مسجد امام علی (ع) نوش آباد
نامهای دیگر مکان
- مسجد علی نوش آباد
- مسجد حضرت علی (ع) نوش آباد
موقعیت جغرافیایی مسجد امام علی (ع) نوش آباد
در محلهی توی ده شهر نوش آباد و در جنب ورودی شمارهی 2 شهر زیرزمینی (اویی) مسجد تاریخی امام علی (ع) این شهر قرار دارد. مسجد امام علی (ع) پس از مسجد جامع نوش آباد اثر تاریخی با ارزشی از لحاظ قدمت، تاریخچه و معماری به شمار میرود. نوش آباد شهری در شهرستان آران و بیدگل استان اصفهان است.
سیر تاریخی و فرهنگی مسجد امام علی (ع) نوش آباد
این مسجد یادگاری از دوران سلجوقیان است و در دورههای بعدی از جمله قاجار و صفوی نیز تغییراتی در آن ایجاد شده است. مسجد امام علی (ع) نوش آباد در تاریخ 25 اسفند 1379 خورشیدی با شمارهی ثبت 3060 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
پس از ثبت این مسجد در میراث ملی چند بار مرمتهایی بر روی آن صورت گرفته اما این مسجد باشکوه همچنان نیازمند مرمت و بازسازی است.
معماری مسجد امام علی (ع) نوش آباد
بنای کنونی مسجد در دو طبقه است که دارای شبستان، ایوان، رواق، محراب و ماذنه (موذنه) است. این مسجد تاریخی از خشت و کاهگل ساخته شده است. کاهگل ملاتی است که در معماری ایرانی بهخصوص در مناطق کویر مرکزی ایران به وفور از آن استفاده میشود. شبستان فوقانی و تحتانی مسجد امام علی (ع) دقیقا شبیه هم بنا شدهاند. شبستان فوقانی مسجد بیشتر بر بناهای قدیمی استوار است تا سازههایی که بعدها به آن الحاق شده، از این رو میتوان این قسمت را جزو اصلی مسجد امام علی (ع) دانست. شبستان فوقانی شامل ایوان و دو دهلیز است و هیچ در و پنجرهای در آن به چشم نمیخورد. شبستان تحتانی مسجد برای برگزاری نماز در روزهای سرد سال و ایوان و شبستان فوقانی جهت روزهای تابستان و گرم سال احداث شده که امروز کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
برای اینکه به شبستان تحتانی برسید از یک درِ آهنی وارد یک هشتی میشوید که محل درآوردن کفشها است و دو پله پایینتر شبستان را میبینید. به محض ورود، یک دیوار آجرچین که ظاهر خوبی ندارد دیده میشود. بالای این دیوار آجرچین، قسمتی از یک محراب که دارای قدمت زیادی است و به دوران سلجوقیان میرسد وجود دارد. متاسفانه بخش زیادی از این محراب حدود نیم قرن پیش برای ایجاد درگاه ورودی به بخش جنوبی مسجد، تخریب شده و تنها قسمتهای بالایی آن باقی مانده است. محراب مسجد از نوع محرابهای گچی بسیار نفیس دورهی سلجوقی است. گویا محراب مسجد امام علی (ع) شبیه محراب مسجد میانده قمصر کاشان و محراب مسجد کوچهی میر نطنز استان اصفهان است. بر طبق نظر کارشناسان مربوطه ساخت این نوع محرابهای گچی قبل از محراب کاشیکاری شده معمول بوده است.
برخلاف محرابهای دیگر که در جلوترین قسمت مسجد، با فضایی باز برای نماز جماعت بنا میشوند، محراب این مسجد دم در ورودی قرار دارد و دارای فضای اندکی جهت اقامهی نماز است. این مساله فرضیاتی را به دنبال دارد که یا مسجد امام علی (ع) در این قسمت بزرگتر بوده و در طی دوران به این شکل درآمده است و یا اینکه باقیماندهی محراب را به این مکان انتقال دادهاند.
در اثر تغییرات زیادی که در مسجد به وجود آمده، محراب آن که در سمت جنوب و جلوی مسجد بوده اکنون در شمال و عقب مسجد قرار دارد. در واقع کوچهی شمالی و مغازههای خبازی (نانوایی) که اکنون تخریب و جزو کوچه شدهاند، در قدیم جزو شبستان مسجد بوده و جزو موقوفات مسجد امام علی (ع) محسوب میشوند.
