نام های دیگر مکان

• سرای سعدیه
• سرای سعادت
• بازارچه سعدالسلطنه
• سرای سعدالسلطنه

موقعیت جغرافیایی کاروانسرای سعدالسلطنه

کاروانسرای سعدالسطنه در مرکز شهر قزوین و در خیابان امام خمینی (رشت سابق و پهلوی سابق‌تر) قرار دارد و ورودی اصلی آن از خیابان امام خمینی است. ورودی دیگر این مجموعه از کوچه‌ی چراغ برق و کنار درِ شرقی مسجدالنبی است. مجموعه‌ی بازار سنتی قزوین و دولتخانه‌ی صفوی از جمله عناصر شاخص پیرامون این مجموعه است.

سیر تاریخی و فرهنگی کاروانسرای سعدالسلطنه

محمد باقرخان سعدالسلطنه اصفهانی حاکم وقت شهر قزوین در اواخر دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار (سال 1310 هجری قمری) با توجه به مراودات اقتصادی فراوان ایران با روسیه و ترکیه، دستور داد کاروانسرایی در زمینی به مساحت 2/7 هکتار با حدود 400 حجره در شهر قزوین بنا کنند و لقب خویش را بر روی آن نهاد و کاروانسرای سعدالسلطنه بعد از حدود دو سال با همت دو معمار اصفهانی و دو معمار قزوینی یعنی در سال 1312 هجری قمری به بهره برداری رسید.

کاروانسرای سعدالسلطنه تا قبل از جنگ جهانی اول، مرکز تجارت و فعالیت بازرگانی شهر محسوب می‌شد که بعد از تغییرات سیاسی حکومت روسیه، موقعیت خود را به عنوان پل ارتباطی، بازرگانی بین اروپا و آسیا از دست داد و حیات اقتصادی خود را به صورت نیمه فعال ادامه داد.

این اثر تاریخی ابتدا در تاریخ 17 آذر 1316 با شماره‌ی ثبت 1021 در زیر مجموعه‌ی بازار قزوین ثبت شد، سپس در مورخ 11 مرداد 1377 با شماره 2089 به صورت مجزا به نام کاروانسرای سعدالسلطنه ثبت و بعدها گرمابه‌ی سعدیه با شماره 12598 در تاریخ 11 مرداد 1384 از کاروانسرا منفک گردید.

معماری کاروانسرای سعدالسلطنه

کاروانسرای سعدالسلطنه بزرگترین کاروانسرای سر پوشیده جهان و بزرگترین کاروانسرای درون شهری ایران و یکی از معدود کاروانسراهای ایران است که دارای چندین حمام، سرا، تیمچه، شترخان، راسته، چهارسوق، مسجد، چایخانه و... می‌باشد.

ارزشمندترین قسمت این بنا، چهارسوق آن است که از تقاطع قائم دو راسته ایجاد شده و بر فراز آن گنبد بزرگ کاشیکاری شده‌ای قرار دارد. سقف آن نورگیر ندارد و به صورت عرقچین ساخته شده است و خیابان را به حیاط اصلی سرای سعدالسلطنه متصل می‌سازد.

چهار طرف گنبد را، چهار نیم‌گنبد با رسمی‌بندی و نورگیر فراگرفته‌ که فضا را بزرگتر نشان می‌دهد، هشتی‌ بنا که پس از در ورودی قرار دارد، با آجر و کاشی تزیین شده و سقف یزدی‌بندی شده دارد.

پیشنهاد برای دیدن کاروانسرای سعدالسلطنه

کاروانسرای سعدالسلطنه شاید معروف‌ترین بنای تاریخی قزوین برای بازدید باشد. مخصوصا در ایام عید در این کاروانسرا جای سوزن انداختن نیست. اما بناهای تاریخی بسیار زیادی اطراف این کاروانسرا را گرفته‌اند که شما به راحتی می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید. قبل از رفتن به کاروانسرا می‌توانید از کاخ چهلستون قزوین و موزه‌ی خوشنویسی درون آن دیدن کنید. در ضمن حمام تاریخی قجر که اکنون به موزه‌ی مردم‌شناسی قزوین تغییر کاربری داده است نیز در کوچه‌ی عبید زاکانی و مقابل درِ ورودی اصلی کاروانسرا قرار گرفته است. پس از دیدن این کاروانسرا و بازدید از حجره‌های تولید و فروش صنایع دستی در آن، برای رفع خستگی می‌توانید به کافه نگارالسلطنه رفته و از محیط دنج و جذاب آن لذت ببرید و با نوشیدنی‌هایش جانی دوباره بگیرید. در انتهای راسته‌ی وزیر درِ ورودی مسجدالنبی قرار دارد که یکی از بزرگ‌ترین مساجد قزوین است. یکی از درهای این مسجد به بازار سنتی قزوین راه دارد و می‌توانید پس از دیدن آن از این بازار قدیمی و سر پوشیده هم دیدن کنید. البته دیدن بازار قزوین نیاز به وقت و حوصله‌ی زیادی دارد اما به شما اطمینان می‌دهیم که ارزشش را دارد. فقط مواظب باشید در کوچه‌پس‌کوچه‌های آن گم نشوید. اگر به جای ورود به مسجدالنبی به سمت شرق بروید به خیابان پیغمبریه می‌رسید. خیابان سپه، سردر عالی قاپو و مسجد جامع عتیق قزوین در جنوب این خیابان قرار دارند. در ضمن مثل همیشه با استفاده از نقشه‌ی زیر می‌توانید نزدیک‌ترین جاذبه‌های گردشگری اطراف کاروانسرای سعدالسلطنه را ببینید و با کم‌تر از 15 دقیقه پیاده‌روی از آن‌ها دیدن کنید. با یلدامدتور بمانید.