 13 و از بیرون 14 متر ارتفاع دارد و با ایوان جنوبی که بزرگ‌ترین ایوان مسجد به شمار می‌رود، ارتباط دارد. جالب است بدانید گنبد این مسجد ضد زلزله است و کاربری پوشش سرمایشی و گرمایشی دارد. گنبد مسجد جامع زواره بر روی یک مربع‌مانندی بناشده که به 8 گوشواره، 16 نیم‌لوزی، 32 نیم‌دایره و 64 نیم‌لوزی تبدیل و عمامه‌ی گنبد زده و گنبد بناشده است. این نوع سبک معماری 2500 سال قدمت دارد.

مسجد جامع زواره دارای سه محراب نفیس و ارزشمند است که مهم‌ترین آن همان محرابی است که زیر گنبد قرار گرفته است.

کتیبه‌هایی که به تاریخ ساختمان این مسجد اشاره دارد، برخلاف معمول در قسمت بالای نما و رو به صحن قرار دارد. این کتیبه‌ها با آجر تراشیده ساخته‌شده و بر روی آن با خط کوفی بسیار ساده نوشته‌شده است.

این کتیبه‌ها با کتیبه‌های متعلق به قرن‌های پنجم و ششم که در بسیاری از بناهای اصفهان و اطراف آن دیده می‌شود دارای شباهت کامل است. بعد از بسم‌الله، آیه‌ 18 از سوره‌‌ی توبه بر روی آن وجود دارد. سپس متنی بر روی آن دیده می‌شود که متاسفانه قطعات ناقصی از آن برجای‌مانده است. متن باقی‌مانده از این کتیبه به این صورت است: امر ببناء... الفقیر تا رحمه الله... احمد... ثلثین و خمس مائه.

کتیبه‌ای گچی نیز در قسمت گردن گنبد شبستان محراب به چشم می‌خورد که حروف آن به خط کوفی در میان تزییناتی از گل‌ها و برگ‌ها نوشته شده است. از آثار باقی‌مانده در این کتیبه، این‌گونه برمی‌آید که آیات 187 و 188 از سوره‌‌‌ی مبارکه آل‌عمران نوشته‌شده است و بعد از آن متن تاریخی آمده که ظاهرا حاوی تاریخ احداث گنبد بوده است. اما دقیق نمی‌توان فهمید چه چیزی روی آن نوشته‌شده است. در محراب نیز کتیبه‌هایی به خطوط کوفی و نسخ وجود دارد. بر روی این کتیبه‌ها آیاتی از قرآن نگاشته‌اند.

در جوار سر درگاه غربی مسجد جامع زواره برجی استوانه‌ای شکل که جدارش را آجر تشکیل داده تعبیه‌شده که به درون مسجد راه دارد و بر فراز آن اتاقکی چوبی نصب‌شده که موذن در آن قرار می‌گیرد.

مسجد دو ورودی شرقی و غربی با حالت طاق‌نما دارد که به صحن اصلی وارد می‌شود. سردر ضلع غربی مسجد توسط استاد رضا نساجی معمار و استادکار زواره‌ای در سال 1392 خورشیدی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.

مناره‌ی مسجد جامع زواره خارج از بنای اصلی و در ضلع غربی مسجد قرار دارد. از طریق یک پلکان مارپیچ داخل مسجد به مناره ارتباط پیدا می­‌کند. این مناره حدود 11 متر ارتفاع و حدود 4/5 متر قطر دارد. ارتفاع این مناره در گذشته بیش‌تر بوده است.

پیشنهاد برای دیدن مسجد جامع زواره

بازدید از این بنای باشکوه تاریخی رایگان است و شما بدون پرداخت هزینه‌ای می‌توانید از آن دیدن کنید. نمازهای جماعت پنج‌گانه هنوز هم در این مکان ملکوتی برگزار می‌شود. حتما در هنگام بازدید از مسجد جامع زواره، سکوت و احترام لازم را رعایت نمایید.

قلعه‌ی سنگ بست، کویر دق سرخ، بازار تاریخی زواره، مسجد پامنار و... از مکان‌های دیدنی شهر زواره است. علاوه بر این‌ها قدم زدن در بافت تاریخی شهر زواره حال و هوای خوشی را برایتان رقم خواهد زد.

مسجد جامع زواره مسجد جامع زواره 2023-02-15 14:22:41+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 مسجد جامع زواره، که در اصطلاح محلی به مسجد جمعه معروف است در 15 کیلومتری شمال شرقی اردستان استان اصفهان و در شهر زواره، در کوچه‌ پامنار (مسجد جامع) قرار دارد. شهر تاریخی زواره در 120 کیلومتری شمال شرقی اصفهان و در دل کویر زیبا واقع شده است. ساره پزشک Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10391 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com مسجد جامع زواره مسجد جامع زواره مسجد جامع زواره، که در اصطلاح محلی به مسجد جمعه معروف است در 15 کیلومتری شمال شرقی اردستان استان اصفهان و در شهر زواره، در کوچه‌ پامنار (مسجد جامع) قرار دارد. شهر تاریخی زواره در 120 کیلومتری شمال شرقی اصفهان و در دل کویر زیبا واقع شده است. استان اصفهان- اردستان- زواره- کوچه پامنار (مسد جامع) +98 استان اصفهان- اردستان- زواره- کوچه پامنار (مسد جامع) استان اصفهان- اردستان- زواره- کوچه پامنار (مسد جامع) IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل مسجد جامع زواره مسجد جامع زواره مسجد جامع زواره، که در اصطلاح محلی به مسجد جمعه معروف است در 15 کیلومتری شمال شرقی اردستان استان اصفهان و در شهر زواره، در کوچه‌ پامنار (مسجد جامع) قرار دارد. شهر تاریخی زواره در 120 کیلومتری شمال شرقی اصفهان و در دل کویر زیبا واقع شده است. استان اصفهان- اردستان- زواره- کوچه پامنار (مسد جامع) +98 استان اصفهان- اردستان- زواره- کوچه پامنار (مسد جامع) استان اصفهان- اردستان- زواره- کوچه پامنار (مسد جامع) IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل Adults Persian English.

مسجد جامع زواره

مسجد جامع زواره، که در اصطلاح محلی به مسجد جمعه معروف است در 15 کیلومتری شمال شرقی اردستان استان اصفهان و در شهر زواره، در کوچه‌ پامنار (مسجد جامع) قرار دارد. شهر تاریخی زواره در 120 کیلومتری شمال شرقی اصفهان و در دل کویر زیبا واقع شده است. استان اصفهان- اردستان- زواره- کوچه پامنار (مسد جامع) +98 استان اصفهان- اردستان- زواره- کوچه پامنار (مسد جامع) استان اصفهان- اردستان- زواره- کوچه پامنار (مسد جامع) IR unknown

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان     کارگاه صنایع دستی     غذا و خوردنی     محتوای فعلی     خدمات شهری     شما اینجا هستید     محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی     محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی     مرکز سلامت و زیبایی