سیاحان و کاروانسراهای ایرانی سفرنامه نویسی؛ از مهم ترین ارکان ثبت تاریخ

از گذشته‌های بسیار دور، بناهای تاریخی و میراث با ارزش فرهنگی ایران، توجه بسیاری از جهانگردان و سیاحان خارجی و داخلی را به خود جلب کرده است. در این راستا نظرات و نوشته‌های این افراد بسیار حایز اهمیت است، زیرا که را با توصیفات مختلف از جای‌جای ایران، مدارک با ارزشی را به جای گذاشته‌اند. این توصیفات از بناهای تاریخی بسیار مفید و قابل توجه هستند. یکی از موضوعات قابل توجه سفرنامه‌نویسان، کاروانسراها بود. زیرا که مکانی بسیار جالب برای این افراد بوده است. با یلدامدتور همراه باشید.

در دوره‌ی صفوی که شکوه و عظمت اقتصادی و هنری در ایران رواج داشت، سفر سیاحان و جهانگردان به ایران نیز افزایش پیدا کرده بود. این افراد شرح وقایع، ثبت تصاویر و نقاشی‌های جالبی از ایران و مکان‌های دیدنی آن، به ویژه مشخصات معماری مکان‌ها را در سفرنامه‌های خود ثبت کرده‌اند. کاروانسراها از جمله مکان‌هایی بودند که بسیار مورد توجه این افراد واقع شدند. کاروانسراها مانند هتل‌های امروزی، محلی برای آسایش و رفاه مسافران بوده و مایحتاج مسافران را تامین می‌کرده و در موارد بسیاری محل اقامت روزانه و شبانه‌ی این سیاحان و جهانگردان نیز بوده است. کاروانسراها علاوه بر اقامت و استراحت، محلی بود برای تبادل اطلاعات و گفتگوی بین افراد از مناطق مختلف با هم. بنابراین کاروانسراها به سرعت به مکان مورد علاقه‌ی سیاحان و جهانگردان تبدیل شد. در بیشتر سفرنامه‌ها، ایجاد و توسعه‌ی کاروانسراها در شهرها و راه‌های کاروان‌‌رو را به دوره‌ی صفوی به ویژه شاه عباس اول نسبت می‌دهند.

از سختی‌های راهی که در سفرنامه‌ها ذکر شده است؛ گرما، تشنگی، سختی راه، خطر راهزنان و... است که بسیاری از سیاحان به آن اشاره کرده‌اند. با این حال ایران در عصر صفوی نسبت به دیگر کشورهای شرقی، امن‌تر توصیف شده است. زیرا که شبکه‌ی کاروان‌رو، در آن زمان در تمام کشور کشیده شده بود و سفری راحت و آرام را برای سیاحان به ارمغان ‌می‌آورد. در واقع پادشاهان صفوی توجه زیادی به امنیت راه‌ها، راحتی و آسایش کاروانیان داشتند و به همین دلیل کاروانسراهایی را در نزدیکی شهرها ساختند.

از جمله‌ی سیاحانی که به ایران سفر کردند و طرح‌های و نقاشی‌های بسیار جالب را به جای گذاشتند می‌توان به، فلاندن (Flandin)، کست (Coste)، تکسیه (Taxier)، شاردن (Clardin) و دیولافوآ (Dieulfoy) اشاره کرد که شاهد و گویای اتفاقات مهم در کاروانسراهای ایران در آن روزگاران هستند. بخش عظیمی از سفرنامه‌های ایران مربوط به کاروانسراها است را سیاحان معروفی چون ژان شاردن یا ژان باتیست تاورنیه نوشته‌اند. به نظر تاورنیه سفر با کاروان هیچ‌گونه ترس و اضطرابی به همراه ندارد. در حالی‌که سیاحان دیگر آن را سخت و همراه با موانع بی‌شمار بیان می‌کنند. تاورنیه؛ سیاح فرانسوی، که بیش از ده بار در فاصله‌ی سال‌های 1042 تا 1079 هجری قمری، به هنگام حکومت شاه سلیمان، شاه صفی و شاه عباس دوم به ایران سفر کرده بود، اطلاعات جالبی درباره‌ی کاروانسراها به‌خصوص کاروانسراهایی که در آن‌ها اقامت کرده، می‌دهد. همچنین او به هنگام مقایسه‌ی کاروانسراهای ایران و ترکیه می‌نویسد:

