چگونگی تعیین حریم بناهای تاریخی (قسمت چهارم)
1 دقیقه
علاقه‌مندی‌ها
افزودن اصلاحیه
نویسنده: پریسا همایونی
14031
هر اثر تاریخی با توجه به زمان و مکان ساخت آن، از دسترسی‌ها و مفصل‌های حیاتی برخوردار بوده و ضمن استقرار در بافت طبیعی، شهری و یا روستایی با محیط و بستر طبیعی خود انس یافته و به گونه‌ای ارتباط برقرار کرده است. این هم زیستی تاریخی و طبیعی با الحاقات حاشیه‌ای بناها نیز هماهنگی کامل دارد. حریم کیفیت بصری و عملکردی بنا را تعین می کند. در این قسمت به ضوابط حریم در بناها و مجوعه های تاریخی پراداخته می شود، با یلدامدتور بمانید.
اگر قسمت های قبلی این مطلب را از دست داده اید می توانید از لینک های زیر استفاده کنید:
- چگونگی تعیین حریم بناهای تاریخی (قسمت اول)
- چگونگی تعیین حریم بناهای تاریخی (قسمت دوم)
- چگونگی تعیین حریم بناهای تاریخی (قسمت سوم)
تعریف عرصه
عرصه را در بناهای تاریخی می توان این گونه تعریف کرد که به خود بنای تاریخی اطلاق می شود. به زمین و محلی که بنای تاریخی روی آن بنا شده، عرصه گفته می شود. هر عرصه برای خود قوانین و ظوابط خاصی دارد که در ادامه با برخی از آن ها آشنا می شویم.
ضوابط عرصه حریم بازار
هر گونه دخل و تصرف، مرمت و نوسازی در عرصه بازار برای دخل و تصرف در آثار تاریخی، ثبتی میباشد و مقررات بناهای ثبتی را داراست. ولی با توجه به عملکرد بازار که باید پویا باشد، برای تسهیل بیشتر ضوابط زیر مقرر می‌گردد:
- هر گونه احداث بنا در محدوده عرصه ممنوع میباشد.
- هر گونه مرمت، حفاظت و ساماندهی و مداخله در بناها محدوده عرصه بازار و با داشتن طرح مصوب سازمان میراث فرهنگی امکان دارد.
- بناهای تخریب شده در محدوده عرصه فقط به طرح اصلی (از نظر ارتفاع و نوع ساخت) با تهیه طرح و تصویب سازمان میراث فرهنگی مجاز میباشد.
- سقف بازارها، سراها، تیمچه‌ها و دیگر عناصر مشابه واقع در عرصه بازار در صورت نیاز به تعمیر یا بازسازی بایستی زیر نظر سازمان میراث فرهنگی کشور انجام پذیرد.
- در راستای بازارهایی که در نتیجه تغییرات در طول زمان از هیات اصلی خارج گردیده ولی هنوز عملکرد اولیه خود را حفظ نموده است. بایستی با توجه به وضع و شرایط موجود با طراحی‌های خاص که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور می‌رسد، انجام پذیرد.
- دخل و تصرفاتی که در فضاهای بازارها یا راسته بازارها به وجود آمده‌اند مانند تقسیم مغازه‌ها و یا پایه‌هایی که مورد تصرف قرار گرفته و محل کسب جدید گردیده است و دیگر تغییرات مشابه بایستی مجددا بر اساس طرح مصوب سازمان میراث فرهنگی کشور به شکل اولیه خود از نظر معماری و عملکردی بازسازی شوند.
- حفر چاه و احداث زیرزمین در بازار ممنوع است مگر آن که اصل بنای تاریخی شامل زیرزمین باشد که در این صورت فقط زیرزمین در حد موجود قابل حفظ است.
- ایجاد تاسیسات لازم و رفاهی مانند کولر، لوله کشی، کابل کشی، برق کشی و غیره واقع در عرصه بازارها و بناهای وابسته به آن بایستی بر اساس طرحی که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور رسیده است انجام پذیرد.
- الحاقات و تزینات روی نماهای راسته بازارها و فضاهای عمومی بازار (نظیر تابلوها و کرکره ها و در و پنجره‌ها، ویترین‌ها، کولرها و غیره) نباید هیات کلی فضاهای عرصه بازار را مخدوش نماید.
- عناصر تخریب گردیده در عرصه بازار باید بر اساس طرحی که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور می‌رسد بازسازی گردد.
- عناصر نوسازی شده نامتناسب در عرصه بازار باید بر اساس طرحی که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور می‌رسد جمع آوری و عناصر اصلی بازسازی گردد.
- احداث بالکن و هر گونه پیش آمدگی و دخل و تصرف در فضاها ممنوع است.
