دروازه کوروش؛ جدیدترین کشف باستان شناسان در تخت جمشید!

روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس؛ حمید فدایی امروز 20 بهمن‌ماه 1399، اعلام کرد: «پس از انجام مراحل مختلف کاوش‌های باستان‌شناسی توسط هیئت مشترک ایرانی ایتالیایی در تل آجری مرودشت، فصل دهم کاوش در محوطه‌ی تل آجری آذرماه امسال آغاز شد و در تکمیل کاوش‌های فصول پیشین، به‌منظور شناساندن این اثر ارزشمند تاریخی به بازدیدکنندگان سامان‌دهی و آماده‌سازی می‌شود.»

او این کاوش را اقدامی مشترک با همکاران بین‌المللی در حوزه‌ی باستان‌شناسی با هدف بهره‌برداری و معرفی این محوطه، بناها و آثار تاریخی منحصربه‌فرد دوران هخامنشی به گردشگران دانست و افزود: «با توجه به پیشرفت هم‌زمان عملیات اجرای سقف حفاظتی بر روی این محوطه‌ی تاریخی، امید می‌رود که در آینده‌‌ای نزدیک این محوطه به‌عنوان یک سایت‌موزه‌ی مهم بتواند به عموم بازدیدکنندگان پارسه عرضه شود.»

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با تاکید بر این‌که حفاظت و توسعه مراحل مختلف بهره‌برداری از این محدوده‌ی تاریخی گامی مهم در حوزه‌ی میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور محسوب می‌شود، بیان کرد: «این محوطه‌ی تاریخی در نزدیکی تخت جمشید شواهد مهمی و ارزشمندی از شهر پارسه را در خود جای ‌داده است و برای ارائه‌ی درکی ملموس از گستره‌ی پایتخت هخامنشیان، می‌تواند در توسعه‌ی گردشگری منطقه گام مهمی تلقی شود.»

علیرضا عسکری چاوردی؛ سرپرست ایرانی این پروژه‌ی بین‌المللی باستان‌شناسی نیز اظهار کرد: «آخرین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی هیئت مشترک ایرانی‌ایتالیایی پس از 10 سال در حالی رو به اتمام است که باستان‌شناسان موفق شدند اثبات کنند که احتمالا کوروش بزرگ فرمان ساخت دروازه‌ی پردیس پارسه را صادر کرده است و این دروازه‌ی باشکوه در دوره‌ی فرزندش کمبوجیه به بهره‌برداری رسیده است.»

او در رابطه با ویژگی‌های این میراث منحصربه‌فرد در سطح جهانی، اضافه کرد: «این دروازه بنایی به ابعاد 30 در 40 متر به ارتفاع تقریبی 12 متر بوده است. بنا دارای کریدوری در مرکز بوده است که بخش مرکزی آن را اتاقی مستطیل به ابعاد 8 در 12 متر تشکیل می‌داده است و در دورن این اتاق مرکزی چهار صندلی نشیمن وجود داشته است. راهروی مرکزی از دو طرف به‌سوی پردیس هخامنشی باز می‌شده است.»

عسکری چاوردی در رابطه با ویژگی‌های دیگر این محدوده در حال کاوش، گفت: «این دروازه از مواد و مصالح خشت و آجر بنا شده است و سرتاسر نمای داخلی و بیرونی آن مزین به آجرهای رنگین بوده است. بخش پائین و ازاره دیوارها مزین به گل‌های لوتوس، بدنه و نمای دیوارها مزین به انواع پنل‌های رنگین از حیوانات اسطوره‌ای نمادها و سمبل‌های اعتقادی ایران باستان، هخامنشی، عیلام و بین‌النهرین بوده است. مهم‌تر این‌که در اتاق مرکزی کتیبه‌هایی به خط و نگارش بابلی و عیلامی وجود داشته است.»

او اضافه کرد: «مجموع اسناد نگارشی، مواد و مصالح ساخت بنا، موتیف‌های به‌کار رفته در تزئین نمای بنا، تاریخ‌گذاری کربن 14 و جنبه‌های تقدس و تشرف به این دروازه نشان می‌دهد این بنا پس از سال 539 قبل از میلاد و به ‌افتخار فتح بابل به‌دستور کوروش بزرگ ساخته‌ شده است، فرزند کوروش بزرگ هم‌زمان با حکومت پدر در شهر بابل به مدت هشت سال فرمانروا بود و در سال 529 قبل از میلاد به پادشاهی ایران رسید.»

سرپرست ایرانی این پروژه‌ی بین‌المللی باستان‌شناسی در رابطه با اهمیت این دروازه در شهر پارسه، عنوان کرد: «کوروش هخامنشی به‌دلیل اهمیت مذهبی و فتح مهم‌ترین شهر دنیای باستان، بابل، دستور ساخت این دروازه را صادر کرد و کمبوجیه فرزندش به‌دلیل علاقه به شهر بابل، آشنایی دیرینه با بابلی‌ها و پیوند فرهنگی جهان باستان کار ساخت مجموعه‌ی بزرگ معماری شهر پارسه به سبک معماری بابلی را ادامه داد و در دوره‌‌ی او دروازه‌ی پردیس شهر پارسه در بخش فیروزی این شهر به‌بهره‌برداری رسید.»

هیئت باستان‌شناسی مشترک ایرانی‌ایتالیایی به سرپرستی مشترک پی‌یر فرانچسکو کالیری از دانشگاه بولونیا و علیرضا عسکری چاوردی از دانشگاه شیراز از سال 1390 تا 1399 طی 10 فصل کاوش باستان‌شناسی مجموعه‌ی اسناد و مدارک گسترده‌ی باستان‌شناسی از این محوطه کشف کردند.

تلاش هیئت باستان‌شناسی بر تبدیل این محوطه به سایت‌موزه قابل بازدید برای عموم است و به‌همین دلیل اقدامات حفاظتی گسترده‌ای از طرف وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و موسسه‌ی ایزمئو در ایتالیا برای حفاظت از سازه‌های خشتی و آجرهای لعاب‌دار این دروازه فراهم ‌شده است.

دروازه‌ی مکشوفه در محوطه‌ی تل آجری واقع در سه کیلومتری شمال غرب تختگاه تخت جمشید قرار دارد. برنامه‌ی کاوش و سامان‌دهی این محوطه‌ی مهم باستانی تا پایان سال 1399 ادامه دارد.