پل هفت چشمه شاهکار مهندسی دوران صفویان!
نام های دیگر مکان
- پل داش کسن
- پل ججین
- کورپی قرمزی (پل قرمز)
- پل یدی گوزلی
موقعیت جغرافیایی پل هفت چشمه
پل هفت چشمه که از جاذبههای تاریخی استان اردبیل و شهر اردبیل است در میدان پانزده خرداد، ابتدای خیابان ساحلی (خیابان معلم)، روی رودخانهی بالیقو چای (رودخانهی ماهی دار) جای دارد. پل مذبور به نامهایی مانند پل یدی گوزلی، ججین، کورپی قرمزی و پل داش کسن نیز مشهور است.
بالیقلو چای یا بالخلو یا بالیخلی در تلفظ محلی، از معدود رودخانههایی است که از داخل شهر عبور میکند. رودخانهی ذکر شده دارای 75 کیلومتر طول است که از این مقدار 50 کیلومتر آن در کوهستان و 25 کیلومتر دیگر در جلگه جریان دارد. این رودخانه از گردنهی بالخلی در جنوب غربی شهر نیر (شهری در استان اردبیل) حد فاصل دو رشتهکوه بزقوش و سبلان سرچشمه میگیرد و تامینکنندهی آب سد بزرگ یامچی اردبیل است. بالیقلوچای با گذر از وسط اردبیل، همچون زاینده رود در اصفهان، این شهر را به دو نیم تقسیم میکند و در نهایت در شمال این شهر به رودخانهی قره سو میریزد. معروفترین پلهایی که بر روی این رودخانه احداث شده مانند پل یعقوبیه یا پنج چشمه و پل هفت چشمه هستند.
سیر تاریخی و فرهنگی پل هفت چشمه
اردبیل روزگاری به عنوان پایتخت شاهان صفوی بوده و بناهای تاریخی زیادی در این منطقه از آن دوران به یادگار مانده، پل هفت چشمه یا یدّی گُز کورپیسی (پل هفت چشمه)، نیز یکی از این یادگاری ها است.
در آنسوی رود بالیقلو چای، روستایی با نام داشکَسَن (سنگشکن) وجود دارد که مردم آن به حرفهی سنگشکنی و سفالگری مشغولاند. بسیاری از مردم محلی پل هفت چشمه را برگرفته از نام این روستا داشکسن میخوانند.
این پل تاریخی علاوه بر زیبایی از نظر سیاسی نیز بسیار مهم بود و حوادث گوناگونی را نظاره کرده است. پل هفت چشمه، با وجود چندین بار آسیبدیدگی، در طول مبارزههای داخلی مردم آذربایجان در دوران مشروطه؛ همچنان استوار باقی ماند.
در زمان سلطنت صفویه، هفت چشمه، شهر را به دو بخش تقسیم کرده بود، ساختمانهای حکومتی و دیوانی در بخش غربی پل و بخشهای مردمی و مسکونی در شرق آن قرار داشته اند.
همچنین در دوران مشروطه، در شهر اردبیل قلعهای با نام نارین قلعه که امروز تخریب شده در نزدیکی این پل قرار داشته است. ستارخان (سردار ملی) که در آن دوران در تبریز زندانی شده بود به این قلعه منتقل و در آن محبوس میشود. بعد از اینکه توانست از این قلعه فرار کند بلافاصله به یارانش که با اسب در پای پل هفت چشمه منتظرش بودند میپیوندد. و برای اخذ فتوای مشروعیتِ مشروطه از مراجع تقلید و مجتهدین، به شهر نجف سفر میکند و بعد از گرفتن این مجوز به ایران برمی گردد. همچنین در زمان حضور متفقین در ایران پل داش کسن مورد استفادهی نیروهای متفقین قرار گرفت.
این پل در تاریخ 28 مرداد 1348 خورشیدی با شمارهی ثبت 875 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این پل هر سال در صبح چهارشنبه آخر سال میزبان جشنوارهی نواوستی است. مراسم سنتی نو اوستی یا همان سو اوستی به معنای پریدن از آب است. در این آئین شهروندان اردبیلی به ویژه بانوان و دختران جوان از ساعات اولیهی صبح کوزه به دست به محل آبهای جاری رفته و با انجام مراسم خاص و جذابی به استقبال سال جدید میروند. انداختن سنگریزههای کوچک به داخل آب، جارو کردن و دوختن آب، قیچیکردن آب و انداختن لنگه کفشهای کهنه به آب از بخشهای اصلی این آئین کهن است. همچنین آنها در این آیین به تعداد هفتبار از عرض آب عبور میکنند. بسیاری از شرکتکنندگان بر این باورند که در این روز حاجتها و نیتها برآورده میشود.