توسعهی این مسجد به جانب جنوب بوده و عمدهی شبستان تحتانی در اواخر دورهی قاجاریه به جنوب مسجد اضافه شده و محراب سلجوقی در پشت محراب قاجاری قرار گرفته است.
در حال حاضر محراب سلجوقی مسجد حضرت علی (ع) نوش آباد دارای 2 متر عرض و 2/5 متر ارتفاع و 2 حاشیهی ناقص در 2 طرف محراب، پیشانی محراب، طاق نمای فوقانی محراب با هلالی تیزهدار و بقایائی از سرستون راست در قسمت پایهی طاق نمای فوقانی است. از ویژگیهای این محراب میتوان 2 طاقنمائی، دو ستونی و طاق تیزهدار آن را نام برد. بر روی پیشانی محراب تاریخی مسجد، جملهی لاالهالاالله و محمد رسولالله به خط نسخ و بر حاشیهی محراب آیاتی از آیههای 14 و 15 سورهی هود به خط ثلث مزین شده است. بر روی هلالی طاقنما، حدیث عشره مبشره به خط کوفی نوشته شده که قسمتی از آن نیز باقی مانده است و بر حاشیهی طاقنمای وسط محراب قسمتی از آیهی 18 سورهی مبارکهی آل عمران به خط ثلث به چشم میخورد.
عَشْرَه مُبَشَّرَه حدیث اهل سنت برگرفته از حدیث نبوی است، که اشاره دارد به ده نفر از اصحاب که پیامبر اکرم (ص) به آنها بشارت بهشت داده است. به این معنا که این افراد در هر حال، به بهشت خواهند رفت. عالمان شیعه نقدهایی به این حدیث وارد کردهاند.
کتیبهای در مسجد امام علی (ع) یافت شده که به سال 1003 میرسد. صلوات کبیره نوشته شده، در مسجد قرار دارد که بر ساخت محرابی از دورهی صفوی دلالت میکند، اما اثری از محراب نیست. در قدیم منبری که مربوط به قرن 7 هجری بوده در این مسجد وجود داشته که امروزی آثاری از آن باقی نمانده است.
در محل بام مسجد محلی برای گفت اذان وجود دارد که از طریق راهپلهای به آن دسترسی دارد. این ماذنه آجری دارای تزئینات آجر ساده و لعابدار است و توجه ببینندگان را به خود جلب میکند. سقف این قسمت مسجد از داخل به شکل دایره و از قسمت بیرونی به شکل مخروطی است. این سازه که ششگوش بوده و سه ضلع آن تا گنبد مسجد ادامه دارد.
در مقابل هشتی ورودی مسجد یک درخت گز دیده میشود که اهالی نسبت به آن اعتقاد زیادی دارند و بر آن دخیل میبندند.
متاسفانه در سال های اخیر سازهی فلزی با سقف شیروانی نامتجانسی نیز در حیات جنوبی مسجد اضافه شده، که از زیبایی این بنای ارزشمند تاریخی کاسته است.
پیشنهاد برای دیدن مسجد امام علی (ع) نوش آباد
قلعهی خشتی (سیزان) نوش آباد، مسجد جامع نوش آباد، شهر زیر زمینی (اویی) نوش آباد و... از جاذبههای گردشگری این شهر تاریخی است که در سفر به شهر نوش آباد بازدید از آنها را در کنار بازدید از مسجد امام علی (ع) در برنامههای خود بگنجانید.
مسجد امام علی (ع) نوش آباد
مسجد امام علی (ع) نوش آباد یادگاری از دوران سلجوقیان است و در دورههای بعدی از جمله قاجار و صفوی نیز تغییراتی در آن ایجاد شده است. مسجد امام علی (ع) نوش آباد در تاریخ 25 اسفند 1379 خورشیدی با شمارهی ثبت 3060 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. استان اصفهان- آران و بیدگل- نوش آباد- محله توی ده- جنب ورودی شماره 2 شهر زیرزمینی (اویی) +98 استان اصفهان- آران و بیدگل- نوش آباد- محله توی ده- جنب ورودی شماره 2 شهر زیرزمینی (اویی) استان اصفهان- آران و بیدگل- نوش آباد- محله توی ده- جنب ورودی شماره 2 شهر زیرزمینی (اویی) IR unknownکلمات کلیدی: مسجد امام علی نوش آباد، مسجد امام علی، مسجد علی نوش آباد،
مکانهای نزدیک
فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 5)
فرهنگ غذایی اصفهان، مرکزی، تهران، البرز، قزوین و چهارمحال و بختیاری2936
0
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.