موقعیت جغرافیایی طاق شیرین و فرهاد

طاق شیرین و فرهاد در استان ایلام، شهرستان ایوان، بخش زرنه، روستای چهل زرعی، تنگ کوشک واقع شده‌است.

سیر تاریخی و فرهنگی طاق شیرین و فرهاد

بر پایه افسانه‌های محلی، فرهاد، ساختمان طاق را در مدت نیم روز برای استراحت شبانه شیرین ساخت. به همین دلیل اکثر مردم محلی به این بنا طاق شیرین می­ گویند.

معماری طاق شیرین و فرهاد

طاق این بنای تاریخی از نوع سنگی است و بر پا دامنه کوه و به سمت جنوب شرقی قرار گرفته است. این بنا در طول سال‌های دراز به علت قرارگیری در مسیر فرسایش صخره‌ها، در زیر تلنباری از خاک و شن دفن شده بود. طاق شیرین در نخستین فصل مرمت بنا در طی برنامه‌ای پژوهشی و مرمتی سال 1379 از زیر خاک بیرون آورده شد.

این بنا پلانی مربع شکل دارد. طاق شیرین یک اطاقک نیمه زیرزمینی به طول 320 سانتی متر، عرض 290 سانتی متر و ارتفاع 220 سانتی متر از کف طاق است که در سطح تحتانی دیوار شمالی آن دریچه‌ای با پوشش تخت به ابعاد 64 در 100 در 145 سانتی متر تعبیه شده‌است. ورودی بنا در بخش جنوب شرقی با پوشش بدون دور (تخت) و به ابعاد 80 در 130 در 125 سانتی متر است. برای ساخت این بنا ابتدا محل احداث بنا در شیب طبیعی کوهپایه انتخاب شده، سپس سطح شیب دار را رو به شرق برش داده­ اند و بیش از نیمی از بنا را در درون برش ایجاد شده ساخته‌اند که همین مساله شیوه ساخت آن را از بناهای هم دوره اش متفاوت می کند. برش دادن تپه نیز به خاطر وضعیت ساخت بنا و جلوگیری از ریزش آن بوده‌است. تنها بخش بیرونی بنا شامل سقف پلکانی و دو طرف درگاه دارای منظر بیرونی است. دیوارهای شمالی، جنوبی و غربی در برش احداث شده تپه محصور است، به صورتی که بخش تراش خورد سنگ‌ها در نمای داخلی و بخش نتراشیده در برش دیواره قرار گرفته‌است. این طاق از نمونه طاق­ های آهنگی یا گهواره‌ای است که در دوره ساسانیان رواج داشته است.

مصالح ساخت این بنا را از سنگ‌های حجیم تراش‌خورده تشکیل شده است که به صورت خشکه چین و بدون ملات و به صورت رج رج بر روی هم قرار گرفته‌اند. سازندگان بنا پس از احداث دیوارها، با یک حرکت دقیق و محاسبه شده هندسی و معماری در ارتفاع 110 سانتی متر خیز طاق را شروع کرده، و پوشش بنا را با قرار دادن سنگ های تراش خورده عمودی در کنار هم به صورت طاق گهواره‌ای یا آهنگ در ارتفاع 220 سانتی متری به وجود آورده‌اند. در ساخت بنای طاق مذکور 175 قطعه سنگ‌تراش خورده به کار رفته است. سنگ‌های به کار رفته در بنا در هر رج، در ارتفاع یکسان و در یک خط تراش خورده‌اند. نکته جالب در ساخت این بنا این است که سنگ‌ها با طول‌های متفاوت بدون ملات، زبانه یا چفت و بند بر روی هم قرار گرفته‌اند. بزرگترین قطعه سنگ به کار رفته در این بنا، در سردر ابعادی برابر 72 در 55 در 132 سانتی متر و کوچکترین آن ابعادی  به اندازه 24 در 26 سانتی متر  دارد که در دیواره بنا به کار رفته‌است. بنای طاق در فضای داخلی کاملا یکنواخت، ساده و بدون هر گونه تزئینی است. در سطح داخلی بنا تنها بخش نعل درگاهی، پوششی از سنگ‌های تخت لاشه‌ای از جنس صخره‌های بالا دست وجود دارد. برای کشف کف احتمالی بنا، گمانه‌ای در ضلع شمال غربی سطح داخلی و در مجاورت دیوارهای شمال و غرب ایجاد گردید، اما اثری از کف به دست نیامد. بر اساس شواهد موجود، احتمالا کف بنا را چون نعل درگاهی از سنگ‌های لاشه‌ای تخت کف‌سازی نموده بوده‌اند. کف کنونی بنا شامل شن و خاک به صورت فشرده و کوبیده شده‌است.

