پارک ملی کویر یکی از بزرگترین مناطق حفاظت شده ایران
نام های دیگر مکان
- پارک ملی کویر گرمسار
- آفریقای کوچک
- سرنگتی ایران
موقعیت جغرافیایی پارک ملی کویر
پارک ملی کویر در جنوب غربی استان سمنان و حدود 60 کیلومتری شهرستان گرمسار و در حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچهی نمک واقع شده است و بخشهای کوچکی از پارک در استانهای تهران، قم و اصفهان قرار دارد. این پارک جزو 9 ذخیرهگاه زیستکره در ایران محسوب میشود و 420 هزار هکتار وسعت دارد و 250 هزار هکتار از آن منطقهی محافظت شده است. حیات جانوری این منطقه در گذشته به قدری متنوع و پرشمار بود که به «آفریقای کوچک» و «سرنگتی ایران» شهرت داشت. سرنگتی دشتی پهناور در شرق آفریقاست که در شمال تانزانیا قرار گرفته و تا جنوب غرب کنیا کشیده شده است و دارای وسعت حدود 30000 کیلومتر مربعی است و زیستگاه حیوانات متنوع و گوناگون است.
این پارک تنها پارک ملی در ایران است که به گفتهی سازمان محیط زیست در آن هیچگونه سکونتگاه انسانی، معدنی و چرای دام وجود ندارد.
پارک ملی کویر زیستگاه حیواناتی مانند کل و بز، قوچ، میش، گربهی شنی، شغال، روباه شنی، کفتار راهراه، سیاهگوش، روباه قرمز، جبیر، یوزپلنگ ایرانی و یوزپلنگ آسیایی و جوامع گیاهی متنوع است. در مجموع 34 گونهی پستاندار، 155 گونهی پرنده و 34 گونهی خزنده در این منطقه شناسایی شدهاند.
پرندگان پارک هم شامل کبک، تیهو، زاغ بور، هوبره، انواع گنجشک، سهره، چکاوک و پرستو، انواع پرندگان شکاری از جمله عقاب طلایی، سنقر، سارگپه، شاهین، دلیجه و پرندگان مهاجر مانند فلامینگو، آنقوت، خوتکا و انواع غاز و مرغابی هستند.
گیاهان پارک از انواع خشکیپسند و شورپسند هستند که خود را با کمبود آب و شوری خاک سازگار کرده و داشتن برگهای کوچک منتهی به خار از ویژگیهای ظاهری بسیاری از آنها است. در مجموع 355 گونهی گیاهی در این منطقه شناسایی شده که 20 گونهی آن بومزادی هستند. در درهها و کوهپایههای سنگی گیاه کاروانکش، در اطراف چشمهها گز، گرگتیغ و نی و در کوهپایهها درختچههای بادام کوهی، شیر خشت و خنجک دیده میشوند.
دریاچهی نمک که تنها دریاچهای است که در جوار پارک قرار دارد، یکی از بزرگترین شورهزارهای ایران است. این دریاچه حالت مثلثی دارد که راس آن در شمال قرار گرفته و وسعت آبگیر دریاچه حدود 2500 کیلومتر مربع و مرز غربی پارک ملی کویر را تشکیل میدهد. آب این دریاچه به شدت شور است. از آبشخورهای این منطقه میتوان چشمهی سفیدآب در نزدیکی محیطبانی سفید آب، چشمهی آبشار نمکی در نزدیکی ملکآباد و چشمهی سیاه کوه در نزدیکی محیطبانی سیاه کوه را نام برد.
پارک ملی کویر دارای اقلیم خشک و بیابانی است و بیشتر بارندگی آن در ماههای آبان تا اردیبهشت ماه صورت میگیرد. متوسط میزان سالیانهی باران در منطقه 150 میلیمتر است. معمولا گرمای شدید از اوایل خرداد تا پایان مهر در منطقه ادامه دارد.
پارک ملی کویر شبهجزیرهای است که بین دریاچهی نمک، کویر ریگ، کویر مرکزی و کویر گرمسار محصور شده و نمونهی بارزی از بیابانها و استپهای کم آب ایران به شمار میآید.
سیر تاریخی پارک ملی کویر
منطقهی کویر از سال 1343 تحت حفاظت «کانون شکار ایران» قرار گرفت که بعدها به سازمان حفاظت محیط زیست تبدیل شد و از سال 1355 در ردهی حفاظتی بالاتر به پارک ملی ارتقا یافت. در سال 1357 با کاهش بخشهایی از شمال و افزایش بخشهایی در جنوب، مساحت آن به 670 هزار کیلومترمربع رسید و در سال 1361 با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و امکانات و تواناییهای حفاظتی به دو قسمت پارک ملی به وسعت 420 هزار هکتار شامل منطقهی سیاه کوه، نخجیر، سفید آب و کلیهی ارتفاعات و تپهماهورها و دشتهای مجاور آن و منطقهی حفاظت شدهی کویر به مساحت 250 هزار هکتار شامل دشتهای مکوش، سیاه پرده، پرده زرد و ارتفاعات دوازده امام و نرهخر کوه تقسیم شد و تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان قرار گرفت.
