نام های دیگر مکان

• آب انبار سردار راه ری
• آب انبار سردار

موقعیت جغرافیایی آب انبار سردار بزرگ

آب انبار سردار بزرگ در شرق خیابان راه آهن در شهر قزوین است. محوطه‌ای که آین آب‌انبار در آن واقع است در جنوب شرقی بافت تاریخی شهر قزوین است. با احداث خیابان راه آهن در امتداد خیابان سپه بنای آب انبار در کنار خیابان واقع می‌شود. امامزاده حسین (ع) و میمون قلعه در غرب و مسجد سنجیده در شرق محوطه‌ای است که آب انبار سردار قرار دارد.  

سیر تاریخی و فرهنگی آب انبار سردار بزرگ

این آب انبار در سال 1227 هجری قمری توسط محمد حسن خان و محمد حسین خان سردار از امرای فتحعلی شاه قاجار بودند ساخته شده‌است. بانیان احداث این آب انبار، دو برادر به نام محمد حسن خان و محمد حسین خان، از امرا و سرداران زمان فتحعلی شاه، محمد شاه و ناصرالدین شاه بودند. هر کدام از این برادران یک آب انبار در قزوین احداث کردند که به نام های سردار بزرگ و کوچک معروف شده است.

معماری آب انبار سردار بزرگ

این بنای گنبددار که نمونه‌ای شاخص و منحصر به فردی در ایران به شمار می‌رود، دارای گنبدی رفیع و آجری می‌باشد که نورگیرهایی بر بدنه‌ی آجری آن تعبیه شده‌است.

این آب انبار یک نظام بزرگ و جالب از آبرسانی شهری محسوب می‌شود که حجم مخزن آن بالغ بر 3000 متر مکعب است. در دو طرف درِ ورودی آب انبار سردار، سکوی سنگی برای نشستن و استراحت وجود دارد و هم چنین راه سنگی و هر پله به ارتفاع متوسط 25 سانتی‌متر است که به کانالی مشهور به راه شیر منتهی شده که دارای سقف قوسی شکل می‌باشد.

ورودی آب انبار دارای یک طاق‌نمای عریض با قوس جناقی و دو پا طاق جانبی به صورت دو طبقه بوده که با آجرکاری و کاشی‌کاری در طرح هندسی آراسته شده‌است. سقف داخلی طاق‌نمای میانی دارای تزیینات آجرکاری همراه با رسمی‌بندی و استفاده از پاباریک‌های تزیینی است که با کاشی آرایش بیشتری یافته‌است.

گنبد عظیم آب انبار سردار آجری است و در بالاترین قسمت آن بادگیری قرار گرفته و ارتفاع بلندترین نقطه‌ی آن تا کف آب انبار حدود 28/5 متر است و هم اکنون کف آن را به اندازه 3 متر پر کرده‌اند که ارتفاع آن 25/5 متر می‌باشد. علاوه بر بادگیر مرکزی، چهار روزن مشبک دیگر جهت تهویه در گنبد کار گذاشته شده‌است.

پیشنهاد برای دیدن آب انبار سردار بزرگ

این آب‌انبار در خیابان راه‌آهن که یکی از قدیمی‌ترین خیابان‌های قزوین است قرار گرفته است. در انتهای جنوبی این خیابان نیز ایستگاه راه‌آهن قزوین قرار دارد. این ایستگاه تقریبا جنوبی‌ترین نقطه‌ی شهری قزوین است و هیچ بخش مسکونی و شهری دیگری پایین‌تر از آن وجود ندارد. اگر با قطار به قزوین می‌آیید این آب‌انبار می‌تواند جزو اولین گزینه‌های شما برای بازدید باشد. در صورت بازدید حتما به توضیحات راهنما توجه کنید. این‌که این مکان بزرگ در گذشته پر از آب تمیز و قابل استفاده برای اهالی محل بوده و شما در حال قدم زدن در کف آن هستید بسیار هیجان‌انگیز است و این‌که چگونه طراحی ساختمان، باد را بر روی آب به حرکت در می‌آورد تا با ایجاد موج‌های کوچک از راکد شدن و گندیدن آب جلوگیری کند در نوع خود بسیار جالب بوده است.

آب‌انبار سردار راه ری تا امامزاده حسین (ع) فاصله‌ی چندانی ندارد و با در حدود 10 دقیقه پیاده‌روی در کوچه‌ی شهید ابراهیم سمیعی راد می‌توانید به سلامگاه برسید و از آن دیدن کنید.

در شمال خیابان راه‌آهن خیابان سپه قرار دارد که قدیمی‌ترین خیابان ایران است و مسجد جامع قزوین نیز در میانه‌ی همین خیابان قرار گرفته است. در کنار این مسجد یک آب‌انبار دیگر هم وجود دارد که به آب‌انبار مسجد جامع معروف است و اکنون بازارچه‌ی صنایع دستی در آن برپا هست. دقیقا رو به روی درِ مسجد جامع و در آن طرف خیابان سپه نیز تابلویی را مشاهده می‌کنید که شما را به سمت آب‌انبار حکیم راهنمایی می‌کند. در شمالی‌ترین بخش خیابان سپه نیز مجموعه‌ی دولتخانه‌ی صفوی قرار دارد. فراموش نکنید که تمام جاذبه‌های گردشگری نمایش داده شده در نقشه‌ی زیر با فاصله‌ی 15 دقیقه‌ای از آب‌انبار سردار راه ری و با کمی پیاده‌روی در دسترس هستند. با یلدامدتور بمانید.