زندان هارون الرشید
مناسب برای
مدت زمان بازدید
0/5 تا 1 ساعت
بهترین فصل
استان تهران- ری- بزرگراه امام رضا (ع)
بازدید دارد
نام های دیگر مکان
- زندان هارون
- زندان خان
موقعیت جغرافیایی زندان هارون الرشید
زندان هارونالرشید در استان تهران، شهر ری، 12 کیلومتری جادهی گرمسار در بزرگراه امام رضا (ع)، سه راه سیمان و در دامنهی کوه مسگرآباد واقع شده است.
سیر تاریخی و فرهنگی زندان هارون الرشید
شهر ری یکی از شهرهای بسیار قدیمی استان تهران است که به «شیخ البلاد» معروف بوده و از قدمتی چند هزار ساله برخوردار است. پس از اسلام همردهی بغداد و نیشابور و جزو شهرهای آباد و بزرگ آن زمان به حساب میآمد. هر چند بر اثر گذر ایام و حوادث طبیعی و غیر طبیعی مختلف از اهمیت این شهر کاسته شد. اما هنوز در دل خود آثار و بناهای تاریخی متعددی اثر از آن شکوه و عظمت گذشته را دارند که دیدن آنها میتواند برای علاقهمندان و گردشگران جذاب باشد. یکی از همین بناهای تاریخی زندان هارون الرشید است.
زندان هارون با گذشت زمان تغییرات زیادی به خود دیده و چندین بار مرمت گردیده تا جایی که احتمالا با ساخت اولیهاش تفاوتهای بسیاری پیدا کرده به همین دلیل نوع کاربری آن مورد اختلاف است. آنچه مسلم است از گذشته به این مکان زندان اطلاق میشد که امروز هم به همین نام خوانده میشود. اما هیچ مدرک تاریخی که این بنا از اول به عنوان زندان ساخته شده وجود ندارد. نوع طراحی، ساختار مستحکم و نمای خشک بیرونی، وجود اتاقکهای کوچک طبقهی اول و عدم ارتباط این اتاقکها با یکدیگر و تابش کم نور خورشید به آنها، وجود چهار فضای دایرهای شکل برج مانند در پشت بام، این مکان را به زندان شبیه میسازد. زندان هارون بیش از 1000 سال قدمت داشته و در قرن چهارم هجری قمری همزمان با حکومت آل بویه جهت نگهداری انفرادی زندانیان ساخته شده است.
در گذشته در دو کیلومتری این مکان برج نگهبانی وجود داشته که تقریبا از بین رفته. اما برخی محققین به استناد آن این بنا را از استحکامات نظامی دورهی سلجوقی دانستهاند. بعضی دیگر معتقدند با توجه به ساخت بنا در بلندی، نوع مصالح به کار رفته و وجود طاقها و برخی تزئینات داخلی و تقارن خشک و غیر عادی سازه یا کاربردی مذهبی مانند آتشکده داشته یا سازندهی آن سعی کرده به نوعی جلوهی مذهبی نیز در معماری بنا ایجاد نماید و از یک قاعده و مقررات مذهبی پیروی کرده است.
زندان هارون در 11 بهمن 1334 با شمارهی ثبت 408 در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید و تاکنون چندین بار مرمت شده است. احتمالا اولین بار در دورهی قاجار این بنا مرمت و تغییراتی در آن ایجاد شده است. اما به مرور زمان بر اثر بیتوجهی بخشهای مختلف آن دچار آسیب فراوان شده و طبقهی دوم و بخشهایی از سقف طبقهی اول فرو ریخته است. به جهت اهمیت تاریخی زندان هارون در سال 1390 هجری خورشیدی مرمت آن طبق مستندات تاریخی و گفتههای افراد محلی قدیمی در دستور کار میراث فرهنگی قرار گرفت که طی یک سال به پایان رسید. این مرمت تنها اقدامات ضروری لازم جهت حفظ بنا را شامل شده است. اقدامات صورت گرفته از جمله ایجاد مسیر دسترسی و ساخت پیادهرو در دور سازه، ترمیم قسمتهای آسیبدیده، بازسازی درِ ورودی و پنجرهی بالای آن، تکمیل پلکان منتهی به پشت بام، بندکشی و کفسازی و... بوده است.
زمینهای اطراف زندان در اختیار ادارهی اوقاف و امور خیریه است و نزدیکی بنا درختکاری شده اما فاقد حصارکشی و نگهبان است و دیوارهای آن از یادگاری نویسی گردشگران در امان نمانده است. گفته میشود مدتی محل زندگی افراد بیخانمان یا انبار محصولات کشاورزی بوده است.
