ایزار پارچه ای مخصوص بقچه و سفره نان

تعریف ایزار

ایزار (Izar) در لغت نامه دهخدا به معنی دستمال، بقچه و سفره آمده است. ایزار (سفره نان یا جامه نان) در زیر شاخه دست بافته‌های سنتی دستگاهی (نساجی سنتی) قرار دارد. نساجی سنتی در گذشته ای نه چندان دور در روستا‌های ایران از جمله روستاهای الموت در قزوین و روستاهای اطراف این استان رایج بوده است و مردم محلی تمامی مایحتاج خود، خصوصا پوشاک را در منطقه، با مواد بومی تامین می‌کرده اند.

این دست بافته‌ها پارچه‌های ظریف و نیمه خشنی هستند که در کارگاه‌هایی که در  الموت به نام «پاچال» معروف است، بافته می شود. در این کارگاه پارچه‌های نسبتا خشن با چله‌هایی از جنس پنبه به رنگ سفید و پود‌هایی از همان جنس، به رنگ‌های آبی و سفید بافته می‌شود.

تاریخچه ایزار

استان قزوین با پیشینه ای چند هزار ساله و همجواری با استان‌های گیلان و مازندران دارای آثاری ارزشمند از هنر و صنایع دستی مشترک مردمان این منطقه می باشد. از جمله دستبافته‌های سنتی مانند گلیم، جاجیم، چادر شب و... .

این دست بافته‌ها دارای تنوع زیادی هستند. اغلب این دستبافته‌ها ماحصل دسترنج زنان روستایی است که به منظور رفع نیاز های روزانه رونق یافته است. در استان قزوین، منطقه الموت، بیشترین نقش در تولید انواع دست بافته‌های داری و نساجی سنتی را دارا است.

الموت بخشی از حوزه آبریز کاسپین است که در شمال شهر قزوین جای گرفته است. و از شمال به غربِ مازندران و رامسر (روستای دو هزار و سه هزار در تنکابن)، از جنوب به کوه های طالقان و آبیک از جنوب غرب به قزوین و از غرب به ابهر و طارم سفلی محدود است.

در گذشته نه چندان دور کشت کتان و پنبه در منطقه وجود داشته و از نظر بافندگی و تولید پارچه، دره ای خودکفا بوده است که اکنون از بین رفته است. بررسی و پژوهش های تاریخی و باستان‌شناسی نشان می دهد سرزمین الموت با ویژگی های زیست محیطی مناسب و موقعیت جغرافیایی خاص خود که گذرگاهی بودن بین سرزمین های شمالی و دشت است، دست کم  چهار هزار سال پیش، زیستگاه مردم بوده و جمعیت چشمگیری داشته است. وجود ریشه های عمیق آداب و رسوم فرهنگی پیش از اسلام چون مزدایی، زرتشتی و مزدکی در این سرزمین، یادگاری از آن دوران است.

با توجه به شواهدی در امر کشت پنبه و وجود دامپروری و حضور ا نسان در هزاران سال پیش در این مناطق و همچنین طبق  گفته بافندگان این منطقه، پارچه بافی سالیان درازی است که در بین اهالی این مناطق وجود داشته و از نسلی به نسلی دیگر منتقل گشته تا به امروز به شکل کنونی باقی مانده است.

از بین رفتن منابع تولید مواد اولیه (کشت پنبه)، مهاجرت روستاییان به شهر ها، تغییر در شیوه زندگی و نیز گرایش به الگوهای شهری، دسترسی آسان به تولیدات شهری، جایگزینی سفره های نایلونی به جای پارچه های نخی، کهولت سن بافندگان و از کار افتادگی آنان، به مرور زمان، سبب از بین رفتن این دستبافته ها شده است. به گونه ای که تعداد انگشت شماری از کارگاه های بافت در الموت نیمه فعال و در سایر روستاهای استان قزوین کاملا از بین رفته است. در حال حاضر ایزار، تنها در علی آباد الموت، توسط عده معدودی بافته می‌شود. بافت آن را به طایفه مراقی ها نسبت می دهند.

مواد اولیه ایزار

چله ها از جنس نخ های پنبه ای است. از نخ‌های پشمی دست‌ریسی شده و خود رنگ (سفید و کرم ‌روشن) برای بافت پارچه‌های نیمه خشن استفاده می‌شود.

تجهیزات ایزار

این دستبافته توسط دستگاه بافت دو وردی و حتی چهار وردی بافته می‌شود که به صورت ساده، شبیه به کرباس، بافته می‌شود. پارچه‌هایی که با دستگاه چهار وردی بافته می‌شود، دارای ظرافت بیشتری نسبت به پارچه های بافته شده در دستگاه های دو وردی می باشد.

دستگاه بافندگی سنتی پاچال، شامل غلطک پارچه پیچ، ورد، میل میلک، ساز و قرقره، شانه، دفتین، پدال و طناب است.

نقش های ایزار

 این دستبافته ساده بدون نقش ویا نقش راه راه با کاربرد سفره نان و آرد، بافته شده است و تاکید به اهمیت نان و حفظ آن در فرهنگ ایرانی دارد.

رنگ های ایزار

آن چه که به عنوان ایزار یا سفره نان در این جا مد نظر هست، همان دستبافته ظریف سفید و آبی با نقش راه راه می باشد.

ایزار - پارچه ای مخصوص بقچه و سفره نان ایزار - پارچه ای مخصوص بقچه و سفره نان 2019-08-24 18:43:24+3:30 2021-08-07 20:31:17+3:30 ایزار (Izar) در لغت نامه دهخدا به معنی دستمال، بقچه و سفره آمده است. ایزار (سفره نان یا جامه نان) در زیر شاخه دست بافته‌های سنتی دستگاهی (نساجی سنتی) قرار دارد. ایزار, ایزاربافی, ایزار بافی, نساجی, نساجی سنتی, دست بافت, دستبافت, دست بافی, دستبافی, پاچال, دستگاه پاچال, سفره نان, محترم پرهیزکاری, دست بافت سنتی, دستبافت سنتی, معصومه طارمی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10211 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com