مرمت شهری (قسمت سوم)

در دو قسمت قبلی از سری مقالات مرمت شهری با تاریخچه آن آشنا شدیم و فهمیدیم در دوره های اول تا سوم مرمت شهری چه اتفاقاتی افتاد. در این مطلب و بخش پایانی این سری مقالات، دوره های چهارم تا ششم مرمت شهری را مورد بررسی قرار می دهیم. برای خواندن قسمت های قبلی می توانید از لینک های زیر استفاده کنید:

• مرمت شهری ( قسمت اول)
• مرمت شهری ( قسمت دوم)

دوره چهارم: آغاز جهانی شدن و شکل‌گیری بازآفرینی شهری (Urban Redevelopment)

از شروع دهه 80 میلادی (1980) را شامل می‌شود که در این دوره، بافت‌های تاریخی مجدا احیا می‌شوند. با ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﺷﺪﻥ ﻭ تاﺛﻴﺮﺍﺕ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﻮﻻﺗﻰ ﭼﻮﻥ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺷﻬﺮﻯ ﻭ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻰ شهری در برخی از شهرهای جهان مطرح می‌گردد. ﺩﺭ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﺍﻳﻜﻮﻣﻮﺱ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1987 میلادی آمده است که تمامی اﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ ﺷﻬﺮی ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺩﺭ ﻃﻰ ﺯﻣﺎﻥ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺁﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺧﻠﻖ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺑﺎﺯﺗﺎﺑﻲ ﺍﺯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮنی ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺩﺭ ﻃﻰ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻫﺎی تاریخی ﺑﺮﺍی ﺁﻧﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺣﺪ ﻛﺎرآیی ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺨﺶ ﺟﺪﺍیی ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ از توسعه ﺷﻬﺮی ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪای ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺎﺷﺪ. ﻭﻳﮋگیﻫﺎیی ﻛﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داشته باشند ﺷﺎﻣﻞ موارد زیر است:

• الف: ﺍﻟﮕﻮﻫﺎی ﺷﻬﺮی
• ب: ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻴﻦ ﺑﻨﺎﻫﺎ ﻭ ﻓﻀﺎﻫﺎی خارجی
• ج: ﻭﻳﮋﮔﻰ هندسی ﺑﻨﺎ، داخلی ﻭ خارجی (ﻣﻘﻴﺎﺱ، سبک، ﺳﺎﺧﺖ، ﻣﺼﺎﻟﺢ، ﺭﻧﮓ ﻭ ﺗﺰﺋﻴﻨﺎﺕ) 
• د: ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮ و ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﺤﻴﻂ ﺍﻃﺮﺍﻑ
• ه: ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻬﺮی ﺗﺎﺭیخی

ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﻭ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﺷﺪﻥ ﺳﺎﻛﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪهایﺣﻔﺎﻇﺖ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺗﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺷﻮﺩ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﭼﻨﺪ ﺭﺷﺘﻪ‌ای ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺪﻡ ﺑﺮ برنامهﺭﻳﺰی ﺑﺮﺍی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺎﺭیخی ﺑﺎﺷﺪ. ﺟﻬﺖﮔﻴﺮی ﻃﺮﺡ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍی ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎطی ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ تاریخی ﻭ ﺗﻤﺎم شهر برقرار باشد. ﻃﺮﺡ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺪﺍﻡ یک ﺍﺯ ﺑﻨﺎﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﻣﺮﺍﻗﺒﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻛﺪﺍﻡ یک ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ خاصی ﺗﺤﺖ ﻣﺮﺍﻗﺒﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﻃﺮﺡ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎنی ﺳﺎﻛﻨﺎﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺎﺭیخی ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ. ﺗﺎ ﺯﻣﺎنی ﻛﻪ ﻃﺮحی ﺑﺮﺍی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺯ یک ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﺣﻔﺎظتی ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﺍﺻﻮﻝ ﻭ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﻭ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﻭﻧﻴﺰ ﺍﺟﺮﺍ ﺷﻮﻧﺪ.

دوره پنجم: ﺗﻠﻔﻴﻖ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻰ ﺷﻬﺮﻯ ﺑﺎ ﺗﻮسعه پایدار (Regeneration Urban)

از آغاز دهه 90 میلادی (1990) شروع می شود که ﺩﺭ این ﺩﻫﻪ اصول بازنگری در همه‌ زمینه‌های مرمتی در دستور کار قرار می‌گیرد. بهبود و توانبخشی بافت‌های تاریخی در همه ‌ابعاد و ایجاد هویت جدید ﺷﻬﺮﻯ، ﺑﺎﺯﺑﻴﻨﻰ ﺩﺭ ﺍﻫﺪﺍﻑ، ﻧﺤﻮﻩ ﺗﻬﻴﻪ ﻃﺮﺡﻫﺎ از جمله اقدامات بازنگری در قوانین بود. ﻣﻘﻮﻻﺗﻰ ﭼﻮﻥ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻣﻠﻰ ﻭ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﻭ ﻧﻘﺶ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ ﺷﻬﺮﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﺭ ﺳﻤﻴﻨﺎﺭ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ، ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻭ کنوانسیون ﺍﻳﻜﻮﻣﻮﺱ ﺩﺭ ﺑﺮﺯﻳﻞ ﻭ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺍﻣﻮﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ و ﻣﺪﺍﺧﻼﺕ ﺷﻬﺮﻯ ﺑﻬﺎﻯ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺩﺍﺩ.