آن چه که شیوه معماری طاق شیرین را منحصر به فرد نموده، طراحی پشت بام طاق به صورت مسطح و یکنواخت به جای فرم هلالی مرسوم است. پشت بام پلکانی بنا پیش از خاک برداری، در زیر لایه‌هایی از خاک و شن مدفون بود. پس از خاک برداری و پاکسازی این قسمت، بخشی کوچک ولی در عین حال با اهمیت شامل سه قطعه سنگ در دو ردیف (سنگ‌های رج اول و دوم پشت بام) به دست آمد. با الگو گرفتن از این بخش و بررسی دقیق سنگ‌های جمع‌آوری شده در حین خاک برداری، دیگر بخش‌های پشت بام بازخوانی و احیا شد. با بازخوانی و احیا پشت بام بنا مشخص شد که دور تا دور پشت بام بنا، یک مربع کامل در حاشیه طاق گهواره‌ای به ابعاد 530 در 530 سانتی متر و در ارتفاع 180 سانتی متر ساخته شده، به صورتی که پوشش پلکانی شامل چهار پله بر روی هم قرار گرفته‌اند.

در ردیف دوم و سوم پلکان، سنگ‌ها نسبت به ردیف زیرین 19 تا 20 سانتی متر به طرف داخل عقب‌نشینی دارند. این فاصله در هر دو ردیف با قلم شانه‌ای در یک خط افقی به صورت سرتاسری ایجاد شده‌است. در ردیف چهارم که به همین صورت ساخته شده است از سنگ‌های بزرگتری استفاده شده‌است، با این تفاوت که عقب‌نشینی این ردیف از سنگ‌ها تنها 5 سانتی متر است. علاوه بر این، سنگ‌های ردیف آخر دارای آب پرهای حجاری شده، پردازش شده و صیقل داده‌شده‌است. در سطح فوقانی این ردیف از سنگ ها، آثار بست­ های فلزی از نوع دم چلچله‌ای دیده می‌شود که با هدف تثبیت سنگ‌ها و استحکام پشت بام بنا تعبیه شده بوده‌است.

در بخش غربی پشت بام به فاصله 150 سانتی متر از پلکان ردیف اول و در مجاورت برش ایجاد شده در تپه، برای پیشگیری از ریزش دیواره برش تپه، فرسایش خاک، و مدفون شدن ساختمان، دیواری به طول 8 متر و ارتفاع 150سانتی متر در جهت شمال به جنوب با استفاده از قلوه سنگ رودخانه‌ای و ملات شفته ساخته شده است.در گذشته بخش‌هایی از این دیواره نیز آسیب دیده بود که بازسازی و مرمت گردیده است.

ارزش های خاص طاق شیرین و فرهاد

بنای تاریخی شیرین و فرهاد به لحاظ تاریخی و به ‌ویژه شیوه معماری منحصر به فرد خود از نظر مطالعات باستان‌شناسی بسیار با اهمیت است. سبک معماری منحصر به فرد بنا و جاذبه‌های طبیعی تنگه از ویژگی‌های آن محسوب می‌شود.

شیوه معماری این بنا، مصالح به‌ کار رفته در آن، خاص بودن و شمار اندک این بناها در کشور، قرار گرفتن بر سر یکی از راه‌های فرعی و میانبر از عراق به کرمانشاه و از همه مهم‌تر تفاوت در شیوه ساخت این اثر با بناهای مشابه و هم عصر خود در کنار  ناشناخته بودن اثر، از خصوصیات این بنا به شمار می‌آیند این اثر در تاریخ 17 اسفند 1381  با شماره ثبت 7969 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید

امکانات تفریحی و رفاهی اطراف طاق شیرین و فرهاد

این اثر تاریخی در محدوده منابع طبیعی و در منطقه گرمسیری شهرستان ایوان قرار دارد.

