کاخ سلیمانیه از نخستین بناها در ایران که بر روی پیلوت ساخته شده!

افزودن دیدگاه

15 دقیقه

علاقه‌مندی‌ها

افزودن اصلاحیه

نویسنده: ساره پزشک

بازدید: 631

ایجاد: 10:46:33 2022/10/23

بررسی: 21:41:21 2024/06/08

مناسب برای

مدت زمان بازدید
1 تا 2 ساعت

بهترین فصل

استان البرز- کرج- میدان امام حسین (ع)- بلوار هفتم تیر- کوچه شهید کیانپور- دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران- جنب مدرسه استقلال

بازدید دارد

نام های دیگر مکان

کاخ موزه سلیمانیه کرج
کاخ سلیمانیه البرز
کوشک سلیمانیه

موقعیت جغرافیایی کاخ سلیمانیه

کاخ سلیمانیه در محدوده‌ی مرکزی شهر قدیم کرج در استان البرز و حدفاصل بلوارهای شهید چمران و امامزاده حسن (ع) و در خیابان شهید کیان‌پور و در محل کنونی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه تهران، جنب مدرسه‌ی استقلال واقع شده است.

سیر تاریخی و فرهنگی کاخ سلیمانیه

کاخ سلیمانیه متعلق به دوره‌ی قاجار است. بنای این کاخ در بین سال‌های 1225 تا 1227 هجری قمری در دوران سلطنت فتحعلی شاه قاجار (دومین شاه قاجار) و به دستور وی برای اقامت تابستانی در ییلاق خوش آب‌وهوا در میان باغی بزرگ که هم‌اکنون دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه تهران است و در نزدیکی رودخانه‌ی کرج احداث شد. این بنا توسط معمار برجسته‌ی دربار قاجار؛ محمدحسین خان نظام الدوله اصفهانی معروف به صدر اصفهانی طراحی و ساخته شده است.

ساخت کاخ سلیمانیه در این منطقه به دلایل زیر قابل بررسی است.

منطقه‌ی خوش آب‌وهوای کرج ییلاق و اتراق‌گاهی مناسبی را برای خانواده‌ی سلطنتی فراهم می‌ساخته که به فاصله‌ی کمی در حدود یک روز می‌توانستند به آن‌جا برسند و از هیاهوی پایتخت به آن‌جا پناه ببرند و اوقات خوشی را سپری کنند.
این منطقه بر سه‌راهی کهن مازندران، ری و طالقان قرار گرفته بود و هم‌چنین بر سر راه آذربایجان که خاستگاه ایل قاجار بوده، موقعیتی کاملا استراتژیک برای سفرهای مکرر خاندان سلطنتی به غرب داشته است.
ساخت کاخ سلیمانیه بر سر راه آذربایجان، در دوران سلطنت فتحعلی شاه قاجار صورت گرفته که از جمله پرتنش‌ترین ایام حکومت قاجاریه بوده و با درگیری‌ها و مشکلات زیادی، مخصوصا در غرب ایران و منطقه‌ی آذربایجان توام بوده است.

در برخی منبع علت نام‌گذاری این بنا به‌پاس تولد سی و چهارمین پسر فتحعلی شاه قاجار بانام سلیمان میرزا ذکر شده است.

اما گاسپار دروویل؛ افسر فرانسوی که در سال‌های ساخت این ساختمان در ایران به سر می‌برده، در سفرنامه‌ی خود دلیل دیگری برای نام‌گذاری این کاخ ذکر کرده است. به گفته‌ی این افسر فرانسوی، فتحعلی شاه به‌جای انتخاب پسر اول خود (محمدعلی میرزا) پسر دوم خود عباس میرزا را به ولیعهدی برمی‌گزیند. محمدعلی میرزا که از تعیین عباس میرزا به ولیعهدی خشمگین بود، تصمیم به لشکرکشی به تهران می‌گیرد اما بنا به ملاحظاتی از این کار منصرف می‌شود و برای اثبات لیاقت خود، با سلیمان پاشا؛ والی بغداد وارد جنگ شد و موفق شد او را شکست دهد و غرامت جنگی زیادی را به دست آورد و آن‌ها را برای فتحعلی ‌شاه قاجار فرستاد تا از این طریق نزد پادشاه محبوبیتی کسب کند. فتحعلی ‌شاه با پول به‌دست‌آمده این کاخ را بنا نهاد و نام آن را سلیمانیه نهاد تا خاطره‌ی شکست سلیمان پاشا را زنده نگاه دارد.

