مرمت شهری (قسمت اول)

تعریف مرمت شهری

مرمت شهری تجربه ای نوظهور است که با شرایط اقتصادی و فرهنگی هر شهر به وجود آمده است و هدف از پیدایش آن پاسخگویی به نیاز کلی و جزیی بناها و بافت های تاریخی، اعم از کالبدی، عملکردی و اجتماعی بوده است. مرمت شهری نوعی پیوند میان گذشته با دنیای مدرن است. شهر جایی است که باید دارای عملکرد پویا و فعال باشد در غیر این صورت آن شهر، مرده است. تجربه‌ مرمت شهری در پی پاسخگویی به فوریت‌های ناشی از فرسودگی کالبدی و عملکردی فضاهای شهری بوده است و از توجه به خاطره سازی شهری و فضاهای شهری غافل مانده است. پس شهرها باید عملکرد پویا و فعال داشته باشند در غیر این صورت باعث ترک اهالی از آن منطقه و یا بافت شهری خواهد شد. برای آشنایی بیشتر با مفاهیم اصلی مرمت شهری با یلدامدتور بمانید.

هدف از مرمت شهری

هدف مرمت شهری، چیزی فراتر از اقدامی کالبدی و فضایی است. بلکه اقدامی فرهنگی و اجتماعی است که می‌تواند فرهنگ‌ساز باشد و سعی در انتقال ارزش‌ها به آینده را دارد. اگر بتواند به حفظ مادی و معنوی ارزش‌های مستمر در بافت تاریخی بپردازد، در واقع به کار معاصرسازی تاریخی پرداخته است. معاصرسازی فرآیندی است که به خلق فضای جدید با حفظ ویژگی‌های اصلی بافت (کالبدی و فعالیتی) منجر می‌گردد. از جمله مشکلات مهم شهرهای تاریخی امروزی می توان به فرسودگی بخش قابل توجهی اشاره کرد که، این فرسودگی باعث ایجاد بروز مشکلات کالبدی، عملکردی، بصری، زیست محیطی و حتی معضلات اجتماعی و فرهنگی نیز شده است. در اینجا مرمت شهری به کمک این مشکلات می‌آید و با تغییر کاربری‌ها و نگرش در فضاهای شهری سعی در حفظ هویت و اصالت بافت می‌کند. به این ترتیب می توان دریافت مرمت شهری سعی در پیوند خلاق میان آینده و گذشته دارد. زمان حال، نقشی موثر در مرمت شهری داراست و می تواند اثرات خود را بر حجم عظیم از این تجربیات، فرهنگ و تمدن بر جای بگذارد. در اصل هدف از پیدایش مرمت شهری حفظ اصالت بافت تاریخی در شهرها است. با توجه به مطالب گفته شده می‌توان مرمت شهری را در آغاز پیدایش حفاظت و مرمت جای داد که در هر دوره قابل تشخیص است. این دسته بندی در دو دوره جای گرفته است که در بخش تاریخچه مرمت شهری توضیح داده می شود.

تاریخچه مرمت شهری

الف- ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻣﺮﻣﺖ ﻋﻠﻤﻰ، ﺗﺎ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﻗﺮﻥ 19 میلادی

یوکا یوکیلهتو ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻋﻨﻮﺍﻥ کرده است، ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﻗﺒﺖ ﻭ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ از بناها و اشیا تاریخی ارزشمند ﭘﺲ ﺍﺯ ﻳﻮﻧﺎﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و تا ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺯ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪ، ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭی ﺭﻭﻡ، ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﻗﺮﻭﻥ ﻭﺳﻄﻰ بود که ﻣﺮﻣﺖ ﻭ نگه‌داری از ﻛﻠﻴﺴﺎﻫﺎﻯ ﺟﺎﻣﻊ گوتیک را در بر داشت. ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﻧﺴﺎﻧﺲ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻭ ﺣﺮﻛﺖ ﺩﺭ مورد حفاطت از ﻣﻴﺮﺍث تاریخی، ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﺗﻨﺪﻳﺲﻫﺎ، ﺍﺷﻴﺎ ﻭ ﺑﻨﺎﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ تمدن ﻳﻮﻧﺎﻥ ﻭ ﺭﻭﻡ مطرح شد. ﺩﺭ دوره انقلاب صنعتی اهمیت حفظ آثار ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩ و ﻣﺮﻣﺖ بافت‌های تاریخی ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪ. ﺭﻭﺷﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﺮﻣﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺍﺷﻴﺎ ﻭ بناهای تاریخی ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪ، ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻭ ﻏﻴﺮ ﻋﻠﻤﻰ ﺑﻮﺩ. ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻫﺪﻑ مرمت ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺠﺪﺩ ﺍﺯ ﺍﺷﻴﺎ ﻭ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎﺯﻯ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﻤﻰﮔﺮﻓﺖ، ﻣﺮﻣﺖﮔﺮ ﺑﺎ ﺣﺪﺱ ﻭ ﮔﻤﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺍﺷﻴﺎ ﻭ بناهای تاریخی ﻣﻰ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﺴﺎﺭﺍﺗﻰ را ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ می‌آورد. ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺗﻨﺪﻳﺲﻫﺎ و بناهای تاریخی ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ غیر اصولی صدمات ﺟﺪﻯ ﺩﻳﺪند.