پارک ملی کویر در گذشته یکی از بهترین زیستگاههای گورخر ایرانی بود، ولی اکنون نسل آن از میان رفته است. در سالهای پایانی دههی 1350 تخمین زده میشد در پارک ملی کویر حدود 800 راس گورخر زیست میکردند. اما جمعیت 80 راسی گور پارک ملی کویر فقط در طول 5 سال بهطور کامل نابود شد! آخرین گورهای پارک ملی کویر یک گلهی 17 راسی در منطقهی چاه قرقره در شرق پارک بودند که آخرین بار در سال 1363 دیده شدند.
پیشنهاد برای دیدن پارک ملی کویر
جاذبههای گردشگری پارک ملی کویر به دو بخش جاذبههای طبیعی و تاریخی تقسیم میشود. جادهی سنگفرش بهعنوان یکی از شگفتانگیزترین آثار تاریخی و از جاذبههای این منطقه است، به طوری که این جاده امکان عبور کاروانها را از میان اراضی باتلاقی و شورهزارهای حاشیهی دشت کویر فراهم میکرده است. بنای مشهور قصر بهرام که در واقع یک کاروانسرای شاه عباسی است و کاروانسرای عین الرشید، آبراه سنگی سیه کوه که آب مورد نیاز قصر بهرام را تامین میکرده، به همراه بقایای ساختمان حرمسرا، کاروانسراهای سفید آب و لکاب و آب انبار قیلوقه از دیگر جاذبههای تاریخی این منطقه هستند.
هنگام سفر به این کویر آب به اندازه کافی، ماشین مناسب برای بیابان، قطعات یدکی اضافی و بنزین کافی و جعبهی کمکهای اولیه، کرم ضد آفتاب، کلاه و عینک آفتابی و تجهیزات کامل کویرنوردی به همراه داشته باشید.
برای رفتن به پارک ملی کویر از تورهایی دارای مجوز برای این پارک استفاده کنید تا از کاروانسراهای پارک ملی کویر همچون کاروانسرای دیرگچین، قصر بهرام، تپههای مریخی و... نیز دیدن کنید.
نکته: به هیچ وچه بدون تجهیزات و مربی حرفهای وارد کویر ملی نشوید!
مسیرهای دسترسی به پارک ملی کویر:
- مسیر اول: از پیشوای ورامین به سمت قلعه بلند از کنار خط راهآهن آغاز و پس از عبور از محیط بانی مبارکیه وارد پارک ملی کویر می شود. (حدود 30 کیلومتر)
- مسیر دوم: از شهرستان گرمسار به سمت روستای کوشک آغاز و پس از عبور از جادهی سنگفرش به محیط بانی سیاه کوه میرسد. (حدود 60 کیلومتر)
- مسیر سوم: از شهرستان ابوزیدآباد آغاز و بعد از عبور از قلعهی کرشاهی به محیط بانی سفیدآب میرسد. (حدود ۸۵ کیلومتر)
- مسیر چهارم: از کاروانسرای مرنجاب در شمال بیابان بند ریگ و جنوب دریاچهی نمک آران و بیدگل آغاز و پس از طی مسافتی در حدود 50 کیلومتر به محیط بانی سفیدآب میرسد.
پارک ملی کویر - یکی از بزرگترین مناطق حفاظت شده ایران
پارک ملی کویر در جنوب غربی استان سمنان و حدود 60 کیلومتری شهرستان گرمسار و در حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچهی نمک واقع شده است و بخشهای کوچکی از پارک در استانهای تهران، قم و اصفهان قرار دارد. این پارک جزو 9 ذخیرهگاه زیستکره در ایران محسوب میشود و 420 هزار هکتار وسعت دارد و 250 هزار هکتار از آن منطقهی محافظت شده است. استان سمنان- گرمسار- حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک +98 استان سمنان- گرمسار- حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک استان سمنان- گرمسار- حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک IR unknownکلمات کلیدی: پارک ملی کویر، پارک ملی کویر گرمسار، آفریقای کوچک ایران، سرنگتی ایران،
مکانهای نزدیک
فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 2)
فرهنگ غذایی خراسان، یزد، سمنان، کرمان و سیستان و بلوچستان2621
0
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.