استان قم

اطلاعات آماری

نام استان: قم	مرکز استان: قم
مساحت: 11526 کیلومتر مربع	جمعیت: 1292284 نفر
تعداد شهرستان ها: 1	سال تاسیس: 1375

اطلاعات جغرافیایی

استان قم در مرکز ایران و جنوب استان تهران، شمال استان اصفهان، شرق استان مرکزی و غرب استان سمنان واقع شده است. مرکز این استان شهر قم است.

استان قم از نظر وسعت پس از استان البرز کوچک‌ترین استان ایران است. استان قم در قالب 1 شهرستان دارای 5 بخش، 9 دهستان، 6 شهر و 363 آبادی دارای سکنه است. شهرهای قم، جعفریه، پردیسان و سلفچگان مهم‌ترین شهرهای استان به شمار می‌روند.

استان قم 1526 کیلومتر مربع وسعت دارد. استان از شمال به جلگه ورامین و شهرری متصل است و دریاچه نمک در شرق استان محل سرریز رودهای سرچشمه گرفته از کوه‌های البرز مانند جاجرود است.

استان قم از شمال با استان تهران، از شرق با استان سمنان، از جنوب با استان اصفهان و از غرب با استان مرکزی همسایه است. به جز جنوب و غرب این استان، دیگر نقاط قم بیابانی است. هشت راه اصلی مواصلاتی به استان قم منتهی می‌شوند. آزادراه 7 و جاده 71 مهم‌ترین آن‌ها هستند.

اطلاعات تاریخی و فرهنگی

محدوده وسیعی از استان قم دارای آثار تمدن قدیمی قمرود است و عناصری را از روزهای اولیه حضور تمدن در خود حفظ کرده است. اولین نیایشگاه‌های باستانی در فلات ایران در این منطقه ساخته شده‌اند. برخی از مورخان بنای اولیه شهر قم را به اسکندر، بهرام گور، طهمورث، لهراسپ، قباد ساسانی، یزدگرد سوم و چند تن دیگر، نسبت داده‌اند و در این مورد اختلاف نظر وجود دارد. باستان‌شناسانی چون رومن گیرشمن قم را قدیمی‌ترین منطقه‌ای می‌داند که انسان در آن‌جا استقرار یافته و تمدن‌های اولیه را پی‌ریزی کرده‌اند. نتایج جدید باستان‌شناسی نیز قدمت قم را به بیش از 7000 سال پیش می‌رسانند. باستان‌شناسان ادعا می‌کنند به علت وجود رودخانه اناربار و وجود شاه‌راه مواصلاتی منطقه قم از دوران اولیه تاریخی میزبان تمدن‌های شکوفایی بوده است.

سابقه قم به دوران ساسانی بازمی‌گردد اما مهم‌ترین رویداد تاریخ قم اسلام آوردن مردم آن و پذیرش تشیع بود. قم در سال 23 ه‍. ق به دست ابوموسی اشعری فتح شد و قم به پناهگاه شیعیان و مخالفان خلفای اموی و عباسی تبدیل شد. پس از پذیرش اسلام و تشیع از سوی مردم قم، سرنوشت سازترین رخداد تاریخ قم، آمدن فاطمه معصومه به این شهر است. چرا که بعد از وفات او و دفن در شهر قم به عنوان یک مرکز دینی و مذهبی برای شیعیان تبدیل شد و در دوره‌های بعد به دلیل اهمیت مذهبی این شهر به بزرگ‌ترین حوزه تعالیم دینی و مذهبی در ایران تبدیل شد.

در باب اول کتاب «تاریخ قم» نوشته حسن بن محمد بن حسن قمی که کهن‌ترین سند تاریخی موجود درباره قم است؛ از قول مورخان قدیم‌تر، از اسکندر، بهرام گور، طهمورث، لهراسپ، قباد ساسانی، یزدگرد سوم و چند تن دیگر، به عنوان بانیان نخستین قم یاد شده است. شواهد و مدارک و آثاری که از دوران پیش از اسلام به دست آمده؛ اثبات می‌کند که شهر قم در آن زمان و به‌ویژه در عهد ساسانیان از شهرهای آباد و مهم بوده است؛ زیرا در آن‌ها به وجود آتشکده آذر، یکی از آتشکده‌های مهم آن دوران، در قم اشاره شده است. کثرت آثار زرتشتی مثل معبد، دخمه و … که در اطراف قم بوده‌اند، با استناد به کتاب تاریخ قم دلیل دیگری بر شهر بودن این منطقه قبل از اسلام است.

از جمله اتفاقات مهمی که در قرون اولیه اسلام در قم رخ داده‌است، باید به مهاجرت و پناه آوردن بسیاری از علویان و فرزندان علی بن ابی‌طالب به این شهر و رسوخ عقاید شیعه‌ی امامیه در مردم آن اشاره کرد که سبب شد تا به تدریج به عنوان یکی از مراکز بزرگ تشیع در جهان شناخته شود و مورد بغض و کینه خلفا قرار گیرد.

مرکزیت مذهبی قم که از روزگار زندگی جعفر صادق تاکنون ادامه دارد، سبب شده است تا در قرون دوم و سوم تعداد بسیار زیادی از راویان اخبار و محدثان شیعی، از قم برخیزند یا در آن اقامت کنند.

