نام‌های دیگر مکان

• پارک ملی قمیشلو

موقعیت جغرافیایی پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو که یکی از قدیمی ترین مناطق حفاظت شده‌ی جهان است با مساحت 113 هزار هکتار در 45 کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان و در شهرستان تیران و کرون قرار دارد.

این منطقه از سمت شمال با شهرهای دهق و علویجه و روستاهای هسنیجه و حسین‌آباد، از سمت جنوب با شهرهای تیران، نجف آباد و خمینی شهر، از سمت شرق با شهرهای اصفهان، شاهین شهر و روستای جهاد آباد و از سمت غرب با روستای میر آباد، مبارکه، محمدیه، افجان، تندران، ورپشت و جاجا ارتباط دارد.

سیر تاریخی و فرهنگی پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو

پناهگاه حیات وحش قمیشلو 83888 هکتار و پارک ملی قمیشلو 29886 هکتار مساحت دارند.

150 سال پیش مسعود میرزا ظل السلطان شاهزاده قاجار و پسر بزرگ ناصرالدین شاه و حاکم اصفهان، قمیشلو را به عنوان منطقه‌ی قرق و شکارگاه اختصاصی اعلام کرد. او حتی اجازه‌ی چرای دام را نیز در این منطقه نداد. در سال 1343 خورشیدی کانون شکار و صید ایران 37 هزار هکتار از زمین‌های منطقه را از شاهزادگان قاجار خریداری کرد و حفاظت از قمیشلو آغاز شد. در سال 1350 خورشیدی، منطقه‌ی سیاه کوه و عمرکوه در نزدیکی منطقه‌ی حفاظت شده به عنوان منطقه‌ی شکار ممنوع عنوان شد. در سال 1374 با الحاق دو منطقه‌ی حفاظت‌شده و شکار ممنوع، پناهگاه حیات وحش قمیشلو به تصویب رسید. در نهایت در سال 1386 خورشیدی با الحاق سه منطقه‌ی امن کرالیاس، کهوک و لاسمیان، محدوده‌ای با وسعت 29886 هکتار طی مصوبه‌ی شماره‌ی 297 مورخ 1386/11/12 از این پناهگاه به پارک ملی ارتقا پیدا کرد و طی مصوبه‌ی شماره‌ی 343 مورخ 1389/09/29 مساحت پناهگاه به 83888 هکتار افزایش یافت.

این منطقه یکی از زیست‌بوم‌های نیمه‌بیابانی در بخش مرکزی ایران با ویژگی‌های اقلیمی و زیستگاهی و زمین ساختی یکی از مناطق بسیار ارزشمند در قلمروی دیرین‌شمالگان یا ناحیه پالئار کتیک (یکی از هشت منطقه‌ی زیست جغرافیایی جهان که شامل قاره‌ی اوراسیا و شمال آفریقا است) محسوب می‌شود. از طرف دیگر این منطقه به علت وجود آثار باستانی متعلق به دوره‌ی قاجاریه از اهمیت تاریخی بالایی نیز برخوردار است. قلعه‌ی معروف قمیشلو (قلعه‌ی قرار گرفته در حاشیه‌ی نیزارها)، قلعه‌ی شاه ماهور و قلعه‌ی یاور از آثار تاریخی این منطقه است.

اقلیم منطقه بیش‌تر به صورت نیمه‌خشک بیابانی و در قسمت‌های کوچکی در ارتفاعات نیمه‌مرطوب است. میانگین دمای سالانه این منطقه 11/5، میانگین دمای سردترین ماه سال 6/1- و گرم‌ترین ماه سال 23/9 درجه‌ی سانتی‌گراد است.

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو از دو بخش اصلی ارتفاعات و دشت تشکیل شده است.

ارتفاعات به صورت پراکنده در قسمت‌های مختلف به چشم می‌خورند ولی پراکندگی آن‌ها در بخش جنوبی بیش‌تر هستند. در بخش غربی منطقه دشتی و کم ارتفاع وجود دارد ولی مناطق دشتی تنها محدود به این بخش نبوده بلکه در سایر بخش‌های منطقه و در قسمت‌های میانی بین ارتفاعات مختلف حوزه نیز وجود دارند.

بر طبق بررسی اجمالی توپوگرافی منطقه حدود 57 درصد منطقه را دشت‌ها، فلات‌ها و واریزهای بادبزنی شکل (شیب کمتر از 5 درصد) و 43 درصد باقی مانده‌ی منطقه را کوه‌های مرتفع پرشیب و تپه‌ماهورهای کم‌ارتفاع تشکیل می‌دهند.

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو، دارای سه زیستگاه مهم تپه‌ی استپی و دشتی، تپه‌ماهوری و زیستگاه کوهستانی و برفگیر است.

