نام های دیگر مکان

• تالاب خوردورق
• تالاب دورقالفرس
• تالاب هور الدورق
• تالاب هور الفلاحیه 
• تالاب خورموسی
• تالاب خورالامیه 

موقعیت جغرافیایی تالاب شادگان

تالاب بین‌المللی شادگان یکی از تالب‌های بزرگ ایران است. این تالاب در جنوب غربی ایران در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان واقع شده‌است. 

تالاب شادگان با مساحت 537700 هكتار، يک سيستم زيست محيطی وسيع است که از تالاب های شيرين و شور، به علاوه خليج جزر و تالاب مدی خور موسی و جزاير آن  تشکیل شده است. این تالاب باز مانده ای از یک تالاب بزرگتر است که بخشی از مجموعه تالاب های گسترده و به هم پیوسته بین النهرین در گذشته های دور بوده و تا هورالعظیم در مرز عراق ادامه داشته است. تالاب در پايين دست حوضه رودخانه جراحی بين شهرهای شادگان، آبادان و ماهشهر در استان خوزستان قرار داشته و در سمت پایين دست، به خليج فارس مي پيوندد.

تالاب شادگان بزرگترين تالاب ايران است كه در سال 1975 (1354) به ثبت جهانی یونسکو رسيده و به عنوان يک تالاب مهم بين المللی شناخته می شود. این تالاب از تنوع زيستی غنی ای برخوردار می باشد. تالاب شادگان یکی از هجده تالاب بین‌المللی ثبت‌ شده در فهرست یونسکو است. در مطالعات سال 1381 در حدود 17 جامعه اصلی گياهی متشكل از 110 گونه گياهی در محدوده تالاب (شامل جزاير خور موسی)  شناسايی شده اند. همچنين اين تالاب به دليل تنوع جانوری اش از نظر بين المللی بسيار معروف و با اهميت است و تا كنون حدود 311 گونه جانوری در حاشيه اين تالاب شناسایی شده است. از ويژگي های مهم و بی نظير تالاب شادگان می توان به مقياس بزرگ، طبيعی بودن، تنوع زيستگاهی و نقشی كه در تامين معاش ساكنين محلی ايفا می نمايد اشاره نمود.

بخش شمالي تالاب شادگان دارای آب شيرين فصلی است و در بخش ميانی آب لب شور وجود دارد. آب لب شور آبی است که میزان نمک در آن از آب شیرین بیشتر و از آب دریا کمتر باشد. بخش جنوبی تالاب به علت مجاورت با خورهای خليج فارس دارای آب شور است. خور به شاخه‌ای از دریا گفته می‌شود که به صورت یک محدوده نیمه بسته از آب به خشکی داخل شده باشد در حقیقت یک خلیج کوچک را تشکیل می دهد.

سه شهر بزرگ شادگان، آبادان و ماهشهر در حاشيه اين تالاب قرار گرفته و تعدادی روستا نيز در مجاورت آن قرار دارند و دو روستا نيز در داخل اين تالاب قرار گرفته اند. دو روستا دقیقا در میان آب های تالاب قرار گرفته اند و به ونیز های ایران شهرت دارند. رفت و آمد در میان آن ها تنها با قایق میسر است و جلوه زندگی روستایی در آن ها بسیار جذاب و تماشایی است. این روستاها صراخیه و رگبه نام دارند و کاملا مشابه یکدیگرند. در این روستاها خانه هایی از خشت های بزرگ و کوچک که با دستان صاحبانشان ساخته شده اند به چشم می خورند و سادگی و صفای خود را در معرض نمایش می گذارند. 

جمعيت شهر شادگان و روستاهای اطراف در طول تاريخ برای تامين معاش وابسته به تالاب هستند. بخش عمده جمعيت اين شهرها و روستاها که عرب هستند، وابستگی شدید اقتصادی به‌ تالاب‌ دارند. آن ها به كشت محصولات كشاورزی و خرما و دامداری به ویژه نگهداری از گاومیش مشغولند و آب تالاب نقش مهمی را در تامین درآمد آن ها ایفا می کند. از مهمترين تهديدات اين تالاب می توان به جريانات ورودی زهكش ها، آلودگی آب، كاهش جريان های سيلابی، تغييرات اقليمي و خشكسالی طولانی مدت، معرفی گونه های غيربومی، نشت مواد نفتی از لوله ها و اختلال و ايجاد مزاحمت برای حيات وحش اشاره نمود.

تالاب شادگان در معرض خطر جدی زیست محیطی قرار دارد و شناخت آن می تواند در حفظ زیبایی های آن موثر باشد. در عین حال با اطلاع رسانی درباره زیبایی ها و ارزش های این مناطق می توان توجهات بیشتری را به این جاذبه ها جلب کرد و از نابودی و خطرات آن ها جلوگیری کرد.

