آرامگاه ابن یمین طغرایی شاعر سربداران
نام های دیگر مکان
- آرامگاه ابن یمین فرومدی
- آرامگاه ابن یمین فریومدی
- آرامگاه ابن یمین
- آرامگاه ابن یمین مستوفی
موقعیت جغرافیایی آرامگاه ابن یمین طغرایی
آرامگاه ابن یمین طغرایی در استان سمنان، شهرستان میامی، دهستان فرومد، روستای فرومد (فریومد) واقع شده است.
سیر تاریخی و فرهنگی آرامگاه ابن یمین طغرایی
در 105 کیلومتری شمال شرقی میامی و 165 کیلومتری شاهرود، در نزدیکی مسجد جامع دهستان معروف فرومد (فریومد) بنایی وجود دارد که آرامگاه شاعر نامی پارسیگوی قرن هشتم هجری؛ ابن یمین طغرایی است. فخرالدین محمود بن یمینالدین طغرایی مستوفی بیهقی فریومدی، از بزرگترین قطعهسرایان ایرانی است که حدود 669 تا 682 هجری قمری در فرومد از توابع سبزوار قدیم و سمنان امروزی به دنیا آمد. وی را به سبب داشتن شغل استیفا (مامور محاسبهی مالیات و اخذ آن) و طغرانویسی (نوشتن و مهر نمودن نامههای سلطانی)، «مستوفی و طغرایی» میخواندند.
کودکی ابن یمین در دوران حکومت سلطان محمد خدابنده سپری شد. او نیز مانند پدر ترکتبار خود؛ امیر یمین الدین به دیوان خواجه علاالدین محمد وارد شد و پس از درگذشت ابوسعید بهادرخان، به همراه خواجه علاالدین به دربار طغاتیمور پیوست و چند سالی ساکن استرآباد شد. پدر ابن یمین نیز مردی فاضل و ادیب بود و نقش بهسزایی در شکوفایی استعداد شاعری پسر خود ایفا نمود. او ابن یمین را به مناظره و مشاعره با دیگران وامیداشت.
ابن یمین همواره به امیران شیعی سربداران ارادت میورزید و در مدح برخی از آنها نیز اشعاری میسرود. با شکست امیر وجیهالدین مسعود در جنگ بین سربداران و ملک معزالدین حسین کرت (فرمانروای هرات)، ابن یمین اسیر و دیوان اشعار وی ناپدید شد. اما مورد التفات ملک معزالدین قرار گرفت و ضمن دلجویی آزاد شد. ابن یمین مدتی در تبریز و سلطانیه و عراق اقامت گزید و به امرای آنها خدمت نمود اما به گفتهی خودش مورد بیمهری قرار گرفت و ناامیدانه به خراسان بازگشت. وی سالهای پایانی عمر خود را در فرومد، به کشاورزی و رسیدگی به فقرا گذراند و دیوان دیگری شامل اشعار جدید و آنچه از دیوان گمشدهی خود به یاد داشت گردآوری نمود. او را مردی دهقانپیشه، قانع، گوشهگیر و معتقد به اصول اخلاقی و درویش مشرب و از بزرگان عرفان توصیف کردهاند. ابن یمین مانند بسیاری از مردمان آن روزگار سبزوار، شیعیمذهب بود و به حضرت علی (ع) ارادت میورزید و در مدح وی و فرزندانش، بهخصوص در وصف نبرد کربلا شعر میسرود.
مجموعهی اشعاری که از وی به جا مانده شامل قصیده و غزل، مقطع و رباعی، چند ترکیببند و ترجیعبند، مسمط و مخمس و مستزاد و چند مثنوی است. در دیوان او مادهی تاریخ و چیستان نیز وجود دارد. اهمیت و شهرت ابن یمین طغرایی، بیشتر به سبب قطعات معروف اوست که بر مضامین اخلاقی و اجتماعی سروده شده است. مضامین غزلیات او نیز غالبا عاشقانه است اما اشارات اخلاقی و عرفانی نیز در آنها وجود دارد. اشعار او روان و منسجم و خالی از تکلف و علمفروشی و دنبالهی سبک خراسانی توصیف شده است. دو مثنوی او با نامهای «چهارپند انوشیروان» و «انوشیروان و موبدان» شامل سخنان حکمتآمیز منسوب به انوشیروان است که در آداب زندگی و تدبیر معاش، راستی و نیکوکاری سروده شده است. این دو مثنوی به وزن و اسلوب شاهنامهی فردوسی و به شیوهی اندرزنامههای منظوم نگارش شده است. همچنین قطعهی شعر مشهور با مطلع «آنکس که بداند و بخواهد که بداند/ خود را به بلندای سعادت برساند» سرودهی ابن یمین است. او مثنوی دیگری با عنوان «کارنامه» دارد که در وصف احوالات خود و خطاب به باد سروده است.