به طور کلی می‌توان گفت سرزميني كه اكنون استان قم را تشكيل مي‌دهد، در گذشته در تقسيمات عصر مغول، همراه با كاشان و چند شهر ديگر، تومان پنجم از نُه تومان آن عصر را تشكيل مي‌داده است.11 در دوره قاجار، قم يكي از ولايت‌هاي ايران به شمار مي‌آمده و در تقسيمات كشوري در 1316 شمسی جزو استان شمال، سپس از شهرهاي استان دوم 12 محسوب مي‌شده است. در 1326 شمسی، شهرستان قم همراه با تهران، قزوين، ساوه، دماوند و محلات، استان مركزي را تشكيل دادند. در 1356 شمسی مركز استان مركزي به اراك منتقل شد و شهرستان قم همچنان زير پوشش آن قرار داشت. مدتي بعد اين شهرستان به استان تهران به مركزيت شهر تهران ملحق شد و بالاخره در 1375 شمسی، استان قم به مركزيت شهر قم بنياد گرفت

اطلاعات زیست محیطی

استان قم به‌طور متوسط 930 متر از سطح دریا ارتفاع دارد که در پست‌ترین نقطه حاشیه کویر 800 متر و در بلندترین نقطه کوهستانی به 3330 متر (کوه ولیجا) می‌رسد.

استان قم با توجه به اختلاف زیاد ارتقاء از سطح دریا، دارای اقلیم‌های متفاوت و متنوع است که عبارت‌اند از: اقلیم گرم و خشک، اقلیم نیمه‌خشک، اقلیم مدیترانه‌ای و اقلیم نیمه مرطوب. از نظر عرض جغرافیایی استان قم در عرض‌های میانی نیم‌کره شمالی واقع است؛ بنابراین باید آب و هوای معتدل داشته باشد ولی دخالت عواملی همچون نزدیکی به کویر و عامل ارتفاع باعث پیدایش تغییرات و تفاوت‌هایی در آب‌وهوای آن شده است. به‌طوری‌که تأثیر ارتفاع در نواحی غربی و جنوبی استان زیاد بوده و کاهش چشم‌گیر دما در ارتفاعات به چشم می‌خورد. کل استان به دلیل دوری از دریا رطوبت هوای کمی دارد.

بر اساس آمار و اطلاعات، میانگین بارندگی سالیانه در سطح استان قم در یک دوره ده‌ساله 135 میلی‌متر بوده که این میزان نیز به علت اختلاف ارتفاع در نواحی مختلف متفاوت است. هر قدر که از غرب به شرق و از جنوب به شمال استان حرکت کنیم از مقدار بارش کاسته می‌شود. پراکندگی بارش سالانه در سطح استان به گونه‌ای است که 74 درصد بارش سالانه در فصول بهار و زمستان بوده و کم‌باران‌ترین فصل سال تابستان با بارش حدود 9/1 میلی‌متر است... با درنظرگرفتن میزان اندک بارش در استان به علت هم‌جواری با مناطق کویری و وزش بادهای گرم و خشک از طرف کویر میزان متوسط تبخیر سالانه در حدود 300 میلی‌متر برآورد شده است.

یکی از خصوصیات بارز مناطق بیابانی سرمای شدید زمستان و گرمای بالای تابستان است به‌طوری‌که طبق آمار ارائه شده متوسط حداقل درجه حرارت سردترین ماه سال منفی 5/16 و متوسط حداکثر گرم‌ترین ماه سال 42/5 درجه و حداکثر مطلق درجه حرارت هوا 49 درجه در ماه‌های تیر و مرداد و حداقل آن منفی 24 درجه در بهمن ماه است. با توجه به ویژگی خاص توپوگرافی در مناطق مختلف استان، اختلاف دمای محسوسی به چشم می‌خورد؛ به‌طوری‌که هر چه از جنوب به طرف شرق و شمال استان حرکت کنیم بر مقدار دمای هوا افزوده و از تعداد روزهای یخبندان و تعداد روزهای ابری سال کاسته می‌شود.

نمادهای استان

قم یکی از مهم‌ترین شهرهای مذهبی ایران است. قم میزبان حرم حضرت معصومه و مسجد جمکران، از مهم‌ترین بناهای مذهبی کشورمان، است. شیرینی سوهان نیز از دیگر نمادهای این استان است.

جاذبه های گردشگری

• حرم حضرت معصومه (ع)
• مسجد جمکران
• قلعه قمرود
• دریاچه حوضِ سلطان
• غار وشنوه
• گنبد نمکی
• بازار قدیمی قم
• خانه ملاصدرا
• خانه یزدان پناه
• خانه تاریخی زند
• مسجد جامع قم
• حمام حاج عسگر خان
• کاروانسرای دیرگچین
• کاروانسرای دلاک
• دره‌ قاهان
• مقابر گنبد سبز

مشاهیر

• شیخ عباس قمی
• شیخ صدوق
• علامه طباطبایی
• الهی قمشه‌ای
• پروین اعتصامی
• شاه صفی اول
• شاه‌عباس دوم
• شاه سلیمان صفوی
• شاه سلطان حسین صفوی
• فتحعلی شاه قاجار
• محمدشاه قاجار

صنایع دستی

• قالی‌بافی
• تراش سنگ‌های قیمتی
• ساخت انگشتر
• خرمهره سازی
• منبت‌کاری
• معرق‌کاری
• خراطی چوب

آداب و رسوم

• سردرختی
• یادمان ورود حضرت معصومه به قم
• لاله گردانیر

استان قم استان قم 2019-09-22 23:25:29+3:30 2021-03-16 23:32:00+3:30 استان قم در مرکز ایران و جنوب استان تهران، شمال استان اصفهان، شرق استان مرکزی و غرب استان سمنان واقع شده است. مرکز این استان شهر قم است.استان قم از نظر وسعت پس از استان البرز کوچک‌ترین استان ایران است. استان قم در قالب 1 شهرستان دارای 5 بخش، 9 دهستان، 6 شهر و 363 آبادی دارای سکنه است. شهرهای قم، جعفریه، پردیسان و سلفچگان مهم‌ترین شهرهای استان به شمار می‌روند. فرزانه قوام پور Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/452 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com