رمزگشایی از سکه‌های شاهان محلی پارس

پژوهشگران با بررسی سکه‌های موزه‌ی تخت جمشید به یافته‌های تازه‌ای درباره‌ی شاهان محلی پارس از قرن سوم پیش از میلاد دست یافتند. پژوهش روی این سکه‌ها، نام تعدادی از شاهان محلی را که در نوشته‌های تاریخی اشاره‌ای به آن‌ها نشده است، آشکار کرد.

سکه‌های اشکانی، ساسانی و شاهان محلی پارس در موزه‌ی تخت جمشید، سال 1402 در قالب طرحی بررسی و مطالعه شد که نتیجه‌ی آن در نشست تخصصی پژوهشکده‌ی زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون به بحث گذاشته شد. مطالعات سکه‌ها به ویژه دوره‌ی «فرترکه» و شاهان محلی پارس برای مورخان این دوره همواره موضوعی مهم بوده و ناگفته‌های بسیاری از آن دوره فاش می‌کند. در این بررسی پژوهشگران ضمن تهیه‌ی شناسنامه برای سکه‌های موزه‌ی تخت جمشید، به اطلاعات تازه‌ای درباره‌ی شاهان محلی پارس دست یافتند.

آزاده حیدرپور؛ عضو هیات علمی پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون که این طرح را به پیشنهاد اداره‌کل میراث فرهنگی استان فارس انجام داده است، درباره‌ی روند بررسی این پژوهش گفت: در ابتدای کار عکس‌های موجود از این سکه‌ها با معیارهای استاندارد همخوانی زیادی نداشت که خوشبختانه در مذاکره با مدیر پایگاه تخت جمشید این مشکل حل شد و با همراهی دلسوزانه‌ی همکاران ارجمند موزه‌ی تخت جمشید، عکس‌های استانداردی از این سکه‌ها تهیه و در دسترس قرار گرفت. در مرحله‌ی بعدی سکه‌ها بر اساس دوره‌ی تاریخی و همچنین ترتیب و توالی پادشاهانی که اقدام به ضرب سکه کرده ‌بودند، دسته‌بندی شد. با گردآوری داده‌های اطلاعاتی میدانی و کتابخانه‌ای اعم از ویژگی‌های بصری سکه‌ها و همچنین ویژگی‌های مربوط به خط و زبان به کار رفته در سکه‌ها، شناسنامه سکه‌ها تهیه شد.

او ادامه داد: سکه‌های مورد پژوهش به سه دسته‌‌ی «شاهان محلی پارس»، «اشکانی» و «ساسانی» تقسیم می‌شوند. اهمیت این طرح در بررسی سکه‌های شاهان محلی پارس است؛ چرا که تنها گواه وجود این حکمرانان شبه‌مستقل، سکه‌های به جا مانده از آنان است که در موزه‌های انگشت‌شماری موجود است. سکه‌های شاهان محلی پارس در حفاری‌های محوط‌های باستانی چون تخت جمشید، معدن سنگ میان نقش رستم و حاجی آباد، تل ضحاک و... در سده‌ی نوزدهم و و اوایل سده‌ی بیستم کشف شده‌اند. شاهان محلی پارس به واسطه‌ی استقلال نسبی خود در امور داخلی، مجاز به ضرب سکه بودند که این سکه‌ها علاوه‌بر نشان دادن سنت‌ها و باورهای دینی آن دوره، نام چند تن از شاهان محلی را که در نوشته‌های تاریخی اشاره‌ای به آنان نشده است، روشن می‌کند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی اظهارکرد: شاهان محلی پارس به سه گروه تقسیم می‌شوند؛ گروه نخست «فرترکه»ها که فرمانداران محلی ایالت پارس در قرن سوم قبل از میلاد بودند که تحت سلطه‌ی سلوکی‌ها حکومت می‌کردند و شمار آن‌ها به قولی چهار و به قولی دیگر پنج تن بود، که «بغدات»، «ارتخشتر» و «وهوبرز» از آن جمله بودند. فرترکه‌ها که خود را به هخامنشیان نزدیک می‌دانستند، نقوش سکه‌های خود را با الهام از هنر هخامنشی و البته سلوکی‌ نقش می‌کردند. گروه دوم شاهان محلی پارس که در قرن دوم قبل از میلاد حکومت می‌کردند، از فرمانبرداری سلوکی‌ها سر باز زده و پادشاهان کاملا مستقلی بودند. کلمه‌ی شاه (ملکا) در سکه‌های آنان این امر را تایید می‌کند. «داریوش یکم پارسه» و «وات‌فره‌دات (وادفَرَداد) دوم» از جمله‌ی شاه محلی گروه دوم بود. گروه سوم از این شاهان محلی که در قرن اول قبل از میلاد در ایالت پارس حکومت می‌کردند تحت سلطه‌ی اشکانیان بودند که در آن زمان بر سراسر ایران حکومت می‌کردند. در سکه‌های این پادشاهان تاثیر هنر اشکانی را می‌توان ملاحظه کرد. شاهان محلی گروه سوم با لباس و آرایش موی اشکانی در سکه‌هایشان نمایان هستند و تاجی شبیه به تاج اشکانیان را بر سر دارند. «داریوش دوم» و «اردشیر دوم» فرمانداران پارسه، از جمله‌ی این شاهان محلی بودند.

رمزگشایی از سکه‌های شاهان محلی پارس رمزگشایی از سکه‌های شاهان محلی پارس 2024-06-01 09:04:29+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 پژوهشگران با بررسی سکه‌های موزه‌ی تخت جمشید به یافته‌های تازه‌ای درباره‌ی شاهان محلی پارس از قرن سوم پیش از میلاد دست یافتند. پژوهش روی این سکه‌ها، نام تعدادی از شاهان محلی را که در نوشته‌های تاریخی اشاره‌ای به آن‌ها نشده است، آشکار کرد. تخت جمشید, سکه تاریخی, امین حسنی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10209 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com