ابن یمین از جمله شاعرانی است که تحت تاثیر آشفتگیها و نابسامانیهای اجتماعی و سیاسی پس از حملهی مغول و نیاز آن دوران به احیای روحیهی اخلاقی، اشعار انتقادی و اخلاقی بسیاری سروده است که برای او شهرت بسیاری به ارمغان آورده است. اشعار او که به عقیدهی برخی متوسط توصیف شده، غالبا در ابیاتی روان و بیتکلف، خوانندگان را به کار و کوشش و قناعت و استقلال و پرهیز از طمع و زیادهطلبی و صیانت نفس از ذلت و خواری دعوت میکند. بنمایهی اصلی شعرهای او، دیدهها و دریافتهای شخصی او بوده است و از تجربههای خویش در دورانهای پرتحول و اضطراب زندگانیاش استفاده برده است.
معماری آرامگاه ابن یمین طغرایی
آرامگاهی وی در ابتدا از خاک و خشت بر روی مدفن ابن یمین و پدرش ساخته شده بود تا حد زیادی از بین رفته بود. در سال 1353 خورشیدی به همت انجمن آثار ملی ایران، بنای جدیدی برای آن طراحی و احداث شد که بعدها با تلاش عبدالرفیع حقیقت؛ پژوهشگر و شاعر سمنانی، به شکل کنونی درآمده است. این بنا که در فضایی محصور به مساحت 1213 مترمربع ساخته شده، سازهای شش گوشه به شکل یک گل باز است که هر گوشه دو ستون دارد و در بالا شکل انحنایی پیدا میکند و شکل آن نمادی از کلاه سربداران توصیف شده است. سنگ قبر ششگوشهی ابن یمین با لوحی فلزی در وسط بنا قرار دارد و بر روی آن چنین نوشته شده است: «آرامگاه امیر فخرالدین محمد ابن یمینالدین متخلص به ابن یمین، شاعری بوده است دانشمند. دوران زندگی را با کمال مناعت و وارستگی به پایان رسانده است.» ظاهر بنا سرخرنگ ساخته شده است شاید به نشانهی خونریزیهای گستردهی دورانی که ابن یمین میزیسته است! محوطهی پیرامون آن از سطح زمین بلندتر بوده و بر روی سکویی هشت ضلعی به نشانهی قرن هشتم هجری جای گرفته است. در هر ضلع آرامگاه نیز 3 پله ساخته شده است. هیچ دیواری آرامگاه را نمیپوشاند و همهی اضلاع راهی به درون آرامگاه دارند. سقف آرامگاه شش ضلعی است که 3 بار به شکلی ناهمسان تکرار شده است و در هر چرخش کوچکتر میشود. دور تا دور ششضلع بالایی، باز است و روشنایی از آن به درون آرامگاه میتابد.
اداره کل میراث فرهنگی استان سمنان پس از چهارده سال تلاش، در سال 1397 خورشیدی موفق به اخذ سند مالکیت مجموعهی آرامگاه ابن یمین شده و تا سال 1399 خورشیدی چندین نوبت آن را مرمت و بازسازی کرده است. کار مرمت این بنای تاریخی با احیای محوطه و فضای سبز مجموعه با کاشت گل و درختچهی تزئینی، استحکامبخشی مقبره، اجرای نورپردازی، بندکشی جدارهها، تعویض آجرهای فرسوده و احیای چاه آب و... انجام شده است. این مجموعه به تازگی در سال 1401 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پیشنهاد برای دیدن آرامگاه ابن یمین طغرایی
علاوه بر آرامگاه ابن یمین، آثار تاریخی متعددی دیگری نیز در روستای فرومد و اطراف آن قرار دارد که از جمله آنها میتوان به مسجد جامع فرومد، آرامگاه شیخ حسن جوری، زیارتگاه امامزاده سید احمد، کاروانسرای شاه عباسی، تپهی شهرستان و چنارهای 500 ساله و آسیاب قدیمی و... اشاره کرد که در بازهی زمانی مناسب میتوان از همهی آنها بازدید کرد. زائران حرم رضوی که از مسیر سمنان به زیارت امام رضا (ع) مشرف میشوند به راحتی میتوانند در مسیر خود از اماکن و آثار تاریخی فرومد دیدن نمایند.
آرامگاه ابن یمین طغرایی - شاعر سربداران
در 105 کیلومتری شمال شرقی میامی و 165 کیلومتری شاهرود، در نزدیکی مسجد جامع دهستان معروف فرومد (فریومد) بنایی وجود دارد که آرامگاه شاعر نامی پارسیگوی قرن هشتم هجری؛ ابن یمین طغرایی است. فخرالدین محمود بن یمینالدین طغرایی مستوفی بیهقی فریومدی، از بزرگترین قطعهسرایان ایرانی است که حدود 669 تا 682 هجری قمری در فرومد از توابع سبزوار قدیم و سمنان امروزی به دنیا آمد. استان سمنان- میامی- روستای فرومد +98 استان سمنان- میامی- روستای فرومد استان سمنان- میامی- روستای فرومد IR unknownکلمات کلیدی: آرامگاه ابن یمین طغرایی، ابن یمین طغرایی، ابن یمین، آرامگاه ابن یمین فرومدی، آرامگاه ابن یمین فریومدی، آرامگاه ابن یمین مستوفی، ابن یمین مستوفی،
مکانهای نزدیک
فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 2)
فرهنگ غذایی خراسان، یزد، سمنان، کرمان و سیستان و بلوچستان2631
0
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.