بنای کاخ سلیمانیه در شکل اولیه دارای ساختمان‌های متعددی از جمله عمارت گلشن، ساختمان کلاه‌فرنگی، حرم‌سرای فتحعلی شاه، ساختمان اندرونی، ساختمان بیرونی، برج بلند فراش آباد، عمارت در قرمز، باغ انگوری، باغ فراش آباد، باغ شاه اول، باغ شاه دوم و باغ فردوس تشکیل‌شده بود که در حال حاضر فقط بنای کوشک سلیمانیه باقی مانده است.

کاخ سلیمانیه در تاریخ 2 اسفند 1327 خورشیدی با شماره‌ی ثبت 370 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این اثر تاریخی در سال 1389 هجری خورشیدی به کاخ موزه‌ی سلیمانیه تبدیل شده است.

معماری کاخ سلیمانیه

ساختمان اصلی کاخ با مساحت 616 مترمربع از نخستین بناهایی است که روی پیلوت (پایه) ساخته‌شده و آیینه‌ی تمام‌نمای معماری دوران قاجار است. این ساختمان، بنایی است آجری، متقارن و کشیده به نسبت 5 به 1 که سقف شیروانی دارد. در ورودی این کاخ پله‌های لاجوردی‌رنگ زیبایی به چشم می‌خورد، که دو سری از آن پله‌ها در ضلع شمالی و دوسری در ضلع جنوبی قرار گرفته است. پله‌های اول آجری و هشت پله‌ی دیگر از کاشی لاجوردی‌رنگ پوشیده شده‌اند. فاصله‌ی پله‌ها تقریبا 22 سانتی‌متر است. کاخ سلیمانیه از آجر و خشت با تیر‌ها و مهاربندهای چوبی ساخته شده است. در تالارها و فضاهای داخلی کاخ انواع تزئینات، شامل نقاشی‌های دیواری بزرگ، آینه‌کاری‌ها با سقف چوبی و هم‌چنین تزئینات گچی بی‌نظیر به چشم می‌خورد. در نمای بیرونی ساختمان قاب‌های آجری، جرزها اندود گچ‌وخاک و اندکی نقش و نگار خودنمایی می‌کند. ساختمان این کاخ آجری است و نمای آن تزیینات ویژه و خاصی ندارد.

در شرق ساختمان کاخ، برجی در پنج طبقه ساخته شده بود که در حال حاضر تنها ویرانه‌های طبقه‌ی همکف آن به‌جامانده است.

شاخص‌ترین ویژگی کاخ سلیمانیه، دو تابلوی دیوارنگاره از بنیان‌گذاران سلطنت قاجار است که توسط عبدالله خان نقاش‌باشی سومین نقاش دربار کشیده شده است، اندازه‌ی نقاشی‌ها به طول 6/85 متر و عرض 2/40 متر است. نقاشی‌های دیواری تالار اصلی در جبهه‌ی شرقی آقا محمدخان قاجار (بنیان‌گذار سلسله‌ی قاجار) به همراه سران ایل قاجار و در جبهه‌ی غربی تصویر فتحعلی شاه قاجار بر تخت نشسته و همراه 14 تن از پسران او است. در تابلوی اختصاصی فتحعلی شاه، سلیمان میرزا به‌صورت کودکی در کنار تخت طاووس به تصویر کشیده شده است. این تابلوها از لحاظ نوع تصویر، فن هنری و رنگ‌های خاصی که در کشیدن آن‌ها به‌کار رفته، منحصربه‌فرد است. کاخ سلیمانیه تنها مکانی است که در آن می‌توانیم نقاشی‌های خاندان قاجار و تصاویر واقعی آن‌ها را مشاهده کنیم، همین ویژگی منحصربه‌فرد موجب خاص بودن این کاخ شده است. تاریخ کشیدن تابلو و نام نقاش آن در پایین اثر چنین ثبت‌شده «نقش فرمان ده مامی تا ماه زد رقم بنده شه عبدالله 1288».

ساختمان کاخ سلیمانیه، بنایی مستطیل شکل و دارای دو اشکوب (طبقه) است. طبقه‌ی همکف حدودا به‌صورت پیلوتی‌های امروزی و به‌منظور قرارگیری برخی از فضاهای خدماتی کاخ در نظر گرفته شده است. طبقه‌ی دوم که از طریق دو راه‌پله به دو سوی ساختمان راه دارد، شامل تالار مرکزی بزرگ و اتاق‌های دو سوی آن‌ است که این اتاق‌ها به‌منظور استراحت ساخته شده بودند. از نکات جالب در ساخت این کاخ برونگرایی محض این بنا است، به‌طوری‌که ساختمان از پنجره‌های بسیار بزرگ و کم‌عرض ساخته‌شده و این امر باعث می‌شود فضاها از دو سو به محوطه‌ی بیرونی چشم‌اندازی وسیع و زیبایی داشته باشند و هم‌چنین در تمام ساعات روز نورگیری خوبی داشته باشند که این امر خود باعث شده فضاهای داخلی همواره مملو از نور و روشنایی شوند.

