سبک پارسی در معماری (قسمت اول)

شیوه پارسی

اولین سبکی که در معماری ایرانی و در قبل از اسلام شکل گرفت و می‌توان به آن اشاره کرد شیوه‌ی پارسی است که در سده‌ی 6 تا 4 قبل از میلاد که روزگار هخامنشیان تا حمله‌ی اسکندر به ایران را در بر می‌گیرد که در این وقت بر ایران فرمانروایی می‌کردند. تا قبل از کوچه‌ی آریایی‌ها ملت‌هایی و اقوامی نه چندان شناخته، در ایران زندگی می‌کردند که معماری پیشرفته‌ای داشتند. تپه زاغه یکی از مراکز اولیه‌ی استقرار و کشاورزی در ایران است که در دشت قزوین قرار دارد و آنچه که در تپه‌زاغه به وسیله‌ی ‌دانشمندان و باستان‌شناسان بزرگ ایران یافته شده است، در نوع خود یکی از قدیمی‌ترین مراکز استقرار با ویژگی‌های مهم معماری و هنر است. بیشتر متون تاریخی که در باب تاریخ و معماری و هنر یافت می‌شود، به دو مرکز در خاورمیانه اشاره شده است؛ چتل هیوک در ترکیه و اریحا در اردن، که دارای ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود بوده‌اند که در تپه زاغه این ویژگی های معماری دیده شده است.

ایلامیان

مردمانی بودند که در این دوره در ایران زندگی می‌کردند که نژاد آن‌ها ناشناخته مانده است. آن‌ها تا حدودی از فرهنگ سومری‌ها پیروی می‌کردند و معتقد بودند که چند خدا در عالم وجود دارد و به چند خدا باور داشتند. آن‌ها از چند هزار سال پیش در دشت‌های خوزستان زندگی می‌کردند که تا اواسط سده‌ی هفتم میلادی از میان رفتند. مرکز تمدن ایلامیان شوش بود که تاریخی چند هزار ساله داشت. شاخص‌ترین بناها، ارگ‌ها و زیگورات‌ها که در کارنامه‌ی معماری آن‌ها به چشم می‌خورد و معروف‌ترین آن زیگورات چغازنبیل است که از سال 1250 قبل میلاد بنا شده و دارای چند اشکوب (طبقه) است.

آرارتوها (اورارتوها)

در سده نهم و هشتم قبل از میلاد در شمال باختری ایران و خاور آناتول، اقوام آرارتوها با فرهنگ پیشرفته زندگی می‌کردند، آن‌ها بومیانی بودند که قبل از کوچ آریایی‌ها در ایران زندگی می‌کردند که در اواخر سده‌ی هفتم قبل از میلاد که ارمنی‌ها حکومت وان را بردانداختند، حکومت می‌کردند. روش نیارش و معماری آرارتوها، تیروستون با آسمانی تخت و ساختمان‌های چهارگوشه بود و همچنین نیایشگاه‌هایی با تالارهای ستوندار که بر روی صفحه یا سکویی ساخته می‌شد که نمونه آن، تپه‌ی حسنلو در سده‌ی نهم قبل از میلاد و برج‌های اطراف دریاچه‌ی اوان را می‌توان نام برد.

پارس ها

هزاران سال پیش دسته‌ای از نژاد هندوها و اروپایی‌ها از اقوام خود جدا شدند و در سرزمینی از آسیای مرکزی خانه گزیدند که از حاصل آن دو ملت هندی و ایرانی پدید آمد، سپس به دو دسته تقسیم شدند؛ یک دسته‌ای از آن‌ها به نام «سکا» و دسته دیگر به نام «اری» یا «آریا» نامیده شد. کم‌کم طی دو مرحله در تمام نواحی ایران سکونت گزیدند. اقوام آریایی در کوچ بزرگ خود در برخورد با سایر اقوام به جنگ و خونریزی نمی‌پرداختند، در این بین اهمیت و شهرت جهانی، ایران را فرا گرفت.