ضوابط حریم درجه یک بازار
- هر گونه احداث بنا در حریم درجه یک فقط پس از صدور مجوز از سوی میراث فرهنگی امکان پذیر خواهد بود.
- حداکثر ارتفاع مجاز جهت احداث بنا نباید از پایین ترین نقطه بام بازار همجوار پلاک مورد ساخت تجاوز نماید.
- احداث زیرزمین در حریم درجه یک با رعایت ضوابط حفاظتی بازار از نظر ایستایی قابل ایجاد است.
- احداث و راه اندازی هر گونه فعالیتی که لطمه و ایجاد آلودگی هایی نظیر سر و صدا، لرزش، ضربه، دود، بو و... نماید ممنوع است.
- استفاده از مصالحی همچون سنگ، سیمان و شیشه در نماسازی ساختمان‌ها ممنوع است و باید طرح و مصالح به کار رفته هماهنگی لازم را با بافت تاریخی داشته باشد.
- حفظ تراکم موجود در محدوده حریم حفاظتی بازار.
- حفظ نسبت پر و خالی در محدوده حریم حفاظتی عرصه بازار.
- حداکثر ارتفاع بناهای واقع در عرصه و حریم تاریخی تا شعاع 100 متر باید از حداقل ارتفاع اثر تاریخی مجاور تجاوز نکند.
- کاربری‌ها، شبکه ارتباطات و دسترسی‌ها، تسهیلات شهری باید بر اساس طرحی باشد که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور رسیده باشد.
- در محدوده حریم حفاظتی کلیه طرح‌های نوسازی باید به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور برسد.
ضوابط حریم درجه دو بازار
- هر گونه احداث بنا در این محدوده پس از صدور مجوز از سوی میراث فرهنگی امکان پذیر است.
- استفاده از مصالح غیر بومی و غیر سنتی مثل سیمان، شیشه و فلز در نماسازی ممنوع می باشد و صرفا بایستی از مصالح هماهنگ منطقه استفاده شود.
- ساماندهی و ایجاد هرگونه تاسیسات رفاهی و خدماتی از قبیل آب رسانی، برق، تلفن، گاز و... پس از تهیه و ارایه طرح و تصویب و نظارت مستقیم سازمان میراث فرهنگی معتبر و قابل اجرا خواهد بود.
ضوابط عرصه تک بناها و مجموعه ها
- هر گونه احداث بنا در محدوده عرصه ممنوع است.
- هر گونه اقدامی که منجر به تخریب و یا آسیب به عرصه و اعیان تاریخی آثار گردد، ممنوع است.
- هر گونه فعالیت عمرانی و ساماندهی به منظور حفظ ارزش های فرهنگی و یا تاریخی مجموعه اعم از مرمت، باززنده سازی، توسعه و ایجاد فضای سبز، تعمیر و یا تغییر کاربری در تمام و یا بخشی از آن، پس از تهیه و ارایه طرح به سازمان میراث فرهنگی و تصویب نهایی آن از سوی سازمان مذکور و اجرای دقیق مفاد طرح مصوب، معتبر خواهد بود.
- حفر چاه و احداث زیرزمین در محدوده عرصه ممنوع است، مگر آن که اصل بنای تاریخی شامل زیرزمین یا چاه باشد که در این صورت فقط در حد موجود قابل حفظ است.
- تفکیک، تغییر کاربری، تغییر نما و دخل و تصرف در کالبد بناهای قدیمی موجود و تعریض معابر در بافت ممنوع است.
- ملحقات و دخل و تصرف‌هایی که در فضاهای جداره بافت به وجود آمده که با معماری تاریخی و فرهنگی جداره هماهنگی ندارد و با در نماها و کالبد بناهای قدیمی موجود براساس طرح مصوب سازمان میراث فرهنگی کشور بایستی اجرا شود.
- ایجاد تاسیسات رفاهی مانند لوله کشی، برق کشی، فاضلاب و غیره در عرصه و بناهای وابسته آن بایستی بر اساس طرحی که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور رسیده باشد، انجام پذیرد.
- دیوارها با مصالح سنتی و بومی منطقه مرمت شود و به کار بردن هر نوع مصالح و یا اندودهای دیگر در نماها و دیوارهای خارجی کلیه ساختمان ها ممنوع است.
ضوابط حریم درجه یک تک بناها و مجموعه ها
- هر گونه ساخت و ساز و احداث بنا با کاربری غیر مسکونی در محدوده ممنوع است.
- حداکثر ارتفاع مجاز واحدهای ساختمانی و مسکونی در محدوده بنا با احتساب کرسی چینی و سقف شیروانی با رعایت سطح اشغال، نباید از کوتاه‌ترین ارتفاع ساختمان تاریخی بلندتر باشد.