ب- ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮﻯ ﻣﺮﻣﺖ ﻋﻠﻤﻰ ﺍﺯ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﻗﺮﻥ 19 ﺗﺎ ﺍﻭﺍیل ﻗﺮﻥ 20 ﻣﻴﻼﺩﻯ (ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺻﻨﻌﺘﻰ)

در این دوره ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻧﺤﻮﻩ ﻣﺮﻣﺖ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺎﺯﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻥ ﺍﺛﺮ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻫﺪﻑ ﻛﻠﻰ ﻣﺮﻣﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭش ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻰﺭﺳﻴﺪ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻫﺪﻑ ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺳﺒﻜﻰ را در ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺯﺩ. ﺍﻭژﻥ ﺍﻣﺎﻧویل ﻭﻳﻮﻟﻪ ﻟﻮﺩﻭک فرانسوی از ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎﻥ ﻣﺮﻣﺖ، ﺍﻳﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﻯ ﻧﻈﺎﻡﻣﻨﺪ ﺍﺯ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺩﺭ ﺁﻭﺭﺩ. ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻭﻯ ﺍﺯ ﺍﺣﻴﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺳﺖ:

ﺍﺣﻴﺎ یک ﻣﺎﻫﻴﺖ مدرن دارد، ﺍﺣﻴﺎﻯ یک بافت تاریخی ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻯ نگهداری، ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮﺩ، ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻳﺎ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩﺳﺎﺯﻯ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻯ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ باز ﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻥ ﺑﻪ شان ﻭ ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺳﺎﺑﻖ ﺧﻮﺩ بافت تاریخی اﺳﺖ.

اقدامات ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﭘﺎﺭﻳﺲ ﻭ با ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺑﻠﻮﺍﺭﻫﺎﻯ ﻋﺮﻳﺾ، ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻯ ﺑﺪﻧﻪﻫﺎﻯ ﺷﻬﺮﻯ، ﭘﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻯ ﻭ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺒﻜﻪ تاﺳﻴﺴﺎﺕ ﺷﻬﺮﻯ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺍﻗﺪﺍﻣﻰ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺒﻮﺩ، ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺪﺍﺧﻠﻪﺍﻯ ﻏﻴﺮﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ که پاسخگویی ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ پاریس بود، ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺳﺎﻝ‌ﻫﺎﻯ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﻛﺸﻔﻴﺎﺕ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﻰ ﻭ ﻟﺰﻭﻡ ﺍرایه ﺍﺳﻨﺎﺩ تاریخی و ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎﺯﻯ، ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﺍﺯ ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺳﺒﻜﻰ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﮕﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺑﻪ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﻣﺮﻣﺖﮔﺮ را ﺩﺍﺷﺖ، ﺑﻪ ﺳﻤﺖ مرمت ﻋﻠﻤﻰ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﻝﻫﺎ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﭼﻮﻥ ﺟﺎﻥ ﺭﺍﺳﻜﻴﻦ ﻭ ﻭﻳﻠﻴﺎﻡ ﻣﻮﺭﻳﺲ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ مرمت ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻭ ﺍﺣﻴﺎﻯ سبکی ﻭ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﻣﺖﮔﺮﺍﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ. ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺳﺒﻜﻰ ﺭﺍ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻟﻄﻤﻪ ﺑﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ بناهای تاریخی قلمداد کردند. لوکا بلترامی یکی از مدافعان مرمت شهری بود و ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻣﺮﻣﺖ ﺷﻬﺮﻯ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﺑﺰﺍﺭﻯ ﺟﻬﺖ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮیی ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺷﻬﺮﻯ می دانست.

ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻣﺮﻣﺖ ﺷﻬﺮﻯ

ﻣﺮﻣﺖ ﺷﻬﺮﻯ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﻗﺮﻥ 20 میلادی ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ است و ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ است که ﺑﺎ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻣﻠﻰﮔﺮﺍیانه ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ و بعد از آن ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﻣﺮﻣﺖ شهری ﺁﺷﻜﺎﺭ نمود. ﻧﻈﺮﻳﺎﺕ ﻋﻤﺪﻩ ﺍﻭژﻥ ﻭﻳﻮﻟﻪ ﻟﻮﺩﻭک ﻭ ﺟﺎﻥ ﺭﺍﺳﻜﻴﻦ درباره ﺑﻨﺎﻫﺎ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪهای تاریخی باعث ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﺭ ﻛﺎﻟﺒﺪ ﻗﺪﻳﻢ بناهای تاریخی شد. ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺩﻭﺭﻩ مرمت ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭﺭﻩ، اقدامات لازم جهت حفاظت بناها با رﻭﻳﻜﺮﺩ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮﺩ. اما در عین حال مراقبت و احیا آثار بناهای تاریخی به عنوان بخشی از فرایند مرمت در قالب روش‌های گوناگون و توجه به دستاوردهای مختلف توسعه برنامه‌ریزی و طراحی شهری ادامه پیدا خواهد کرد. پس ﺍﺯ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮﻯ ﺭﻭﺵ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻮﻳﻦ، ﻣﺮﻣﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ تخصص‌ و روش‌های علمی در رابطه با حفاظت بافت‌های تاریخی مطرح شد. استفاده از ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵﻫﺎ ﺗاﺛﻴﺮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ در جبران بخشی ﺍﺯ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﺟﻨﮓﻫﺎﻯ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﻭ ﺗﺪﺍﻭﻡ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻋﻠﻮم ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﺮ ﺟﺎﻯ ﮔﺬﺍﺷﺖ.

مرمت شهری از آغاز در قرن 20 تا به امروز، شش دوره‌ خاص را گذرانده است:

• دوره اول: شکل‌گیری حفاظت‌نوین و بازسازی‌شهری (Urban Reconstruction)
• دوره دوم: تحول نظریه حفاظت و تجدید حیات‌ شهری (Urban Revitalization)
• دوره سوم: شکل‌گیری نوسازی شهری (Urban Renewal)
• دوره چهارم: آغاز جهانی شدن و شکل‌گیری بازآفرینی شهری (Urban Redevelopment)
• دوره پنجم: ﺗﻠﻔﻴﻖ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻰ ﺷﻬﺮﻯ ﺑﺎ ﺗﻮسعه پایدار (Regeneration Urban)
• دوره ششم: ﻧﻮﺯﺍیی ﺷﻬﺮﻯ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳت حفاطت یکپارچه (Urban Renaissance)

با یلدامدتور بمانید و در قسمت بعدی این مقاله با دوره های مرمت شهری آشنا شوید.

مرمت شهری (قسمت اول) مرمت شهری (قسمت اول) 2019-08-25 11:43:31+3:30 2022-05-09 20:11:25+3:30 مرمت شهری تجربه ای نوظهور است که با شرایط اقتصادی و فرهنگی هر شهر به وجود آمده است و هدف از پیدایش آن پاسخگویی به نیاز کلی و جزیی بناها و بافت‌های تاریخی اعم از کالبدی، عملکردی و اجتماعی بوده است. مرمت شهری نوعی پیوند میان گذشته با دنیای مدرن است. معاصرسازی تاریخی, ﺟﺎﻥ ﺭﺍﺳﻜﻴﻦ, ﻭﻳﻠﻴﺎﻡ ﻣﻮﺭﻳﺲ, لوکا بلترامی, مرمت شهری, تاریخچه مرمت در جهان, تاریخچه مرمت جهان, مرمت جهان, تاریخچه مرمت, اهمیت مرمت, مرمت و بازسازی, مرمت و بهسازی, مرمت و احیا, مرمت و نوسازی, مرمت و بازسازی بناهای تاریخی, مرمت و احیای بناهای تاریخی, مرمت و احیای ابنیه, مرمت آثار, مرمت بناهای تاریخی, مرمت آثار تاریخی, پریسا همایونی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10210 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com