پیشنهاد برای دیدن طاق شیرین و فرهاد

منطقه ایوان به جهت شرایط بهینه زیست محیطی، کوهستانی بودن منطقه و مراتع بسیار و سهولت در دسترسی به دشت و کوهستان و وجود رودخانه‌های بسیار در جای جای آن به خصوص رودخانه عظیم و پر آب کنگیر جاری در دشت از زیبایی ها جاذبه های بسیاری برخوردار است. شهرستان ایوان دارای ییلاق‌های مصفایی بوده و غار طلسم و گردشگاه خوران از نقاط مهم و دیدنی دیگر آن است که دیدار از آن ها خالی از لطف نیست. از طرفی این بنا در محدوده ای قرار گرفته که هنوز هم عشایر کوچ رو از آن به عنوان منطقه قشلاقی استفاده می‌کنند که شاید اگر فصل مشخص آن از آن بازدید کنید می تواند جالب توجه باشد.

طاق شیرین و فرهاد - طاقی که فرهاد برای استراحت شیرین ساخته! طاق شیرین و فرهاد - طاقی که فرهاد برای استراحت شیرین ساخته! 2019-08-16 09:26:30+3:30 2021-10-26 14:07:10+3:30 طاق شیرین و فرهاد در طول سال‌های دراز به علت قرارگیری در مسیر فرسایش صخره‌ها، در زیر تلنباری از خاک و شن دفن شده بود. طاق شیرین در نخستین فصل مرمت بنا در طی برنامه‌ای پژوهشی و مرمتی سال 1379 از زیر خاک بیرون آورده شد. فرزانه قوام پور Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/452 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com طاق شیرین و فرهاد - طاقی که فرهاد برای استراحت شیرین ساخته! طاق شیرین و فرهاد - طاقی که فرهاد برای استراحت شیرین ساخته! طاق شیرین و فرهاد در طول سال‌های دراز به علت قرارگیری در مسیر فرسایش صخره‌ها، در زیر تلنباری از خاک و شن دفن شده بود. طاق شیرین در نخستین فصل مرمت بنا در طی برنامه‌ای پژوهشی و مرمتی سال 1379 از زیر خاک بیرون آورده شد. استان ایلام- شهرستان ایوان +98 استان ایلام- شهرستان ایوان استان ایلام- شهرستان ایوان IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل طاق شیرین و فرهاد - طاقی که فرهاد برای استراحت شیرین ساخته! طاق شیرین و فرهاد - طاقی که فرهاد برای استراحت شیرین ساخته! طاق شیرین و فرهاد در طول سال‌های دراز به علت قرارگیری در مسیر فرسایش صخره‌ها، در زیر تلنباری از خاک و شن دفن شده بود. طاق شیرین در نخستین فصل مرمت بنا در طی برنامه‌ای پژوهشی و مرمتی سال 1379 از زیر خاک بیرون آورده شد. استان ایلام- شهرستان ایوان +98 استان ایلام- شهرستان ایوان استان ایلام- شهرستان ایوان IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل Adults Persian English.

طاق شیرین و فرهاد - طاقی که فرهاد برای استراحت شیرین ساخته!

طاق شیرین و فرهاد در طول سال‌های دراز به علت قرارگیری در مسیر فرسایش صخره‌ها، در زیر تلنباری از خاک و شن دفن شده بود. طاق شیرین در نخستین فصل مرمت بنا در طی برنامه‌ای پژوهشی و مرمتی سال 1379 از زیر خاک بیرون آورده شد. استان ایلام- شهرستان ایوان +98 استان ایلام- شهرستان ایوان استان ایلام- شهرستان ایوان IR unknown

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان     کارگاه صنایع دستی     غذا و خوردنی     محتوای فعلی     خدمات شهری     شما اینجا هستید     محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی     محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی     مرکز سلامت و زیبایی