اصطلاحات مرمتی گنبد و طاق (بخش 2)

همان طور که در قسمت اول اصطلاحات مرمتی گنبد و طاق گفته شد، پوشش گنبد یکی از مهم‌ترین پوشش منحنی در ایران است، که پیشینه تاریخی بسیار زیادی دارد. کمبود چوب‌ که در حقیقت عنصر اصلی پوشش تخت است، باعث شد که پوشش گنبد رواج پیدا کند. گنبدهای سنتی در ایران، از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری هستند، که دانستن واژه‌ها و اصلاحات آن در معماری بسیار مهم و اساسی است. زیرا که با مطالعه‌ی متون در معماری به اصلاعات دقیق از آن‌ها دست پیدا می‌کنیم. برای آشنایی با این واژه‌ها و اصطلاحات با یلدامدتور همراه باشد.

آشنایی با اصطلاحات مرمت نگری - بخش اول گنبد و طاق 

پایه - Paya

دو کانون بیضی در ترسیم قوس و گنبد. در اصل به قوس‌های بیضی پایه می‌گویند.

پیکانی - Peyknanu

 نقش‌های تزیینی در معماری که شبیه پیکان یا تیر هستند.

پیل پا - Pilpa

ستونی که چسبیده به دیوار است. به نیم ستون‌های چسبیده به دیوار نیز پیل‌پا گفته می‌شود. ستونی که بر آن سقف قرار می‌گیرد.

تاوه - Tava

نوعی چفد یا تاق بسیار کم‌خیز که به آن تشک یا تاوه گفته شده است. در لغت تاوه به ظرف فلزی که در آن باقلوا، خاگینه یا غذا می‌گذارند گفته می‌شود.

تَبَره - Tabara

به ضخامت تاق یا گنبد تبره گفته می‌شود.

تَرده - Tarda

در معماری ایران به دلیل موریانه‌خیز بودن آن از چوب و مصالح مانند آن استفاعده نمی‌کنند زیرا که توسط حشرات و موریانه‌ها دچار آسیب بسیاری می‌شود و ترده یکی از خطرناک‌ترین نوع موریانه‌ها است.

تَرکین - Tarkin

نوعی اجرا در ساخت پوسته‌ی بیرونی گنبد است، که در آن آجرها به صورت ترک ترک با قالب گچی چیده می‌شوند و فاصله‌ی میان ترک‌ها را با آجر یا خشت پر می‌کنند. 

تُرنبه - Toronba

ترنبه یا ترمبه به نوعی گوشه‌سازی در ساخت گنبد گفته شده است و در لغت به معنای ستبر معنی شده است. 

توغ - Tuq

سه تکه گوی فلزی و چند تکه لوله‌ی قطور در بالای میله‌ی آهنی گنبد قرار می‌گیرد را توغ می‌گویند. 

تَنبوشه - Tanbusha

راه آب‌های استوانه‌ای شکل سفالی که در مجرای آب قنات کار می گذارند تا از ریزش خاک جلوگیری کنند. تنبوشه به لوله‌های سفالی که در زیر خاک یا در بین دیوار کار می‌گذارند نیز گفته می‌شود.

تونگان - Tavangan

جایی که قطر منار زیاد می‌شود و گلدسته روی آن سوار می‌شود را تونگان می‌گویند. در بعضی مناطق ایران به نعلبکی زیر گلدسته‌ی مناره تونگان می‌گویند. تونگه، تبنگه، تپنگ نام دیگر تونگان است.

تویزه - Tavtza

به باریکه‌ی طاق‌های باربر که بین دو یا چند تاق زده می‌شود و بارهای وارد بر تاق را تحمل می‌کنند تویزه گفته می‌شود.

ته رنگ - Tah yang

در معماری به پلان یا طرح اولیه گفته می‌شود.

تیزه دار - Ttza dar

به انواع فرم چفد، تاق و گنبد که قلعه آن به صورت جناغی و تیز است.

چَپیره - Chaptra

مراحل تبدیل زمینه‌ی مستطیل به بیضیِ نزدیک به دایره یا تبدیل مربع به دایره در گنبدسازی را چپیره می‌گویند.

چَپیله - Chapila

نوعی از روش طاق زدن است.

چفته - Chaf te

به چفد، دور یا قوس در معماری گفته شده است.

چمانه - Chamana

نوعی چفت یا تاق از تقاطع دو بیضی به دست می‌آید گفته شده است.

چنبره - Chanbara

به حدفاصل بین سطح بام و پایه‌ی گنبد گفته شده است و در لغت به معنای حلقه است.

چیله - Chtla

نوعی پوشش از دوران چفد هلو چین تند حول محور قایم که از راس آن می‌گذرد به دست می‌آید.

برای ادامه‌ی واژه‌نامه و اصلاحات مرمت نگری و معمار نگری با یلدامدتور همراه باشید.

اصطلاحات مرمتی گنبد و طاق (بخش 2) اصطلاحات مرمتی گنبد و طاق (بخش 2) 2020-02-02 14:41:22+3:30 2022-05-09 20:11:25+3:30 پوشش گنبد یکی از مهم‌ترین پوشش منحنی در ایران است، که پیشینه تاریخی بسیار زیادی دارد. کمبود چوب‌ که در حقیقت عنصر اصلی پوشش تخت است، باعث شد که پوشش گنبد رواج پیدا کند. گنبدهای سنتی در ایران، از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری هستند، که دانستن واژه‌ها و اصلاحات آن در معماری بسیار مهم و اساسی است. اصطلاحات معماری, اصطلاحات مرمت, مرمت و احیا, مرمت و بازسازی, مرمت و معماری ایران, گنبد, گنبدسازی, گنبد سازی, پریسا همایونی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10210 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com