معماری پارس‌ها

یکی از مهمترین ویژگی معماری پارس‌ها باور به تقلید درست از گذشته داشتند تا این که نوآوری به شکل بد داشته باشند، تقلید یا برداشتی که پشت آن منطق نهفته باشد و با شرایط زندگی سازگار باشد. می‌توان از نمونه‌های تقلید درست به معماری آرارتویی‌ها‌ هنگامی که از دریاچه‌ی ارومیه عبور می کردند، الگو گرفتند و آن را برساو کردند (برساو‌ کردن یعنی همان تقلید و الگو گرفتن و دگرگونی آن). نمونه‌های این الگو برداری هم در معماری و هم در نیارش شیوه‌ی پارسی یافت می‌شود مثل تالار ستون دار و کلاوه‌ها.

نیارش شیوه پارسی

نیارش در شیوه‌ی پارسی، آسمانی تخت با تیر و ستون که اجزای اصلی یک ساختمان است. در معماری پارسی نوآوری و شگفتی در ساخت آسمانه (سقف) به کار برده می‌شد. بنیاد شیوه‌ی معماری پارسی از ساختمان‌های ساده که در سرزمین غربی و شمال غرب ایران بر گرفته شده است. اما پدیده‌ای تازه یعنی استفاده از هنر و همکاری با سایر هنرمندان سرزمین‌های دیگر به چشم می‌خورد که خود باعث گسترش فرمانروایی پارس‌ها نیز می‌شده است. در این بین مهمترین ساختمان‌ها و بناهایی که ساخته شده توسط پارسی‌ها می‌توان به تخت جمشید و پاسارگاد اشاره کرد که آن را شاهکار معماری نیز می‌توان نام برد که در قسمت بعدی مفصل در این باره‌ی صحبت خواهیم کرد. آن چه حائز اهمیت است، گرد هم آمدن هنرمندان مختلف و پدید آوردن شیوه‌ی مناسب و ایرانی است که عناصر مختلف و گوناگون به صورت کاملا منطقی درکنار هم درمی‌آیند که؛ این هنر است. با وجود اینکه ساختار ساختمان‌ها دراین روزگاران ازسنگ بوده اما از دیوار خشتی نیز برای پناه عایق نیز بهره می‌گرفتند، که نمونه‌ی آن دیوار خشتی در شوش به ستبرای 5 گز (5.33 متر) به صورت اسپر ساخته شده است. در تخت جمشید و پاسارگاد نیز از همین پنام‌ها (عایق‌ها) بهره جسته‌اند که این اتفاق برای اولین بار در معماری جهان آن زمان رخ می‌دهد.

همان‌طور که در قسمت قبلی در یلدامدتور توضیحاتی درباره‌ی اصول و تعریف معماری داشتیم، در این قسمت اولین سبک را به اختصار توضیح دادیم و در قسمت بعد سبک پارسی را کاملا توضیح می‌دهیم، پس با یلدامدتور همراه باشید.

سبک پارسی در معماری (قسمت اول) سبک پارسی در معماری (قسمت اول) 2019-10-26 19:31:53+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 اولین سبکی که در معماری ایرانی و در قبل از اسلام شکل گرفت و می‌توان به آن اشاره کرد شیوه‌ی پارسی است که در سده‌ی 6 تا 4 قبل از میلاد که روزگار هخامنشیان تا حمله‌ی اسکندر به ایران را در بر می‌گیرد که در این وقت بر ایران فرمانروایی می‌کردند. تا قبل از کوچه‌ی آریایی‌ها ملت‌هایی و اقوامی نه چندان شناخته، در ایران زندگی می‌کردند که معماری پیشرفته‌ای داشتند. چتل هیوک, اریحا, سبک پارسی, سبک پارسی در معماری, اورارتوها, آرارتوها, نیارش, سعیده عبدالهی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10217 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com