- طرح معماری، مصالح و نماهای واحدهای مسکونی باید متناسب با بافت فرهنگی و تاریخی مجموعه باشد و با اقلیم منطقه هماهنگ و سازگار باشد.
- احداث دسترسی های جدید یا تغییر و تعریض معابر با تهیه طرح و ارایه آن و تصویب نهایی و نظارت مستقیم سازمان مذکور واجرای دقیق طرح مصوب، معابر و قابل اجرا خواهد بود.
- به منظور احیا و ساماندهی محوطه، ایجاد هر گونه تاسیسات رفاهی و تفریحی، فضای سبز، بهسازی محوطه و ارایه خدمات عمومی پس از تهیه طرح و تصویب آن از سوی سازمان میراث فرهنگی معتبر و قابل اجرا خواهد بود.
- تغییر بستر طبیعی اراضی در محدوده حریم ممنوع میباشد.
- هر گونه اقدام که به عرصه لطمه وارد سازد از قبیل استفاده از ماشین آلات سنگین کشاورزی، آلاینده‌های زیست محیطی و... ممنوع میباشد.
ضوابط حریم درجه دو تک بناها و مجموعه ها
- به منظور حفظ منظر طبیعی و ارزش‌های زیست محیطی هر گونه اقدامات عمرانی، دکل های مخابراتی، قطع درختان، از بین بردن یا تغییر مسیر آب‌های سطحی (نهر و چشمه) باید با تهیه طرح و تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور باشد.
- هر نوع اقدام و فعالیت‌های عمرانی اعم از بهسازی، نوسازی، احداث بنا و تعریض معابر در محدوده این حریم پس از تهیه طرح و تصویب آن از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور معتبر و قابل اجرا خواهد بود.
- هر گونه تفکیک و تجمیع پلاک‌ها در محدوده حریم درجه دو باید به تایید سازمان میراث فرهنگی کشور برسد.
- هر گونه اقدامی که به بنیان عرصه و حریم آثار لطمه وارد سازد از قبیل حفر چاه آب و فاضلاب، احداث کانال، برق، تردد ماشین آلات سنگین، نصب دستگاه های لرزاننده، سروصدا، ایجاد کاربری‌های صنعتی و تجاری، هدایت آب‌های سطحی به سمت آثار و انباشت زباله در جوار عرصه آثار ممنوع است.
ضوابط حریم نقوش برجسته
- انجام هر گونه تغییر در وضعیت کوه و استخراج سنگ در این محدوده ممنوع می باشد.
- انجام هر گونه عملیات ساختمانی و ساخت و ساز بنا در محدوده حریم ممنوع است.
- نصب هر گونه پایه و دکل و حفر چاه و گودال در محدوده حریم ممنوع است.
- هر گونه عملیات تسطیح و خاک برداری جهت توسعه زمین های کشاورزی واقع در محدوده حریم ممنوع است.
- هر گونه طراحی داخل حریم، پس از تهیه طرح با تایید نهایی سازمان میراث فرهنگی بلامانع است.
ظوابط حریم منظری نقوش برجسته
- ایجاد هر نوع مانع که ارتباط بصری اثر و محیط پیرامونش را قطع یا خدشه دار سازد ممنوع است.
- در مورد حریم منظری بناهای داخل شهر و خارج از شهر باید با توجه به موقعیت بنا و دیدهای خاص مورد توجه و طراحی قرار گیرد.
2019-08-31 13:49:21+3:30
2023-04-02 21:51:42+3:30
حریم در قانون مدنی ایران، به بخشی از اراضی اطراف ملک و امثال آن گفته می شود، که برای کمال نفع از ملک مورد نظر ضرورت دارد. هر اثر تاریخی با توجه به زمان و مكان ساخت آن، از دسترسی‌ها و مفصلهايی حياتي برخوردار بوده است و ضمن استقرار در بافت طبيعی، شهری و یا روستايی با محيط و بستر طبيعی خود انس يافته است و به گونه‌ای ارتباط برقرار كرده است. اين هم زيستی تاريخي و طبیعی با الحاقات حاشيهای بناها نيز هماهنگی كامل داشته است.
پریسا همایونی
Author
info@yaldamedtour.com
/fa/user-profile/10210
YaldaMedTour
Barajin Salamat Road
+98
Qazvin
Qazvin, Qazvin Province, Iran.
,
info@yaldamedtour.com
دیدگاه‌ها
حفظ خود آثار باستانی آن هم در حد اعتدال معقول و مقبول است ولی این شدت عمل و سنگ اندازی در زندگی مردم به معنای واقعی در جا زدن و تحجر است.