کاروانسراهای ایران زیباتر، و از نظر زندگی به مراتب راحت‌تر از کاروانسراهای عثمانی است.

فلاندن از دیگر سیاحان است، که سفرهای زیادی را به ایران داشته است و از ورودی یک کاروانسرای شهری در بازار اصفهان نقاشی کشیده است و ضمن توضیحات مبسوطی که در مورد حجره‌های بازار در جلد دوم سفرنامه داده، نکات جالبی را در مورد کاروانسرا مطرح می‌کند:

گاه‌گاه در این راسته‌های بازار به درِ بزرگی برمی‌خوریم، که در یک کاروانسرا است. کاروانسراها هم مانند راسته‌های بازار، تخصص‌های خود را دارند. بعضی‌ها پذیرای ادویه‌جات‌اند، بعضی دیگر خاص پارچه‌های ابریشمی، چینی‌آلات یا شیشه‌آلات، بعضی‌ها خاص انواع پوست‌ها و بعضی دیگر محل فلزات و... . این کاروانسراها نوعی مجموعه‌ی مسافرپذیرند که بازرگانان عمده، همراه با کالاهای خود به آنجا وارد می‌شوند و در محل اقامتگاه و مغازه‌ای می‌یابند، که بابت آن‌ها در طول اقامت‌شان کرایه مختصری می‌پردازند. خرده‌فروش‌ها برای تهیه کالای خودشان به این محل‌ها می‌آیند. ماموران مالیاتی در این محل به بررسی محموله‌ها، شمارش آن‌ها، نوع جنسی که در آن‌ها یافته می‌شود، می‌پردازند و مالیاتی را که مالک آن‌ها باید بپردازد تعیین می‌کنند.

کلام آخر

کاروانسراها مکانی مهم در بناهای ایران هستند که در طول تاریخ مورد توجه بسیاری از سیاحان و سفرنامه‌‌نویسان واقع شده‌اند. سیاحان در این راستا اطلاعات بسیار مفیدی را بر جای گذاشته‌اند که در مرمت و بازسازی بناهای از بین رفته بسیار مفید واقع شده‌اند. نقاشی‌ها، طراحی‌ها، نوشته‌ها و... از جمله موارد به جا مانده از این سیاحان و جهانگردان ایرانی و خارجی است. برای آشنایی با مقالات بیشتر در باب معماری نگری با یلدامدتور همراه باشید.

سیاحان و کاروانسراهای ایرانی - سفرنامه نویسی؛ از مهم ترین ارکان ثبت تاریخ سیاحان و کاروانسراهای ایرانی - سفرنامه نویسی؛ از مهم ترین ارکان ثبت تاریخ 2020-09-19 09:29:15+3:30 2022-05-09 20:11:25+3:30 کاروانسراها مکانی مهم در بناهای ایران هستند که در طول تاریخ مورد توجه بسیاری از سیاحان و سفرنامه‌‌نویسان واقع شده‌اند. سیاحان در این راستا اطلاعات بسیار مفیدی را بر جای گذاشته‌اند که در مرمت و بازسازی بناهای از بین رفته بسیار مفید واقع شده‌اند. نقاشی‌ها، طراحی‌ها، نوشته‌ها و... از جمله موارد به جا مانده از این سیاحان و جهانگردان ایرانی و خارجی است. معماری ایرانی, گردشگر, پریسا همایونی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10210 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com