اصول و روش های مرمت کتاب و نسخه های خطی

تذهیب و كتاب‌آرایی یکی از هنرهای اصیل ایرانی است و همواره جایگاه والایی داشته است و این هنرمندان در دوره‌های مختلف در ایران به سبک‌ها مختلف، زیباترین و باشکوه‌ترین آثار هنری را به وجود آورده‌اند. سابقه‌ی هنر كتاب‌آرایی در ایران به دوران قبل از اسلام و زمان مانی بر می‌گردد. این آثار می‌تواند شامل طومارهای خطی، نقاشی­‌ها و کتاب‌ها باشند. این آثار شامل اطلاعات مهم در زمانه‌ی خود هستند. بنابراین باید در راه حفاظت و نگهداری آن‌ها کوشا بود. مرمت این آثار از جمله اقدامات در راه حفظ و نگهداری آن‌ها هستند. برای آشنایی با مرمت نسخه‌های خطی با یلدامدتور همراه باشید.

آسیب شناسی نسخه های خطی

کاغذ از مهم‌ترین وسایل ثبت و ضبط و انتقال اندیشه‌ها است. کتب و اسناد ارزشمندی که از قرن‌های گذشته باقی مانده‌ است، چه به لحاظ اطلاعاتی و چه از لحاظ منابع نفیس هنری بر کاغذ نوشته شده‌اند. تا قبل از کشف کاغذ این اطلاعات بر روی موادی مانند سنگ، برنز، چوب، خشت، موم، پارچه و پاپیروس نوشته می‌شدند. اختراع کاغذ و ساخت آن که مربوط به اوایل سده‌ی میلادی است، تحولی عظیم را در تاریخ به وجود آورده است. 

کاغذ در ایران اولین بار در نواحی سمرقند سده‌ی 750 میلادی ساخته شد و پس از آن در مناطق تحت تسلط اسلام گسترش پیدا کرد. دو ویژگی مهم جنس اثر (کاغذ) و محیط قرار گرفته در آن در پایداری کاغذ نقش دارند. قدرت مقاومت کاغذ را در مقابل اعمل فیزیکی و فشارهای مختلف مانند کشیدن، پاره شدن و ترکیدن را با وسایل دقیقی آزمایش می‌کننند. عوامل تخریب کاغذی به صورت آلی و غیر آلی یافت می‌شوند. عواملی مانند  تحولات جوی، آلودگی هوا، رطوبت، عوامل بیولوژیکی، وجود نورهای مضر و کنترل نشده باعث تضعيف و از بین رفتن کاغذ می‌شود.

مرمت نسخه های خطی

مرمت نسخه‌های خطی به دو روش سنتی و مدرن به عنوان روش‌های شاخص در مراكز و سازمان‌های فعال در حوزه‌ی مرمت اسناد، كتب تاریخی و نسخ خطی انجام می‌شود و گاهی در برخی از مراكز، تلفیقی از روش‌های سنتی و مدرن به كار برده می‌‌شود. روش سنتی هیچ‌گاه مورد نقد واقع نشده است و همیشه از بهترین روش‌های موجود در مرمت اشیا بوده است. در زمینه‌ی تجارب فرا ملی، ژاپن نیز از جمله کشورهایی است که در زمینه‌ی مرمت نسخه‌های خطی، پیش‌رو و بسیار موفق عمل کرده. زیرا که در ژاپن برای حفظ و احیای طومارهای نقاشی خود نیاز به مرمت اشیا بوده است. مرمت همان‌گونه که باعث ترمیم اثر می‌شود، به آن نیز صدماتی وارد می‌کند. در این راه نیز مرمت‌گران باید اصل «برگشت پذیری» را رعایت کنند. مرمت اثر می‌تواند شامل پر کردن قسمت‌های از دست رفته باشد و ارزش مرمت یک سند و یا نسخه‌ی خطی به سالم نگه‌داشتن آن است. به همین جهت برای زوال فیزیکی اثر، باید اقدامات اساسی انجام شود و از هرگونه دخالت شخصی در مرمت آن باید پرهیز شود.

کلام آخر

نسخه‌های خطی یکی از با ارزش‌ترین منابع اطلاعاتی در میان اسناد تاریخی هستند. این اسناد در مقابل بسیاری از عوامل خارجی آسیب پذیر هستند. مرمت آن‌ها باید بسیار سخت و دشوار هستند و به روش سنتی و مدرن انجام می‌شود. روش سنتی بسیار جوابگوی مرمت این نسخه‌های  خطی هستند. نسخه‌های خطی می‌توانند نقاشی، خط، تهیب و... باشند. برای مطالعه‌ی بیشتر مقالات مرمت با یلدامدتور همراه باشید.

اصول و روش های مرمت کتاب و نسخه های خطی اصول و روش های مرمت کتاب و نسخه های خطی 2020-12-10 12:23:07+3:30 2022-05-09 20:11:25+3:30 تذهیب و كتاب‌آرایی یکی از هنرهای اصیل ایرانی است و همواره جایگاه والایی داشته است و این هنرمندان در دوره‌های مختلف در ایران به سبک‌ها مختلف، زیباترین و باشکوه‌ترین آثار هنری را به وجود آورده‌اند. سابقه‌ی هنر كتاب‌آرایی در ایران به دوران قبل از اسلام و زمان مانی بر می‌گردد. این آثار می‌تواند شامل طومارهای خطی، نقاشی­‌ها و کتاب‌ها باشند. این آثار شامل اطلاعات مهم در زمانه‌ی خود هستند. بنابراین باید در راه حفاظت و نگهداری آن‌ها کوشا بود. تذهیب, مرمت نسخه های خطی, مرمت آثار, پریسا همایونی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10210 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com