سلام چرا باید برای محدوده اثار باستانی اینقدر سخت گیری کنند. مخصوصا الان ک اینقدر قیمت زمین و مسکن رفته بالا. ارتفاع ساخت بنا چ ربطی ب اثار تاریخی داره؟؟
چون دید و منظر آثار تاریخی و همچنین خط آسمان را خراب می کنند. این حریم ارتفاعی بنا های تاریخی فقط مختص ایران نیست بلکه یک مسئله اصلی در حفظ این آثار در کل جهان هست...
هر طبقه که به ساختمون اضافه میشه وزن بیشتری رو به زمین منتقل می کنه و اگر یک بنای سنگین احداث بشه مسلما نسبت به وزنش خاک نشست خواهد داشت و بنای سست عنصر تاریخی هم بخاطر این نشست که در چند متری اتفاق افتاده و خاک زیر بنا رو شل کرده دچار ضعف بیشتر و تخریب میشه
خونه خریدن شده آرزو اون وقت میگن آثار باستانی چه گلی سرمون زده آثار باستانی دیگه مسکن مهر هم نمیشه خرید خواهشا مسئولین به خودشون بیان جوان بدبخت پیر شد سر جوانی
سلام عالی بود
با سلام خواهشن به فکر مردم باشید یه بابایی باهزار فلاکت یه زمین خریده موقع ساخت وساز میگن توحریم تاریخی هستی خوب شما اگه شهرای تاریخی ایران رو ببینین متوجه میشین حریم چیه اون طرف سی وسه پل ٬باغ ارم ....این طرف هتل ها وساختمانهای تجاری؟
اثار باستانی شدند مصیبت برای زندگی مردم. یک مشت بنای خرابه.
خیابان کشی در بافت تالریخی مجاز است ؟
سلام خانه های تاریخی کرباسی ها (ملاعلی )و آیت اله عاملی آرانی (وقف بیمارستان شده )که واقع در بین حریم میراثی دو اثرثبت تاریخی مسجد قاضی و ملاعلی آران است سالهاست که با طفره و زند و بند های های مختلف جلوی ثبت در میراث فرهنگی توشط شهرداری وشورای شهر و اوقاف وفرمانداری آران و بیدگل و شهرسازی ... به تعویق افتاد و هر سال به تخریب کامل آن در پیش است و میراث فرهنگی یک نظاره گر بی اراده و چون حریم مسجد ها را مشخص نکرده است تا راه برای تخریب خانه ها برای شهرداری آسان باشد و و مردم هم چون درک درستی از میراث فرهنگی ندارند
و می خواهند خیابان کنند و بخشی از تاریخ و فرهنگ 400-500 ساله شهر را به نابودی بکشانند هم اکنون که به انتخابات شوراها نزدیک می شویم قول و قرار با مردم میگذارند و مردم را گول می زنند تا رای بیاورند . این مکان ها را میتوانید از گوگل مپ ببینید . بهرحال طبق قوانین شهرسازی هر گونه ایجاد معبر شریانی جدید در بافت تاریخی ممنوع است اما تاکنون این بناها با عدم غفلت و پیگیری اداره اوقاف و شهردار ی شهرستان آران و بیدگل ثبت در آثار میراث فرهنگی و تاریخی نشده و طبق ماده 13-15 وزارت میراث فرهنگی باید ادارجاتی که مثل اوقاف که خود را صاحب ملک می دانند و با شورای شهر تامین بودجه برای مرمت و بهسازی , تصویب کنند جنابعالی می خواستم دستور فرمائید تا ثبت میراثی شود تا این وضعیت خانه ها مرمت و برای آیندگان حفظ شود باتشکر
سلام ساخت و ساز گلخانه در حریم دو بنایی تاریخی به چه صورت میباشد؟ایا مجوز ساخت داده می شود؟
حفظ آثار باستانی خوب است نه اینکه نصف شهرحریم آثار باستانی شده
باتشکر از مطالب خوبتون لطفا فایل پی دی اف مطلب رو هم بزارین.
سخت گیری در این مورد هم شده سلیقه ای ،در اطراف عمارت خسرواباد سنندج مسعولین میراث فرهنگی سنندج حریم مشخص کردن با وجود اینکه ساختمون بنده در ۴۹ متری بنا قرار داره و مابینیش کوچه و چند ساختمون هست ولی درجه یک حسابش کردن و ارتفاع ۷ متر و نیم براش گذاشتن و جالبیش اینه که خود بنای تاریخی ۱۲ متر ارتفاع داره و این استدلالات چرند خط اسمان و منظر هم بهش وارد نیست،یعنی اینجا به قانون سخت خودشونم( حریم دو برابر ارتفاع ) اکتفا نکردند
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.
کاربر مهمان
08:02:58 2020/02/08
با تشکر از مطالب نوشته شده، لطفاً منابع مطالب را روی سایت خود قرار دهید