معماری زندان هارون الرشید
زندان هارون به شکل مکعب مستطیل به ارتفاع 9 متر در دو طبقه بنا شده و طول و عرض آن یکسان، حدود 30/3 متر است و از لاشهی سنگهای آتشفشانی و ملات گچ به عنوان مصالح استفاده شده است. پس از ورود زیر چهار طاق محوطه تالار کوچکی وجود دارد و اتاقکها و سردرهای کوچکی ساخته شده که به یکدیگر راه ندارند که خود نشاندهنده فضای تحت کنترل این بنا است. عدم ساخت نورگیر برای طبقهی زیرین شباهت آن به زندان را دوچندان میکند. در سمت چپ درِ ورودی پلکانی برای رسیدن به طبقهی دوم وجود دارد که یکسره نبوده و تغییر جهت میدهد. طبقهی فوقانی شامل چندین فضای مجزا بوده که تخریب شده و تنها قسمتهایی از آن باقی مانده است. چهار فضای دایرهای شکل در طبقهی دوم و در رئوس ساختمان ساخته شده که کاربرد نظامی و دیدبانی داشته است. این چهار قسمت به طور کامل توسط دیوارکشی مجزا بوده و فقط یک محل گذر کوچک برای عبور افراد وجود داشته که باعث میشد محافظین زندان نسبت به دشمن ورودی تسلط پیدا کنند. همچنین در طبقهی فوقانی در چهار جهت ناودان یا آبروهایی تعبیه شده که آب باران را به سمت بیرون هدایت و از نفوذ آن به طبقهی زیرین جلوگیری میکند.
آنچه از دیوارهها بهخصوص در طبقهی فوقانی نمایان است احتمالا در دورهی قاجاریه با استفاده از آجر ضمن مرمت، نمای داخلی ساختمان را تزیین کردهاند. یکی از مشکلات آجر، عدم تحمل نیروی کششی است به همین جهت طاقها را قوسدار ساختهاند تا نیروی وارده به مصالح فقط فشاری شود و لنگر و خمشی بر سنگ وارد نشود. نوع فضای طراحی شده و وجود برخی تزئینات جزئی باعث شده برخی محققین به این نتیجه برسند که معمار سازه هنگام ساخت یا مرمت بنا پیروی از یک الگوی مذهبی یا روحانی را مد نظر داشته است.
پیشنهاد برای دیدن زندان هارون الرشید
شهر ری به دلیل برخورداری از قدمت و سابقهی تمدنی بسیار دارای آثار و اماکن تاریخی فراوانی است که در یک سفر فشرده یک روزه به خوبی میتوان از همهی آنها دیدن کرد. نزدیکی به پایتخت و امکان استفاده از انواع وسایل نقلیه باعث شده دسترسی به این بناها به خوبی میسر باشد. به همین جهت در کنار بازدید از سایر اماکن گردشگری شهر ری، دیدن از یک زندان تاریخی در 12 کیلومتری شهر ری میتواند برای علاقهمندان جذاب باشد. هر چند اطراف بنا تاسیسات نظامی و کارگاههای متعددی وجود دارد اما بهتر است به عنوان یک مکان خارج شهر تمهیدات لازم اندیشه شود. این احتمال نیز وجود دارد از یکی از نگهبانیها یا ورودیهای شخصی مستقر در کنار بزرگراه کسب اجازه نیاز باشد.
زندان هارون الرشید
زندان هارون با گذشت زمان تغییرات زیادی به خود دیده و چندین بار مرمت گردیده تا جایی که احتمالا با ساخت اولیهاش تفاوتهای بسیاری پیدا کرده به همین دلیل نوع کاربری آن مورد اختلاف است. آنچه مسلم است از گذشته به این مکان زندان اطلاق میشد که امروز هم به همین نام خوانده میشود. اما هیچ مدرک تاریخی که این بنا از اول به عنوان زندان ساخته شده وجود ندارد. نوع طراحی، ساختار مستحکم و نمای خشک بیرونی، وجود اتاقکهای کوچک طبقهی اول و عدم ارتباط این اتاقکها با یکدیگر و تابش کم نور خورشید به آنها، وجود چهار فضای دایرهای شکل برج مانند در پشت بام، این مکان را به زندان شبیه میسازد. استان تهران- ری- بزرگراه امام رضا (ع) +98 استان تهران- ری- بزرگراه امام رضا (ع) استان تهران- ری- بزرگراه امام رضا (ع) IR unknownکلمات کلیدی: زندان هارون، زندان هارون الرشید، زندان هارون ری، زندان هارون الرشید ری، زندان خان، زندان خان ری، زندان خان شهر ری، زندان هارون شهر ری، زندان هارون الرشید شهر ری،
مکانهای نزدیک
فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 5)
فرهنگ غذایی اصفهان، مرکزی، تهران، البرز، قزوین و چهارمحال و بختیاری2976
0
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.