تاریخچه پرچم ایران از ابتدا تا شیر و خورشید

حال که می‌دانیم پرچم چه ارزشی دارد و چرا استفاده می‌شود. به سراغ پرچم ایران و تاریخ و تغییراتش می‌رویم. اگر قسمت قبلی این مقاله را از دست داده‌اید می‌توانید از طریق لینک زیر به آن دسترسی پیدا کنید.

• تاریخ پرچم ایران - چرا پرچم مهم است؟

درفش شهباز که مربوط به دوره‌ی هخامنشیان است و در تخته‌جمشید یافت شده است شاید قدیمی‌ترین سندی باشد که از پرچم ایران در دست داریم. این پرچم مربعی است و تصویر پرنده‌ای شکاری (احتمالا باز، شاهین یا عقاب) را بر روی خود دارد که بال‌هایش را باز کرده و خورشیدی در پشتش می‌درخشد. احتمالا این پرچم از روی حوروس؛ یکی از اساطیر مصر باستان الگوبرداری شده است. در زمان اشکانیان نیز نقش خورشید در پرچم ایران دیده می‌شود که از امپراتوری مقدونیه برداشت شده بود.

اما اولین پرچم ایرانی که از المان‌ها و نمادهای غیر ایرانی استفاده نکرده است همان درفش کاویانی است که بر روی سکه‌های سرداران پارسی در سده‌ی سوم پیش از میلاد مسیح یافت شده است. اشاره به درفش کاویانی در اساطیر ایران، به قیام کاوه‌ی آهنگر علیه ظلم و ستم آژی‌دهاک (ضحاک) برمی‌گردد. در آن هنگام، کاوه برای آن‌که مردم را علیه ضحاک بشوراند، پیش‌بند چرمی خود را بر سر چوبی کرد و آن را بالا گرفت تا مردم گرد او جمع شوند. سپس کاخ فرمانروای خون‌خوار را در هم کوبید و فریدون را بر تخت شاهی نشانید. فریدون نیز پس از آن‌که فرمان داد تا پاره‌ی چرم پیش‌بند کاوه را با دیباهای زرد و سرخ و بنفش آراستند و دُر و گوهر به آن افزودند، آن را درفش شاهی خواند و بدین سان درفش کاویانی پدید آمد. بعدها نیز هر پادشاهی گوهری به آن می‌افزود به‌گونه‌ای که در شب نیز درفش کاویانی می‌درخشید. درفش کاویانی نشان جمشید و نشان فریدون نیز نامیده می‌شد.

در جنگ قادسیه و در زمان حمله‌ی اعراب به ایران، پس از شکست ایران درفش کاویانی را نزد عمر بن خطاب که خلیفه‌ی مسلمانان بود بردند و طبق نوشته‌ی تاریخ بلعمی، او دستور داد گوهرهای آن را بکنند و پرچم را بسوزانند.

زمانی که اعراب به ایران حمله کردند از پرچم‌های سیاه و گاهی سفید که آیه‌ای بر روی آن نقش بسته بود استفاده می‌کردند. پرچم امویان سفید بود و پرچم عباسیان سیاه و عبارت محمد رسول الله با رنگ سفید بر روی آن دیده می‌شد. پس از ولی‌عهدی امام رضا (ع) رنگ سبز که رنگ اصلی شیعه بود در پرچم ایران استفاده می‌شد. گفته می‌شود چون در اسلام نقاشی و تصویر سازی، مخصوصا نقاشی موجودات زنده به نوعی حرام بود، به همین دلیل بر روی پرچم‌های مسلمانان در آن زمان از اشکال جانداران استفاده نمی‌شد و پرچم‌ها تک رنگ بودند.

در دوره‌های بعدی، مانند غزنویان، سلجوقیان و خوازمشاهیان نیز پرچم ایران تغییراتی را شاهد بود که از آن‌ها اطلاعات درستی در دست نیست و بیشتر حدس و گمان را شامل می‌شود. اما از اشعار شعرای آن زمان این‌طور بر می‌آید که احتمالا اشکال ماه، اژدها، شیر و هما در برخی از آن‌ها وجود داشته است. اما می‌توان احتمال داد که در این دوره‌ها پرچم ایران سیاه بوده است. در برخی منابع آمده که در سال 255 خورشیدی سلطان محمود غزنوی دستور داد دایره‌ای را به نشانه‌ی ماه بر روی پرچم طلادوزی کنند. در سال 410 خورشیدی هم سلطان مسعود غزنوی به دلیل علاقه به شکار شیر دستور داد تا نقش شیری را جایگزین ماه کنند!

پس از اعراب، ایران برای مدت زیادی جولان‌گاه ترکان و مغولان بود و در این میان نیز پرچم ایران و نمادهایش دچار تغییرات بسیاری شد که باز هم اسناد ریز و درستی از آن‌ها در دست نیست. گاهی پرچم چهارگوش می‌شد و گاهی مثلی! گاهی نقش پلنگ داشت و گاه اژدها و رنگ‌های آن نیز متغیر بود.

تا این‌جای کار، دوره‌ی اول پرتلاطم پرچم ایران بود که در این دوره از نظر طرح و رنگ و عناصر، تغییرات بسیار زیاد بود. در قسمت بعدی به ظهور شیر و خورشید در پرچم ایران می‌پردازیم و تغییرات آن را بررسی می‌کنیم. با یلدامدتور همراه باشید.

تاریخچه پرچم ایران - از ابتدا تا شیر و خورشید تاریخچه پرچم ایران - از ابتدا تا شیر و خورشید 2020-06-16 19:47:26+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 درفش شهباز که مربوط به دوره‌ی هخامنشیان است و در تخته‌جمشید یافت شده است شاید قدیمی‌ترین سندی باشد که از پرچم ایران در دست داریم. این پرچم مربعی است و تصویر پرنده‌ای شکاری (احتمالا باز، شاهین یا عقاب) را بر روی خود دارد که بال‌هایش را باز کرده و خورشیدی در پشتش می‌درخشد. احتمالا این پرچم از روی حوروس؛ یکی از اساطیر مصر باستان الگوبرداری شده است. درفش کاویانی, درفش شهباز, تاریخچه پرچم, پرچم ایران, امین حسنی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10209 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com