موقعیت جغرافیایی امامزاده صالح (ع)

امامزاده صالح (ع) یکی از فرزندان امام موسی کاظم(ع) است که بارگاه مقدس ایشان در قلب محله تجریش تهران واقع شده است.

سیر تاریخی و فرهنگی

حضرت صالح ابن موسی الکاظم(ع) پسر امام موسی کاظم(ع) و برادر امام علی ابن موسی الرضا(ع) به شمار می آیند. در اواخر قرن دوم ایشان برای دیدار برادر به ایران آمده بودند که در کنار چنار بزرگی نزدیک چشمه ساری در باغ گلشن محله تجریش توسط شخصی به نام حسن بهبهانی به شهادت رسیدند و در کنار همان چنار به خاک سپرده شدند. امامزاده صالح (ع) شاخص ترین مکان زیارتی در میان زیارتگاه های تهران است که بیشترین زائر را دارد. 

در سال 1210 هجری قمری، هلاکو؛ فرزند فتحعلی شاه قاجار بانی مرمت و تزیینات حرم مطهر شد. وی گنبد را کاشیکاری کرد و درب ورودی را از غرب به شمال تغییر داد. این گنبد چندین بار مرمت گردید. در سال 1338 خورشیدی نیز حسن فداکار با بودجه شخصی اش گنبد را مرمت و کاشیکاری مجدد کرد. سرانجام در سال 1368 خورشیدی گنبد به طور کلی تخریب و با کاشی جدید بازسازی شد. بعد از انقلاب اسلامی، گنبد بزرگتری ساخته شد که روی گنبد بالای حرم نصب شده و نیز دو گلدسته از دهه 80 به بعد به صحن اضافه شده است. 

محوطه امامزاده صالح (ع) در گذشته کاملا محصور شده بود و چناری کهنسال در میان حیاط قرار داشت. اما پس از تغییر شکل میدان تجریش و فضای جدید ایجاد شده، زیارتگاه از حصار درآمد و درخت چنار نیز قطع گردید. 

معماری امامزاده صالح (ع)

بنای بقعه امامزاده ساختمان چهار گوشی است که ابعاد داخلی آن 6/5 در 6 متر است. این ساختمان مستحکم دارای دیوارهای قطوری است که صلابت آن را موجب می شود. با توجه به شیوه معماری، وضعیت طاق نماها از نظر سبک و پوشش ساختمان و شباهت آن به بناهای دوره ایلخانی تخمین زده می شود که مربوط به سده هفتم و هشتم باشد.

بقعه و بارگاه و صحن گسترده امامزاده صالح (ع) با مساحت 3000 مترمربع یکی از بزرگترین و باشکوهترین امامزاده ها  است و 3 درب ورودی دارد. درب شمالی و درب شرقی به بازار تجریش و درب غربی به پایانه اتوبوس های درون شهری باز می شوند. ایوان ورودی و رواق در سمت شمال حرم واقع است که در بالای آن لوح مستطیل خشتی کاشی کاری شده ای قرار دارد که تاریخ 1210 هجری قمری و نام فتحعلی شاه بر آن حک شده است. صحن امامزاده گورستان عمومی بوده که در بیست سال اخیر اثر گورها از بین رفته و تنها آثار تعداد محدودی از سنگ قبرها برجای مانده است. فضای داخلی امامزاده شامل 4 رواق است. دو رواق مخصوص بانوان و دو رواق مخصوص آقایان است که از هم جدا شده اند. تزیینات داخل امامزاده شامل آیینه کاری است که در سال های اخیر انجام شده است. 

چنار امامزاده صالح (ع) در تهران، کهنسال ترین چناری است که تا کنون دیده شده است و قطر تنه آن به 15 متر می رسید. اما پس از تغییر شکل میدان تجریش و فضای جدید ایجاد شده، زیارتگاه از حصار درآمد و درخت چنار نیز قطع گردید.

یک صندوق چوبی در داخل حرم امامزاده قرار دارد که در اواخر دوران صفوی یا افشار ساخته شده است. ضریح مقدس آن از نقره است که سه ضلع آن محفظه مشبکی است که با نقره تزیین شده و ضلع جنوبی آن چوبی و مشبک است که به وسیله مرحوم آقای میرزا سعید خان؛ وزیر امور خارجه اواخر دوره قاجار وقف امامزاده شده است. مسجد، حسینیه و حمام صحن شمالی نیز در زمین های وقف شده توسط شجاع السلطنه، پسر ششم فتحعلی شاه قرار دارد که در حدود سال های 1200 هجری قمری ساخته شده است.

ارزش های خاص امامزاده صالح (ع)

امامزاده صالح (ع) از فرزندان امام موسی کاظم(ع) و برادر امام علی ابن موسی الرضا(ع) هستند. بارگاه مقدس ایشان در همان محلی که به شهادت رسیده اند قرار دارد. این امامزاده هر ساله زائران بسیاری را به سمت خود می کشاند. بقعه و بارگاه مقدس ایشان یکی از بزرگترین و باشکوهترین امامزاده ها است. گلدسته‌های حرم مطهر از همه خیابان‌های اطراف حرم به زیبایی دیده می‌شوند. 

چنار امامزاده صالح (ع) در تهران، کهنسال ترین چناری است که تا کنون دیده شده است و قطر تنه آن به 15 متر می رسید. اما پس از تغییر شکل میدان تجریش و فضای جدید ایجاد شده، زیارتگاه از حصار درآمد و درخت چنار نیز قطع گردید.

امکانات تفریحی و رفاهی اطراف امامزاده صالح (ع)

درست در رو به روی امامزاده ایستگاه اتوبوس بی آر تی قرار دارد. همچنین آخرین ایستگاه خط یک مترو تهران نیز دسترسی به این مکان مقدس را آسان کرده است. وجود بازارچه محلی تجریش و مسجد و حسینیه و سرویس های بهداشتی هم از امکاناتی است که به راحتی در دسترس است.