نام های دیگر مکان

• قلعه هفت دختر
• قلعه گل خندان
• دژ گل خندان قدیم

موقعیت جغرافیایی دژ گل خندان

دژ گل خندان؛ این قلعه‌ی تاریخی در 65 کیلومتری شهر تهران، شهرستان دماوند و در نزدیکی روستای گل خندان قرار گرفته است. 

سیر تاریخی و فرهنگی دژ گل خندان

قدمت دژ گل خندان به قرن 14 هجری قمری می‌رسد. بر اساس اطلاعاتی که بر روی تابلوی راهنمای این بنای تاریخی وجود دارد، نخستین اشاره به دژ گل خندان در کتاب تاریخ گیلان و دیلمستان، نوشته‌ی ظهیرالدین مرعشی در قرن 9 هجری قمری یعنی حدود 600 سال قبل ثبت شده است. در این کتاب آمده که ملک کاووس که از حاکمان محلی دوره‌ی تیموریان بوده پس از نافرمانی از حکومت مرکزی به این قلعه پناه برده است.

چیزی که واضح است اهمیت این دژ در زمینه‌ی نظامی بوده است. در کنار این موضوع موقعیت قرارگیری دژ هم به گونه‌ای بوده است که اطراف آن توسط رودخانه‌های بومهن و رودهن محاصره شده بود و ارتفاع 860 متری دژ از سطح دریا و قرارگیری بر روی تپه‌های بلند و پر شیب،‌ این‌جا را به یک پناهگاه امن و و مکانی با دسترسی دشوار تبدیل کرده بود.

این دژ در دوره‌ی حکومت ساسانیان ساخته شده است. در سال 1379 به‌عنوان یک اثر ملی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. در طول این سال‌ها پژوهش‌های زیادی برای شناخت هر چه بیش‌تر بخش‌های مختلف این دژ انجام شده است. صحبتی که این روزها مطرح است از این قرار است که احتمالا دژ گل خندان از سده‌ی دوم هجری قمری تا اوایل دوره‌ی حکومت صفویان محل سکونت افراد بوده است.

دژ گل خندان یک بار در سال 1353 توسط کارشناسان میراث فرهنگی تعیین حریم شده و در آن کاوش‌هایی درباره‌ی تاریخچه و اشیای به دست آمده از بنای قلعه صورت گرفته است. اما برای سامان‌دهی و مرمت این بنا و یافتن دقیق‌تر پیشینه‌ی آن اقدامی صورت نگرفت. اما در سال 1385 کارشناسان میراث فرهنگی با اختصاص بودجه‌، دوباره کار کاوش این قلعه و مرمت و شناسایی آن را آغاز کردند. در طی این کاوش‌ها شواهدی مبنی بر سکونت در این قلعه از سده‌ی دوم هجری تا اوایل دوره‌ی صفوی به‌دست آمد. ساخت دژ گل خندان با توجه به ویژگی‌هایش منسوب به دوره‌ی ساسانی می‌شود.

در کاوش‌ها در درون این قلعه، سندی قدیمی از دژ به دست آمده که سکه‌ای از جنس نقره می‌باشد. این سکه از نظر مورخان احتمالا به سده‌ی دوم قمری یا هشتم میلادی مربوط می‌شود. بر روی این سکه تاریخ 197 هجری حک شده است. به نظر می‌رسد این سکه در قرن دوم هجری و هم دوره با خلافت هارون الرشید عباسی بوده و اصفهان جایی بوده که این سکه در آن ضرب شده است. هیچ مستند معتبری درباره‌ی اتفاقاتی که برای ساکنان این قلعه در طی تاریخ پیش از قرن نهم قمری پیش آمده، وجود ندارد.

معماری دژ گل خندان

سطح دژ گل خندان که از شمال شرق به جنوب غربی گسترش دارد. اندازه‌ی 45 در 25 متری داشته و استحکامات شمال و شمال‌غربی این قلعه از صخره‌های طبیعی منطقه تشکیل شده است. جنس این صخره‌ها از لایه‌های رسوبی ترکیبی چون قلوه‌سنگ، شن و ماسه، یعنی از جنس کنگلومرا تشکیل شده که مقاومت و سختی آن خیلی زیاد نیست. قلعه‌ی گل خندان در بخش‌های جنوب غربی و جنوب با ساخت دیواری از سنگ لاشه و قلوه سنگ و ملاط گچ، مقاوم و مستحکم و غیر قابل نفوذ گردیده است.

بخش شرقی و شمال شرقی این دژ امروز از بین رفته و آثاری از آن باقی نیست. قسمت‌های باقی مانده از این بخش به دلیل ساخت جاده بین روستاهای بخش جنوبی منطقه از بین رفته است. به نظر می‌رسد این جاده درست از روی پایه‌ی دژ و بخشی از ساختار معماری آن رد شده است. از بخش‌های باقی‌مانده از این قسمت چنین برداشت می‌شود که این بخش هم مانند قسمت جنوبی قلعه استحکامات مقاومی داشته و به احتمال زیاد درِ اصلی قلعه نیز در این قسمت قرار داشته است.