ناگفته نماند در سال 1374 هجری خورشیدی مرمت و بازسازی پل داش کسن آغاز شد.
معماری پل هفت چشمه
پل هفت چشمه دارای ابعاد 46/70 در 3/80 در 3/70 متر است. در این پل هفت دهانهی آجری، قوس پنج و هفت و موجشکنهای سنگی به چشم میخورد. قوس پنج و هفت مهمترین نوع قوس جناغی یا تیزهدار در معماری ایرانی است.
پل هفت چشمه همانند بسیاری از پلهایی که دوران صفویه ساخته شدهاند. همچون سیوسه پل و پل خواجو در اصفهان، دارای موجشکنهای سنگی است و هفت طاق هلالی ضربی دارد. طول اندازهی موجشکنها نشاندهندهی طغیان همیشگی آب، عمقِ زیاد رودخانه و شدت فشار جریان آب رودخانهی بالیقلو چای در طول سال بوده است.
پل مذبور سازهای بسیار مستحکم است، در بدنه و پایههای عمیق این پل تاریخی مصالحی چون گچ و آهک و در نمای بیرونی آن آجر به کار برده شده است و گذر وسایل نقلیهی سبک و افراد پیاده را تامین میکند. در تمامی قسمتهای این پل حالت تقارن رعایت شده و دهانهی وسطی آن باعث زاویهدار بودن عرشهی پل شده است.
پیشنهاد برای دیدن پل هفت چشمه
همانگونه که در ابتدای مطالب اشاره کردیم این پل به جا مانده از دورهی صفویان است و گردشگران زیادی در طول سال مخصوصا در فصلهای بهار و تابستان به اردبیل سفر میکنند و از این پل تاریخی دیدن میکنند.
دیدن پل هفت چشمه مخصوصا در شبها بسیار جذاب است. سالهای قبل آب رودخانهی بالیقلو چای بسیار خروشان بود ولی متاسفانه امروز به دلیل خشکسالی از آب آن کاسته شده است.
در سفر به اردبیل خوش آب و هوا از خوردنیهای متنوعش مانند عسل، سرشیر، حلوای سیاه، آش دوغ خوشمزه، نان فطیر و... غافل نشوید.
دریاچهی شورابیل، موزهی مردمشناسی اردبیل، مجموعهی بقعهی شیخ صفی الدین اردبیلی، بازار تاریخی اردبیل، مجموعهی بقعهی شیخ امین الدین جبرئیل و... از دیگر جاذبههای دیدنی این شهر است. در سفر به اردبیل بازدید از آنها را از یاد نبرید.
پل هفت چشمه - شاهکار مهندسی دوران صفویان!
پل هفت چشمه که از جاذبههای تاریخی استان اردبیل و شهر اردبیل است در میدان پانزده خرداد، ابتدای خیابان ساحلی (خیابان معلم)، روی رودخانهی بالیقو چای (رودخانهی ماهی دار) جای دارد. پل مذبور به نامهایی مانند پل یدی گوزلی، ججین، کورپی قرمزی و پل داش کسن نیز مشهور است. استان اردبیل- اردبیل- میدان پانزده خرداد- ابتدای خیابان ساحلی (خیابان معلم) +98 استان اردبیل- اردبیل- میدان پانزده خرداد- ابتدای خیابان ساحلی (خیابان معلم) استان اردبیل- اردبیل- میدان پانزده خرداد- ابتدای خیابان ساحلی (خیابان معلم) IR unknownکلمات کلیدی: پل هفت چشمه، پل داش کسن، پل ججین، کورپی قرمزی، پل قرمز، پل یدی گوزلی،
مکانهای نزدیک
فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 3)
فرهنگ غذایی آذربایجان، اردبیل، همدان، کردستان، ایلام، لرستان و کرمانشاه5743
0
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.