بختک؛ دیوی مادینه در باورهای ایرانی

comment-add افزودن دیدگاه img 3 دقیقه ymt علاقه‌مندی‌ها ymt افزودن اصلاحیه ymt نویسنده: امین حسنی ymt 1
بختک؛ دیوی مادینه در باورهای ایرانی - تصویر از iranian_myths

بختک یکی از شناخته‌شده‌ترین موجودات افسانه‌ای در فرهنگ عامه‌ی ایران است که به حضورش در خواب‌های شبانه و ترس‌های تاریک شهرت دارد. در باورهای کهن، بختک دیوی مادینه است که زمانی ظاهر می‌شود که انسان در ضعیف‌ترین و ناتوان‌ترین حالت خود، یعنی هنگام خواب، به سر می‌برد. این موجود اغلب به شکل سایه‌ای سنگین یا پیکری تیره و بی‌چهره توصیف می‌شود و گاهی هیبتی عظیم و مهیب دارد.

در روایت‌های عامیانه، بختک بر سینه‌ی انسان می‌نشیند و با سنگینی خود باعث تنگی نفس و ناتوانی در حرکت می‌شود. فرد گرفتار، نه قادر به فریاد زدن است و نه می‌تواند از کسی کمک بخواهد؛ تنها حس خفگی و ترسی فلج‌کننده باقی می‌ماند. همین ویژگی‌ها باعث شده بختک به یکی از ماندگارترین چهره‌های ترس در فرهنگ شفاهی ایران تبدیل شود.

یکی از باورهای جالب درباره‌ی بختک، ترس او از گرفتن بینی است. تنها راه رهایی از بختک نیز همان گرفتن بینی او است. اما پیدا کردن بینی یک موجود بدون چهره کار راحتی نیست! ریشه این باور به داستانی کهن مرتبط است که در برخی منابع با عنوان «اسکندر و آب حیات» نقل شده است. در این روایت، بختک به طور اتفاقی از آب حیات می‌نوشد و مردی که صاحب آب بوده، بینی او را می‌برد. بختک سپس بینی گلی برای خود می‌سازد و از آن زمان، ترس از آسیب دیدن بینی‌اش در باورهای مردم باقی مانده است.

این افسانه نه تنها نمونه‌ای از نحوه‌ی شکل‌گیری موجودات خیالی در فرهنگ عامه است، بلکه ارتباط میان ترس‌های شبانه، باورهای مردم و داستان‌های اسطوره‌ای را نیز به خوبی نشان می‌دهد. بختک، به عنوان موجودی که هم سایه و هم هیبت دارد، بخشی زنده از میراث فرهنگی ناملموس ایران است که تا امروز در داستان‌ها و روایت‌های شفاهی زنده مانده است.

کلمات کلیدی: موجودات افسانه ای ایران، باورهای عامیانه،

img

دیدگاه‌ها

هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!

comment-add افزودن دیدگاه