علاوه بر این تمامی اجزا و عناصر کاخ شامل فضاها و نما، جرزها و پله‌ها، نسبت به محور میانی بنا متقارن بوده و با ساختار بسیار ساده‌ای بناشده‌اند که این امر فضایی روشن، شفاف و سبک در محوطه‌ی این کاخ ایجاد کرده است.

با توجه به عکس‌هایی که ناصرالدین‌شاه قاجار از این کاخ گرفته، تالار بزرگ قصر را که معمولا شاه در آن سکونت می‌کرده به سبک و شیوه‌ی ایرانی تزیین کرده بودند و دیوارهای آن تمام آیینه‌کاری و در فواصل آینه‌کاری‌ها هم نقاشی‌هایی از گل و گیاه وجود داشته است که در آن تصاویری از کلیه سلاطین قاجار از آقا محمدخان، فتحعلی شاه تا ناصرالدین‌شاه را نقاشی کرده بودند.

از علل تخریب و متروک ماندن این مجموعه می‌توان به فرار سلیمان میرزا اشاره کرد. پس از درگذشت فتحعلی شاه قاجار در سال 1250 هجری قمری در اصفهان، علی رقم این‌که فتحعلی شاه 60 پسر داشت، به‌موجب ماده هفت عهدنامه‌ی ترکمنچای نوه‌ی او محمدشاه پادشاه شد و به امر وی چند نفر از شاهزادگان را کور و جمعی را زندانی و چند نفر هم از جمله سلیمان میرزا به خاطر ترس از گرفتار شدن و کشته شدن به خارج از ایران فرار کردند.

پیشنهاد برای دیدن کاخ سلیمانیه

کاخ سلیمانیه عنوان یکی از آثار تاریخی باارزش در استان البرز و در محله‌ی قدیمی مصباح کرج که در دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه تهران واقع شده، ارزش وقت گذاشتن و بازدید را دارد. این مکان مخصوصا برای علاقه‌مندان به هنر نقاشی و معماری محیط بسیار مناسبی است.

از دیگر جاهای دیدنی که پس از دیدن این کاخ باشکوه می‌توانید از آن‌ها نیز بازدید کنید شامل کاروانسرای شاه‌عباسی کرج، حمام تاریخی مصباح، امامزاده حسن (ع)، موزه‌ی تاریخ طبیعی و تنوع زیستی و موزه‌ی جانورشناسی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج است.

تاریخ ثبت ملی: 1327/12/02

شماره ثبت ملی: 370

آدرس کاخ سلیمانیه: استان البرز- کرج- میدان امام حسین (ع)- بلوار هفتم تیر- کوچه شهید کیانپور- دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران- جنب مدرسه استقلال

کلمات کلیدی: کاخ سلیمانیه، کاخ سلیمانیه کرج، کاخ موزه سلیمانیه کرج، کاخ موزه سلیمانیه، کاخ سلیمانیه البرز، کوشک سلیمانیه، کوشک سلیمانیه کرج،

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان

کارگاه صنایع دستی

غذا و خوردنی

محتوای فعلی

خدمات شهری

شما اینجا هستید

محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی

محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی

مرکز سلامت و زیبایی

فرهنگ غذایی ایران در ماه رمضان (قسمت 5)

فرهنگ غذایی اصفهان، مرکزی، تهران، البرز، قزوین و چهارمحال و بختیاری

2930

دیدگاه‌ها

هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!

افزودن دیدگاه

English

بخش‌های مهم

راهنما و قوانین درباره ما شبکه‌های اجتماعی ما تماس با ما

یلدامدتور

یلدامدتور در حال حاضر تنها وب‌سایت داخلی است که تصمیم دارد به آرشیو خدمات سلامت و زیبایی ایران با رویکرد گردشگری تبدیل شود. کاربران می‌توانند با استفاده از یلدامدتور خدمات سلامت و زیبایی مورد نظر خود را جستجو کرده و آن‌ها را با هم مقایسه کنند. سپس با تماس مستقیم با مرکز ارایه‌دهنده خدمات سلامت و زیبایی، مشاوره‌های لازم جهت گرفتن خدمات را دریافت کنند. در کنار آن می‌توانند ببینند که در هر شهر، علاوه بر دریافت خدمات سلامت و زیبایی، از چه پتانسیل‌های گردشگری نیز بهره‌مند می‌شوند.

تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.

هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.