گوشواره در معماری یکی از عناصر اصلی در تزیینات معماری ایران

گوشواره یا طاق روی گوشه‌سازی، عنصری در معماری است که قبل از اسلام برای تسهیل تعبیه‌ی گنبد بر روی یک پلان مربع‌شکل به کار می‌رفته است. گوشواره در جریان تحول خود، جنبه‌ی تزیینی به خود می‌گیرد و در زمره‌ی هنرهای تزیینی معماری قرار گرفته می‌شود و این تحول در معماری دوره‌ی اسلامی رخ می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با یلدامدتور همراه باشید.

در عهد ساسانی گوشواره به شکلی ساده و در چهارگوش به کار می‌رفته است، بعد از اسلام محل گوشواره و حالت آن به علت ارتفاع گنبدهای عهد اسلامی تغییر کرد. گوشواره، سازه‌ای جهت تبدیل مربع به هشت‌ضلعی است. برای اجرای گنبد، پیش آمدگی کنج داخل بنا را با کمک گوشواره، می‌توان به 8، 16 و 32 بخش تقسیم و در نهایت پایه‌ی مربعی را به دایره تبدیل کرد. نمونه‌های بارز گوشواره را می‌توان در تالار مسجد جامع اردستان، مسجد جامع قزوین و مقبره‌ی ارسلان جاذب در سنگ بست که مزین به لوزی‌های آجری است، یافت.

نحوه‌ی ترکیب و تقسیم بندی گوشواره ها را می‌توان به عنوان یک عنصر تزیینی دانست و در سه بخش توضیح داد.

• چهار گوشوار در چهار گوشه و چهار طاق‌نما در چهار ضلع که همه دارای قوس‌های شکسته هستند.
• یک منشور کوتاه ۸ ضلعی بر روی قسمت اول قرار دارد.
• یک منشور کوتاه ۱۶ ضلعی بر روی قسمت دوم که به طوق و پایه‌ی دایره گنبد منتهی می‌شود.

برای تحول گوشواره در معماری باید دو دوره را در نظر گرفت. زمان قبل از اسلام که عنصر سازه‌ای بوده و بار گنبد را به دوش می‌کشیده است، و زمان بعد از اسلام که به عنصری تزیینی تبدیل شد و با مقعر بودن خود یک نوع حس طاقچه را القا می‌کرده است. حال اگر نمونه‌ای از گوشوارهای تزیینی که با آجر ساخته شده است، بررسی نماییم، به اهمیت کاربرد آجر به عنوان یک عنصر و عامل تزیینی بیشتر پی‌می‌بریم. گوشواره‌ها در دوره‌های بعدی با کاشی‌کاری و گچبری تلفیق شدند و ترکیب زیبایی را به وجود آوردند. به طوری که در دوره‌ی صفویه اکثر گوشواره‌ها در بناهای مهم با کاشی‌های لعابدار و گچ‌بری ترکیب شدند. 

کلام آخر

گوشواره یکی از عناصر تزیینی در معماری اسلامی است، که در دوره‌ی بعد از اسلام بیشتر به صورت عنصری تزیینی درآمده است. در قرون بعد از اسلام این عنصر با دیگر عناصر تزیینی معماری تلفیق و ترکیبی بی‌نظیر را به وجود آورده است. برای آشنایی بیشتر با عناصر تزیینی و سازه‌ای در معماری با یلدامدتور همراه باشید.

گوشواره در معماری - یکی از عناصر اصلی در تزیینات معماری ایران گوشواره در معماری - یکی از عناصر اصلی در تزیینات معماری ایران 2020-11-24 11:57:33+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 گوشواره یا طاق روی گوشه‌سازی، عنصری در معماری است که قبل از اسلام برای تسهیل تعبیه‌ی گنبد بر روی یک پلان مربع‌شکل به کار می‌رفته است. گوشواره در جریان تحول خود، جنبه‌ی تزیینی به خود می‌گیرد و در زمره‌ی هنرهای تزیینی معماری قرار گرفته می‌شود و این تحول در معماری دوره‌ی اسلامی رخ می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با ایران نگری همراه باشید. گوشواره, گوشواره در معماری, معماری ایرانی, تزیینات معماری, تزیینات در معماری, پریسا همایونی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10210 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com