• زیستگاه دشتی و استپی:

دشت‌های کوچک و بزرگ مابین کوه‌ها قرار دارند و این چنین به نظر می‌رسند که جدا از هم هستند اما در واقعیت این دشت‌ها با هم مرتبط‌اند. دشت‌ها بخاطر تامین امنیت و منابع تغذیه‌ی وحوش دارای اهمیت زیادی هستند و شرایط اکولوژی مناسبی را برای زیست آهو به عنوان شاخص‌ترین حیوان دشتی در منطقه فراهم می‌آورند که جمعیت‌های انبوهی از آن‌ها در محدوده‌ی این دشت‌ها یافت می‌شود. بنابر اعلام کارشناسان محیط زیست یکی از دلایل وجود این آهوها وجود چشمه‌های کوچک و پوشش گیاهی مناسب برای تکثیر آن‌ها است.

• تپه ماهوری:

این نوع زیستگاه به علت دارا بودن شیب و ارتفاع کم، آب و هوای معتدل، پوشش گیاهی مناسب، وجود آبشخورهای طبیعی و مصنوعی زیستگاه مناسبی برای قوچ و میش وحشی محسوب می‌شود.

• زیستگاه کوهستانی و برفگیر:

این نوع زیستگاه شامل مناطق کوهستانی و مرتفع با شیب تند و برفگیر و آب و هوای ییلاقی بوده و پوشش گیاهی آن شامل بوته‌زارها، علفزارها و تک درختان بنه و بادام است. زیستگاه کوهستانی و برفگیر، زمستانی سرد و تابستانی معتدل و مناسب دارد که مناسب برای زیست کل و بز و همچنین در ارتفاع پاپین‌تر مناسب برای زیست قوچ و میش مخصوصا در فصل تابستان است.

عرصه‌های طبیعی قمیشلو از دشت‌ها، کوه‌ها و تپه ماهورهای متعددی تشکیل شده است. مهمترین ارتفاعات منطقه می‌توان به عمرکوه، دربند، موستان، کپه پلنگ، زنگاری، دم زرد، اتابکی، و دم دراز اشاره کرد.

این زیستگاه به عنوان یک ذخیره‌گاه ژنتیک باارزش به شمار می‌رود و گونه‌های متنوعی از حیات وحش کل و بز، قوچ، میش اصفهانی، آهوی ایرانی، گرگ، تیهو، کبک، کفتار، پلنگ و... را هم‌چون گنجینه‌ای در دل خود جای داده است.

پناهگاه حیات‌وحش قمیشلو در منطقه‌ی استپی از ناحیه بزرگ رویشی ایرانی و تورانی (این ناحیه 70 درصد عرصه‌های منابع طبیعی ایران را به خود اختصاص داده) واقع شده و بوته‌زارهای منطقه سیمای کلی جامعه‌ی مناطق استپی یعنی Artemisia.Astragalus را نشان می‌دهد. در بررسی پوشش گیاهی این منطقه، دو بخش عمده قابل تفکیک است که از مناطق دشتی و ارتفاعات پایین به سمت بلندی‌ها و ارتفاعات بالا امتداد می‌یابد. پوشش گیاهی مناطق دشتی که در ارتفاع حداقل 1680 متر از سطح دریا تا ارتفاع 1800 متر در مرزهای حاشیه‌ی پناهگاه و در مناطق میانی وجود دارد در آن گونه‌ی شاخص درمنه‌ی دشتی دیده می‌شود. با نزدیک شدن به مرزهای پناهگاه و مجاورت با مناطق روستایی از تراکم این گونه کاسته می‌شود.

در این منطقه به طور بسیار پراکنده گونه‌های درختی و درختچه‌ای نیز وجود دارد. ناگفته نماند که در این محدوده، تاکنون عملیات مربوط به جنگلداری یا احیای پوشش گیاهی انجام نگرفته است.

مهم‌ترین منابع آبی در منطقه رودخانه‌ها و آبراهه‌های فصلی، چاه‌‌ها، چشمه‌ها و قنوات مختلف فصلی است. خشکه‌رود تنها رودخانه‌ی قابل ذکر در این منطقه است که از مجموع دو مسیر آب فصلی تشکیل شده؛ اولی مسیر آبی که از اشن شروع شده و به طرف شرق ادامه دارد و دیگری مسیر آبی که از طرف جنوب غربی حوزه به طرف شمال شرق ادامه دارد. هر دو مسیر در انتها در منطقه‌ی علویجه به‌هم می‌پیوندد و در نهایت وارد دشت مورچه خورت می‌شود. به خاطر این‌که آب سطحی هم از نظر کیفیت و هم کمیت مناسب برای استفاده کشاورزی در این نواحی نیست، از منابع آب زیر‌زمینی برای این منظور استفاده می‌شود. محدوده‌ی پناهگاه حیات وحش قمیشلو بخشی از حوضه‌ی آبریز زاینده‌رود به شمار می‌رود و شامل بخش‌هایی از زیرحوضه‌ی نجف آباد، علویجه و برخوار است.

به خاطر جنس و نوع خاک منطقه و عدم نفوذ کافی، سیلاب‌های این حوزه، سریع از منطقه خارج می‌شوند. از این رو سفره‌ی آب‌های زیرزمینی این منطقه ضعیف است، اما تعداد زیادی چشمه وجود دارد که از بهترین آبشخورهای منطقه برای حیات‌وحش به شمار می‌روند.