ﺩﺭ ﺟﻬﺎنی ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻓﺰﺍﻳﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻓﺸﺎﺭ ﻫﺎی ﺟﻬﺎنی‌سازی ﻭ ﻫﻤﮕﻮﻥ ﺳﺎﺯﻯ ﺍﺳﺖ، همه ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﺷﻤﺮﺩﻩ ﺷﻮند. ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺯ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮهنگی ﺩﺭ ﺗﻤﺎمی ﺷﻜﻞﻫﺎ ﻭ ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی ﺗﺎﺭیخی ﺁﻥ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎیی ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﺍﺩﻩ میﺷﻮﺩ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ میﺭﺳﺪ ﺍﺻﺎﻟﺖ، ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﺍﺳﺖ. ﻓﻬﻢ ﺍﺻﺎﻟﺖ نقش اساسی ﺩﺭ ﺗﻤﺎمی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ علمی ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﻴﺮﺍﺙ فرهنگی را داراست. ﺍﻳﻦ ﺣﻖ مسیوﻟﻴﺖﻫﺎ ﻭ ﻭﻇﺎیف ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻓﺮﺍﺩ در ﺩﻭﻟﺖﻫﺎ الزامی است.

دوره ششم: ﻧﻮﺯﺍیی ﺷﻬﺮﻯ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳت حفاطت یکپارچه (Urban Renaissance)

از ﺍﻭﺍیل ﻗﺮﻥ 21 را شامل می‌شود که ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻫﻪ مفهوم هم‌نشینی فرهنگ‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و مراکز تاریخی شهر به مهم‌ترین جایگاه‌های شهر یعنی محل تحرکات اجتماعی تبدیل می‌شوند و عاملی برای بازآفرینی شهرها می‌شوند. ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎﻝ ﺍﻳﻜﻮﻣﻮﺱ برای ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ به معرفی محموطه‌ها و بناهای تاریخی تاکید می‌نماید. ﺣﻴﻄﻪ ﻋﻤﻞ مرمت شهری از ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺻﺮﻑ، ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺭﻓﺖ و ﻣﻔﻬﻮﻡ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭی ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺑﺎ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ بیانه‌ای به نام «ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﺸﺘﺮک ﻣﺎ دﺭ ﺳﺎﻝ 1987» توسط کمیته ﺟﻬﺎنی ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ محیط زیست و توسعه ﭘﺎﻳﺪﺍﺭی شهری مطرح شد به‌عنوان ﺗﻮﺳﻌﻪﺍی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی و متعهد نسبت به مسایل اجتماعی معرفی شد. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺭﻭﻧﺪ ﺩﺍﺭﺍی ﺗﺪﺍﻭﻡ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ روش‌های مرمتی ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺑﻌﺪی ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. 

کلام آخر

متاسفانه ﺩﺭ ﺩﻫﻪﻫﺎﻯ ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﻧﺒﻮﺩ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺭﻭﺷﻨﻰ ﺍﺯ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﻭ ﻣﺮﻣﺖ ﺷﻬﺮﻯ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﺳﺘﻰﻫﺎیی ﺩﺭ به‌کارﮔﻴﺮﻯ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻯ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﻣﺮﻣﺖ، ﻛﺎﺭﺍییﻃﺮﺡﻫﺎ ﻭ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﺍﺕ ﻣﺮﻣﺖ ﺷﻬﺮﻯ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﻣﺪﺍﺧﻼﺕ مرمتی ﻣﺒﺘﻨﻰ ﺑﺮ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ، ﺍﺯ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎﻯ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮﻯ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺍﺳﺖ. با به وجود آمدن قوانین در راستای حفاظت از بافت‌های تاریخی مرمت شهری به وجود آمد و پاسخگو به نیازهای شهرهای تاریخی شد. این قوانین همان طور که در بالا گفته شد کلماتی را مانند بازآفرینی، بازیافت و... به وجود آورد که برای آشنایی با این لغات با مقاله بعدی در یلدامدتور همراه شوید.

مرمت شهری (قسمت سوم) مرمت شهری (قسمت سوم) 2019-08-28 10:47:12+3:30 2022-05-09 20:11:25+3:30 در دو قسمت قبلی از سری مقالات مرمت شهری با تاریخچه آن آشنا شدیم و فهمیدیم در دوره های اول تا سوم مرمت شهری چه اتفاقاتی افتاد. در این مطلب و بخش پایانی این سری مقالات، دوره های چهارم تا ششم مرمت شهری را مورد بررسی قرار می دهیم. مرمت شهری, تاریخچه مرمت در جهان, تاریخچه مرمت جهان, مرمت جهان, مرمت و بازسازی, مرمت و بازسازی بناهای تاریخی, مرمت و بهسازی, مرمت و احیا, مرمت و احیای بناهای تاریخی, مرمت و احیای ابنیه, مرمت و نوسازی, مرمت آثار, مرمت آثار تاریخی, مرمت میراث تاریخی, مرمت بناهای تاریخی, مرمت خانه های قدیمی, پریسا همایونی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10210 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com