به گواه افرادی که در محیط پیرامون تالاب شادگان حضور یافته اند، این تالاب آن قدر زیبا و پر جذبه است که بيش از دو بار افراد را به سمت خود می کشاند و به عبارتی ارزش و لذت بیش از یک بار دیدن را دارد. وجود دسته های بزرگ پرندگان‌ بومی و مهاجر، مناظر سبز و شاداب‌ تالابی و جاذبه های اکوتوریستی می توانند این تالاب را به یک مقصد پرطرفدار گردشگری تبدیل کنند و منافع اقتصادی را نصیب مردمان منطقه سازد. همچنین این تالاب می تواند به‌ عنوان‌ یک کانون‌ پژوهش‌ و تحقیق‌، تعداد زیادی از دانشجویان و محققان را به سوی خود جلب کند.

سیر تاریخی و فرهنگی تالاب شادگان

سه تالاب شادگان، خور موسی و خورالامیه در منطقه وجود داشت، اما در همایش تالاب‌ های جهان در رامسر در سال 1353 تصمیم بر این شد که این سه تالاب با یکدیگر ادغام شده و با عنوان تالاب شادگان شناخته شوند. همچنین در سال 1353 تالاب شادگان به شماره 21R006 در فهرست تالاب‌ های بین‌ المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید.

این تالاب منحصر به‌ فرد  از سال 1372 وارد فهرست قرمز تالاب‌ های بین‌ المللی (لیست مونترو) شود و اهمیت حفظ آن مشخص شد. سدسازی و رعایت نشدن نیاز آبی تالاب، تخلیه پساب‌ های آلوده‌ از سوی مزارع نیشکر، پرورش ماهی و فولاد خوزستان، عبور لوله‌ های نفتی، فعالیت 30 واحد پتروشیمی و تخلیه زباله‌ های شهری و... از جمله دلایلی هستند که باعث این مساله شدند.

از طرفی مساحت این تالاب در کنوانسیون رامسر 400 هزار هکتار می باشد اما اندازه گیری سال 1383 حدود 54 هزار هکتار را نشان می دهد. میزان آب این تالاب از لحاظ رتبه‌ های ثبت شده در یونسکو در رتبه پنجم جهانی قرار داشت که امروزه با توجه به کاهش قابل توجه آب، در رتبه 22 قرار گرفته است. علاوه بر این بسیاری از جانداران موجود در این تالاب از بین رفته اند و حیات وحش آن در خطر است.

ارزش های خاص تالاب شادگان

تالاب شادگان یکی از معدود تالاب هایی است که در فهرست میراث طبیعی یونسکو قرار دارد و دارای ارزشی جهانی است. این تالاب که بزرگترین تالاب ایران است، یکی از زیستگاه های مهم حیات وحش ایران نیز هست که جانداران و پرندگان بسیار کمیابی را در خود جای داده است. دو روستا در میان این تالاب قرار دارند که به ونیزهای ایران مشهورند و دیدن آن ها یکی از جذاب ترین فعالیت های دیدار از این منطقه است.

تالاب شادگان در معرض خطر جدی زیست محیطی قرار دارد و شناخت آن می تواند در حفظ زیبایی های آن موثر باشد. در عین حال با اطلاع رسانی درباره زیبایی ها و ارزش های این مناطق می توان توجهات بیشتری را به این جاذبه ها جلب کرد و از نابودی و خطرات آن ها جلوگیری کرد.

امکانات تفریحی و رفاهی اطراف تالاب شادگان

برای اقامت می توانید از هتل ها و مهمانسراهای شهرهای اطراف همچون آبادان و اهواز استفاده کنید.

پیشنهاد برای دیدن تالاب شادگان

با شروع فصل سرما پرندگان زیادی به تالاب می آیند و جلوه های تازه ای به آن می بخشند. همچنین در این فصول هوا بسیار مطبوع و خوشایند است. اما در فصل بهار و تابستان گرما و شرجی بودن هوا بسیار آزار دهنده است.

در سفر به این منطقه زیبا قایق سواری و دیدار از جاذبه های تالاب را از دست ندهید. در حاشیه تالاب جوانان بومی به همراه قایق های موتوری منتظر نشان دادن جاذبه های تالاب به مسافران هستند. دیدار از روستاهای صراخیه و رگبه که به ونیز ایران هم شهرت دارند را نیز از دست ندهید. اگر در فصل پاییز و زمستان به ای منطقه سفر کنید و علاقمند به حیات وحش هم باشید، یکی از تفریحات جذاب برای شما پرنده نگری است چرا که در طول این دو فصل پرنده های مهاجر ساکن این تالاب هستند که فضایی متفاوت از فصول دیگر را موجب می شود. دسته های پرندگانی همچون انواع اردک، مرغابی، غاز، قره غاز، پلیکان و فلامینگو از کانادا، سیبری و شمال اروپا به این منطقه می آیند که دیدارشان خالی از لطف نیست.

در طی گشت و گذار در تالاب و حاشیه ی آن در معرض تابش نور خورشید هستید پس عینک و کلاه آفتابی و کرم ضد آفتاب را فراموش نکنید.