الهی‌آباد، آب بادی، ذلول، و کززار از چاهها و قلعه‌ی قمیشلو، علویجه، دربند بالا و پایین، یاور و تنگ‌شیران از قنوات موجود در منطقه است.

یکی از عوامل مهمی که باعث بهبود شرایط زیستگاهی پناهگاه حیات‌وحش قمیشلو شده، وجود آبشخورهای متعدد (طبیعی یا انسان‌ساخت) در سطح منطقه است که پراکنش مطلوب دارد و حیات وحش منطقه به آسانی به آن دسترسی دارند. البته این شرایط در سال‌های کم‌باران و خشکسالی متفاوت است. از آبشخورهای منطقه می‌توان لامو، کهوک، کرم خداداد، لاسمیان، سه چشمه، ذولول، لامو، حوض، موشی، خرسک اول و دوم، دم‌زرد، کر الیاس، آغل‌جنی، چاله آبی، ننه منشور، چشمه سنجد علی قلیان، قشلاق، تلمبه بادی چاه‌محمدی، تلمبه بادی چاه زینل، قلعه یاور و هزار منی را نام برد.

تعارضات و تهدیدات مهم منطقه

• شهرک صنعتی بزرگ اصفهان در شمال شرق منطقه
•  عبور کنار گذر غرب اصفهان از منطقه و تقسیم کردن آن به دو قسمت شرقی و غربی
•  وجود دام در محدوده‌ی پارک ملی به دلیل عدم تخصیص بودجه‌ی مورد نیاز برای خریداری حقوق عرفی از سوی سازمان
• تعداد دام مازاد بر ظرفیت مراتع منطقه
• چرا در خارج از فصل مجاز
• وجود میدان تیر و زاغه‌ی مهمات ارتش در قسمت شرقی و جنوب شرقی منطقه

پیشنهاد برای دیدن پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو

علاقه‌مندان برای بازدید از پارک ملی قمیشلو، باید مجوز از دادستانی و اداره‌ی محیط زیست تیران دریافت کنند.

قلعه‌ی قمیشلو، قلعه‌ی یاور و قلعه‌ی شاه‌ماهور از آثار تاریخی است که در داخل این منطقه قرار دارند که متاسفانه از وضعیت خوبی برخوردار نیستند و منتظر نگاه ویژه‌ی مسئولان مربوطه هستند. در صورت تمایل از این بناها نیز دیدن نمایید. آثار تاریخی منطقه‌ی حفاظت‌شده پارک ملی قمیشلو دارای قدمت زیادی است و از سازه‌های ارزشمند باستانی به شمار می‌روند. پس از آسیب رساندن به آن‌ها به شدت بپرهیزید.

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو 2023-03-18 20:06:53+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو که یکی از قدیمی ترین مناطق حفاظت شده‌ی جهان است با مساحت 113 هزار هکتار در 45 کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان و در شهرستان تیران و کرون قرار دارد. ساره پزشک Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10391 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو که یکی از قدیمی ترین مناطق حفاظت شده‌ی جهان است با مساحت 113 هزار هکتار در 45 کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان و در شهرستان تیران و کرون قرار دارد. استان اصفهان- تیران و کرون- 45 کیلومتری شمال غرب اصفهان- تیران و کرون +98 استان اصفهان- تیران و کرون- 45 کیلومتری شمال غرب اصفهان- تیران و کرون استان اصفهان- تیران و کرون- 45 کیلومتری شمال غرب اصفهان- تیران و کرون IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو که یکی از قدیمی ترین مناطق حفاظت شده‌ی جهان است با مساحت 113 هزار هکتار در 45 کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان و در شهرستان تیران و کرون قرار دارد. استان اصفهان- تیران و کرون- 45 کیلومتری شمال غرب اصفهان- تیران و کرون +98 استان اصفهان- تیران و کرون- 45 کیلومتری شمال غرب اصفهان- تیران و کرون استان اصفهان- تیران و کرون- 45 کیلومتری شمال غرب اصفهان- تیران و کرون IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل Adults Persian English.

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو که یکی از قدیمی ترین مناطق حفاظت شده‌ی جهان است با مساحت 113 هزار هکتار در 45 کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان و در شهرستان تیران و کرون قرار دارد. استان اصفهان- تیران و کرون- 45 کیلومتری شمال غرب اصفهان- تیران و کرون +98 استان اصفهان- تیران و کرون- 45 کیلومتری شمال غرب اصفهان- تیران و کرون استان اصفهان- تیران و کرون- 45 کیلومتری شمال غرب اصفهان- تیران و کرون IR unknown

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان     کارگاه صنایع دستی     غذا و خوردنی     محتوای فعلی     خدمات شهری     شما اینجا هستید     محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی     محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی     مرکز سلامت و زیبایی