ارتباط ساکنان دژ گل خندان با فضای بیرونی از سه مسیر ممکن است. راه نخست به وسیله‌ی جبهه شرقی دژ بوده که به احتمال زیاد در و دروازه داشته و در دوران کنونی نیز برای ورود به دژ از آن استفاده می‌کنند. راه دوم در قسمت غربی قلعه بوده و به نظر می‌آید برای خروج‌های اضطراری بوده است. چرا که این مسیر با شیب‌های تندی شبیه به چاه در ژرفای رسوبی قلعه ایجاد شده و گذر از آن با کمک نردبان‌های طنابی انجام می‌شده و در مواقع عادی بسته می‌شده‌اند. راه سوم که مهم‌ترین مسیر خروجی قلعه بوده در بخش جنوبی و در فضای داخلی قلعه و به صورت نقبی زیرزمینی ایجاد شده است.

سقف این راه را به شکل گهواره‌ای محصور کرده و ادامه‌ی آن در فضای بیرونی دژ، به شکل دالان و بر روی یال صخره‌ای کوه ایجاد شده بوده است. در دو طرف دیواره‌های این دالان، روزن‌هایی برای تیراندازی و دیده‌بانی ایجاد شده بوده و احتمال بسیار داده می‌شود که سقف آن پوشیده بوده است. بر اساس نظر کارشناسان هدف از ساخت این مسیر، ساختن راهی امن برای رسیدن ساکنان قلعه‌ی گل خندان به آب رودخانه بوده است. چرا که این مسیر تا کنار رودخانه امتداد یافته است.

در کنار این دالان نیز یک حوضچه‌ی آب در کنار رودخانه رودهن ایجاد شده بود که این فرض را تقویت می‌کند. در اطراف ساختمان دژ گل خندان نیز دست کم 5 برج نگهبانی قرار داشته که آثار سه‌تای آن‌ها در جبهه‌ی جنوبی قلعه کاملا دیده می‌شود. کارکرد این برج‌ها علاوه بر آن که امکان تیراندازی و و دفاع قوی‌تر و دید بهتر را به نگهبانان می‌داده، به عنوان استحکاماتی در پشت‌بند دیوارهای بلند دژ عمل می‌کرده‌اند.

پیشنهاد برای دیدن دژ گل خندان

اگر تصمیم دارید که برای دیدن دژ گل خندان به این منطقه سفر کنید، بهتر است فصل بهار و تابستان را برای سفر انتخاب کنید تا از طبیعت زیبای اطراف قلعه هم لذت ببرید. دقت کنید که مسیر دسترسی به داخل قلعه ممکن است برای کودکان و سالمندان مناسب نباشد پس تدابیر لازم را لحاظ کنید و یا اگر به وسایل کوهنوردی نیاز دارید حتما همراه داشته باشید.

دژ گل خندان دژ گل خندان 2022-09-21 15:08:18+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 دژ گل خندان؛ این قلعه‌ی تاریخی در 65 کیلومتری شهر تهران، شهرستان دماوند و در نزدیکی روستای گل خندان قرار گرفته است. ریحانه بهرامی زاده Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10227 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com دژ گل خندان دژ گل خندان دژ گل خندان؛ این قلعه‌ی تاریخی در 65 کیلومتری شهر تهران، شهرستان دماوند و در نزدیکی روستای گل خندان قرار گرفته است. استان تهران- دماوند- روستای گل خندان +98 استان تهران- دماوند- روستای گل خندان استان تهران- دماوند- روستای گل خندان IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل دژ گل خندان دژ گل خندان دژ گل خندان؛ این قلعه‌ی تاریخی در 65 کیلومتری شهر تهران، شهرستان دماوند و در نزدیکی روستای گل خندان قرار گرفته است. استان تهران- دماوند- روستای گل خندان +98 استان تهران- دماوند- روستای گل خندان استان تهران- دماوند- روستای گل خندان IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل Adults Persian English.

دژ گل خندان

دژ گل خندان؛ این قلعه‌ی تاریخی در 65 کیلومتری شهر تهران، شهرستان دماوند و در نزدیکی روستای گل خندان قرار گرفته است. استان تهران- دماوند- روستای گل خندان +98 استان تهران- دماوند- روستای گل خندان استان تهران- دماوند- روستای گل خندان IR unknown

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان     کارگاه صنایع دستی     غذا و خوردنی     محتوای فعلی     خدمات شهری     شما اینجا هستید     محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی     محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی     مرکز سلامت و زیبایی